قتلعام 200 غیرنظامی نیجریهای توسط داعش، باردیگر سوالاتی را درخصوص چرایی شكلگیری گروههای تروریستی در آفریقا ایجاد كرده است
جولان تروریستها در نیجریه
اهالی ایالت «زامفارا» در نیجریه میگویند در جریان حملات انتقامجویانه و مرگبار گروههای تروریستی -تكفیری به روستاهای این ایالت، حداقل ۲۰۰ نفر جان خود را از دست دادهاند. ساكنان این ایالت، پس از تسلط مجدد ارتش نیجریه بر این روستاها برای سازماندهی دفن دستهجمعی افراد كشتهشده، توانستهاند دوباره به محل زندگی خود بازگردند.با اینكه مسوولان ایالت زامفارا ادعا میكنند كه در جریان این حملات ۵۸ نفر كشته شدهاند، اما ساكنان این مناطق تعداد قربانیان را حتی بیش از ۲۰۰ نفر تخمین میزنند. براساس این گزارش، «عومارو ماكری» شخصی كه همسر و سه فرزند خود را در جریان این حمله از دست داد، به خبرنگار رویترز گفت كه حدود ۱۵۴ نفر را شخصا شمرده كه دفن شدهاند.
آورده است.
بوهاری در اینباره اظهار كرد: «حمله اخیر به مردم بیگناه اقدامی ناشی از استیصال آنهاست كه اكنون تحت فشار بیامان نیروهای نظامی ما قرار دارند. دولت در عملیات نظامی خود برای خلاصی از شر آنها تسلیم نخواهد شد».
مرگ سركرده داعش در نیجریه
این تحولات خونین درحالی صورت میگیرد كه اخیرا مالام باكو، سركرده داعش در غرب آفریقا در عملیات نیروهای این كشور كشته شده است. باكو كه جانشین ابومصعب البرناوی شده بود، حدود یك ماه و نیم پیش در عملیات ارتش نیجریه كشته شده است. ارتش نیجریه ۲۳ مهرماه كشته شدن البرناوی، رهبر گروه تروریستی داعش و متهم به قتل صدها نفر در شمالشرق این كشور را اعلام كرده بود.
محمدیوسف البرناوی، پدر ابومصعب رهبر و بنیانگذار جنبش بوكوحرام بود، گروهی افراطی كه بیش از یك دهه قبل سر به شورش گذاشت. خشونت از نیجریه به كشورهای مجاور یعنی نیجر، كامرون و چاد كشیده شد و ثبات منطقه حوزه دریاچه چاد را بر هم زد. ابومصعب از مدتها پیش با ابوبكر شیكاو، جانشین پدرش درگیر شد و با جدایی از گروه مزبور در سال ۲۰۱۶ گروه داعش-ولایت غرب آفریقا را تشكیل داد.
گسترش فعالیت داعش در آفریقا
شواهد و مستندات موجود، نشاندهنده گسترش فعالیت گروه تروریستی داعش در آفریقاست. اخیرا در انفجارهای انتحاری دوقلو در كامپالا پایتخت اوگاندا، دستكم سه نفر كشته و دهها نفر مجروح شدند. به گفته پلیس اوگاندا، این حملات تروریستی توسط گروه مرتبط با داعش، صورت گرفته است. بیش از ۳۰ نفر نیز در این حملات مجروح شدهاند. بعد از اظهارنظر پلیس اوگاندا، داعش مسوولیت این حمله را بهعهده گرفت. هدف یكی از انفجارها، یك ایستگاه پلیس بوده و چند دقیقه بعد از آن، بمبگذار دیگر خود را نزدیك ساختمان پارلمان منفجر كرد. حمله سوم توسط نیروهای پلیس خنثی شد. اوگاندا از جمله كشورهایی است كه ارتش آن نقش فعالی در مبارزه با گروههای تروریستی ایفا میكند. در عین حال، نیجریه، چاد، كامرون، اوگاندا، موزامبیك و... ازجمله كشورهایی هستند كه داعش سعی دارد ناامنی را به كالبد آنها تزریق كند.
