همایش چشم‌انداز روابط ایران و تاجیکستان با مشارکت معاونت بین‌الملل صدا و سیما برگزار شد
حمایت از یک فرهنگ مشترک
تاجیکستان یکی از دو کشور هم‌زبان با ایران است که فرهنگ هر دو کشور ریشه در هزاران سال گذشته دارد. تاجیکستان ۳۰ سال پیش در این روزها بود که به حکومت مستقل و استقلال دست یافت و جمهوری اسلامی ایران اولین کشوری بود که سفارت خود را در دوشنبه پایتخت این کشور بنا کرد و استقلال مردم تاجیکستان را به رسمیت شناخت. روز گذشته و به مناسبت سه دهه همکاری دو کشور، مراسمی از طرف سفارت تاجیکستان در ایران و با مشارکت معاونت امور بین‌الملل صدا و سیما برگزار شد و مهمان‌هایی از دو کشور در این مراسم حضور داشتند و به ایراد سخنرانی پرداختند. پیام این مراسم صلح و دوستی و محبت برای دو کشور پارسی‌زبان بود و مسوولان کشوری ایران و تاجیکستان ابراز امیدواری کردند که بتوانند در آینده مناسبات فرهنگی، اقتصادی و صنعتی بیشتری با یکدیگر داشته باشند و همراه با دیگر کشور پارسی‌زبان، افغانستان اتحادیه پارسی‌زبانان را افتتاح کنند. تاسیس چنین اتحادیه‌ای شاید کمی سخت اما امکان‌پذیر است و باید منتظر بود و دید که این مشترکات فرهنگی چه زمانی به ثمر خواهد نشست.
همایش چشم‌انداز روابط ایران و تاجیکستان صبح دوشنبه ۲۰ دی به مناسبت سی‌امین سالروز برقراری روابط دیپلماتیک در موسسه فرهنگی اکو و با مشارکت معاونت امور بین‌الملل صدا و سیما برگزار شد.
در ابتدای این مراسم و پس از صحبت‌های مجری که به زبان تاجیکستانی صحبت می‌کرد، نظام‌الدین زاهدی، سفیر تاجیکستان در ایران پس از خوشامدگویی به حاضران، متن صحبت‌های سراج‌الدین موحی‌الدین وزیر خارجه تاجیکستان را برای مهمانان ایرانی و تاجیکی که در سالن حضور داشتند قرائت کرد.
او پس از قرائت این متن در سخنرانی خود به روابط گسترده جمهوری اسلامی ایران و جمهوری تاجیکستان پس از استقلال این کشور اشاره و از همراهی جمهوری اسلامی ایران طی این سال‌ها و همچنین حمایت مقامات ایرانی از جمهوری تاجیکستان قدردانی کرد.
سفیر تاجیکستان در ایران گفت: به رسمیت‌شناختن استقلال تاجیکستان یک ضرورت ملی برای دو کشور بود. این حمایت جمهوری اسلامی ایران حمایت از ادبیات و فرهنگ مشترک فارسی و به نوعی بازگشت ملت ایران و تاجیکستان به اصل خویش بود. ایران اولین کشوری بود که در تاجیکستان سفارت خود را دایر کرد و این موضوع مقبولیت جمهوری تاجیکستان در کشور دوست و برادر ایران را به نمایش گذاشت که تا چه حد برای استقلال کشور هم‌زبان خود ارزش قائل بود.
نقش ایران در صلح تاجیکستان
زاهدی ادامه داد: جمهوری اسلامی ایران نقش بزرگی در صلح تاجیکستان ایفا کرد و باعث خاتمه جنگ شهروندی در تاجیکستان شد. به واقع در این سال‌ها مکالمه سازنده سیاسی کمک زیادی به نزدیکی هر چه بیشتر این دو کشور داشته است. امامعلی رحمان رئیس‌جمهور کشور تاجیکستان طی این ۳۰ سال ۱۸ بار به کشور ایران سفر کرده و مقامات بلندپایه ایرانی هم تاکنون ۱۲ بار به تاجیکستان سفر کرده‌اند. این تعداد سفر در جایگاه مقامات بلندپایه کم‌نظیر بوده و امیدوارم این روابط بیش از گذشته افزایش یابد.
وی اظهار کرد: تاجیکستان و ایران دو کشور با منافع مشترک هستند که تا به حال ۱۶۰ سند همکاری طی این ۳۰ سال بین دو کشور امضا شده است. نمونه بزرگ این همکاری احداث تونل استقلال در کشور تاجیکستان توسط شرکت‌های ایرانی است. سفر رئیس‌جمهور ایران در شهریور سال جاری به غیر از دستاوردهای فرهنگی و مناسباتی حجم تجارت را تا ۵۰۰ میلیون یورو گسترش داد و در سه ماهه اخیر سال ۱۴۰۰ نسبت به سال گذشته در همین زمان سه برابر افزایش داشته است.