نتیجه نشست جولای چه بود؟
تشدید عملیاتهای تروریستی داعش در مناطق مختلف آفریقا نشان میدهد كه برخلاف ادعای كشورهای غربی، مخصوصا آمریكا و فرانسه درخصوص لزوم مواجهه با گروههای تروریستی در قاره آفریقا، اساسا ارادهای در اینخصوص وجود ندارد.
در ماه جولای سال 2021 (تیرماه امسال) و به دعوت آمریكا، وزرای خارجه بیش از ۴۰ كشور جهان در رم (پایتخت ایتالیا) جمع شدند تا راهحلی برای برای افزایش تهدیدات گروه داعش در آفریقا بیابند. این در حالی است كه بسیاری از اعضای این نشست، خود از اصلیترین حامیان ایجاد ناامنی و ترور در قاره آفریقا محسوب میشوند. طی دهههای گذشته، غرب به بهانه وجود گروههای تروریستی در مناطق مختلف آفریقا، حضور خود را در مناطق مختلف این قاره توجیه كرده است. استفاده از منابع اقتصادی و ذخایر طبیعی آفریقا، یكی از اهداف مشترك بازیگران غربی در این مسیر محسوب میشود. در حال حاضر نیز سوالات زیادی درخصوص رشد گروه تروریستی داعش در آفریقا مطرح میشود. اینكه هزاران نفر از باقیماندگان داعش چگونه توانستهاند خاك سوریه و عراق را (پس از درهم شكسته شدن خلافت خودخوانده داعش) ترك كنند و به قاره آفریقا رهسپار شوند؟! نكته قابل تامل اینكه در نشست تیرماه امسال، تصویر بسیار مبهمی از حضور داعش در آفریقا ارائه شد و آنتونی بلینكن وزیر خارجه آمریكا به عنوان رئیس نشست، تصویری واقعی از چرایی رشد گروههای تروریستی - تكفیری و نقش دستگاههای اطلاعاتی غرب در این پروسه ارائه نكرد.
بازتعریف جنایات غرب در آفریقا
بسیاری از تحلیلگران حوزه آفریقا، گسترش فعالیتهای داعش و گروههای تروریستی - تكفیری در این حوزه جغرافیایی را محصول توطئهای تمامعیار از سوی غرب میدانند. لوئیمبازی عیسی كاتانگلو، فعال امور فرهنگی در اوگاندا، درخصوص نگاه سلبی و ابزاری كشورهای غربی در قبال قاره آفریقا و جنایات صورتگرفته در این قاره میگوید: «كشورهایی كه خود را توسعهیافته میدانند، از آفریقا و مناطق در حال توسعه به عنوان ابزارها و بستری برای تحقق جنایات خود استفاده میكنند. ما هرگز آنچه در طول سالها و دههها بر ما گذشته را از یاد نخواهیم برد. تبعیض نژادی و نگاه سلطهجویانه غرب به قاره آفریقا مولد بحرانهای زیادی در این منطقه بوده است. جنایات غرب در آفریقا از بین نمیرود، بلكه بازتعریف میشود. بدیهی است كه غرب هیچگاه خواستار ایجاد ثبات و امنیت در آفریقا نیست، زیرا از این طریق (ناآرامی) میتواند حضور و دخالت خود در این قاره را توجیه كند.»
كاتانگلو در ادامه میگوید: «در چنین شرایطی باید بدانیم كسانی كه منجر به ایجاد بحرانهای امنیتی در آفریقا شدهاند، قطعا نمیتوانند نقش ناجیان آفریقا را ایفا كنند. اینكه غرب خود را از یك سو ناجی آفریقا تلقی كند و از سوی دیگر، بحرانهای امنیتی و كشتار را در این قاره ترویج كند، یك تناقض آشكار است.»