سفیر تاجیکستان در ایران بیان کرد: در صددیم در سال جاری روزهای فرهنگ تاجیکستان در ایران برگزار شود، چون ما از هزاران سال گذشته دارای فرهنگی مشترک و غنی هستیم. مقامات تاجیکستان معتقدند حضور دائم ایران در سازمان جهانی شانگهای به نفع این سازمان، شانگهای و جمهوری اسلامی ایران خواهد بود.
وی در پایان با اشاره به زحمات سفیران دو کشور طی این ۳۰ سال گفت: در این جلسه از فرصت پیش‌آمده استفاده می‌کنم و از سفرای گذشته تا به امروز دو کشور قدردانی و تشکر دارم که در این ۳۰ سال باعث گسترش روابط بین دو کشور پارسی‌زبان ایران و تاجیکستان شده‌اند.
کمک ایران
به صلح ملی تاجیکستان
در ادامه این مراسم و پس از صحبت‌های سفیر جمهوری تاجیکستان در ایران، علیرضا حقیقیان دستیار وزیر خارجه کشور و مدیرکل اوراسیا با حضور روی سن ضمن تبریک سی‌امین سالگرد برقراری روابط دیپلماتیک بین دو کشور ایران و تاجیکستان پیام امیرعبداللهیان وزیر خارجه را برای حضار قرائت کرد.
امیرعبداللهیان در این پیام درباره کمک‌های جمهوری اسلامی ایران در آشتی ملی تاجیکستان و از فرهنگ مشترک بین دو کشور گفت.
امیرعبداللهیان در ادامه پیام خود به نقش مثبت و میزبانی تاجیکستان در حضور ایران به عنوان عضو دائم شانگهای اشاره کرد و گفت: امیدوارم به زودی میزبان امامعلی رحمان رئیس‌جمهور محترم تاجیکستان در ایران باشیم. سومین سخنران این برنامه غلامعلی حداد عادل رئیس سابق مجلس شورای اسلامی و رئیس کنونی فرهنگستان هنر بود.
حداد عادل ضمن تبریک به مناسبت ۳۰ سالگی روابط مشترک ایران و تاجیکستان گفت: جزو کسانی هستم که از نخستین روزی که تاجیکستان به استقلال رسید، شاد و خرسند شدم. طی ۳۰ سال گذشته در هر مقامی که بوده‌ام، تمام تلاش خود را برای ایجاد روابط بهتر بین دو کشور ایران و تاجیکستان انجام داده‌ام. تاجیکستان همیشه مقصدی برای تلاش‌های بنده بوده است.
وی ادامه داد: وقتی که برای حضور در این جلسه دعوت شدم به یاد اولین سفرم بعد از استقلال تاجیکستان و مقاله‌ای که ۳۰ سال پیش به مناسبت برقراری روابط در کیهان فرهنگی به چاپ رسید، افتادم. در آن دوران من عضو هیاتی بودم که به تاجیکستان رفته بود و وظیفه آغاز روابط بین دو کشور را بر عهده داشت. عنوان مقاله «چهارشنبه‌ای در دوشنبه» بوده که بعد از سفر این مقاله به چاپ رسید و شرح حالی از آن روزهای تاجیکستان بود.
حداد عادل بخش‌هایی از این مقاله را قرائت کرد که اشاره به فرهنگ مشترک دو کشور داشت و حال و هوای سخت آن روزهای تاجیکستان و پس از رهایی از کمونیست را بیان می‌کرد.
جلیل رحیمی جهان‌آبادی، نماینده مجلس و رئیس گروه دوستی بین پارلمانی مجلس شورای اسلامی دیگر سخنران این مراسم بود.
رحیمی در صحبت‌هایش گفت: ما امروز در دنیایی زندگی می‌کنیم که کشورها به دنبال احیای روابط خود هستند. بخش گمشده سیاست خارجی ما احیای گذشته زبانی و فرهنگی ماست. خوشبختانه و پس از انقلاب شکوهمند اسلامی شاهد آن هستیم که در روابط اندیشه‌های دینی کشورهای زیادی را در منطقه همراه خود داریم و این موضوع به وضوح قابل لمس و مشاهده است، اما درباره کشورهایی که با ما هم‌زبان و هم فرهنگ هستند، به واقع کوتاهی صورت گرفته است.
وی ادامه داد: ایران، تاجیکستان و افغانستان کشورهای هم‌زبان و هم فرهنگ هستند و ما باید در راه همبستگی این کشورها با یکدیگر و رسیدن به یک اتحادیه مشترک پارسی‌زبان گام برداریم. وقتی به کشورهای تاجیکستان و افغانستان سفر می‌کنیم کاملا احساس دوستی و آشنایی داریم و حس می‌کنیم غریبه نیستیم، به واقع شاهد بودم که با حضور در این کشورها انگار در تاریخ ایران باستان سیر می‌کنیم. رئیس گروه دوستی بین پارلمانی مجلس شورای اسلامی بیان کرد: خوشبختانه بعد از حضور دکتر رئیسی به عنوان رئیس جمهور ایران آغاز روابط جدید بین دو کشور پیش آمده و مناسبات تجاری و فرهنگی ما تا حد زیادی گسترش یافته است. ما نیاز به این نوع گفت‌وگوها و پیوندها داریم و اکنون جای یک نهاد فارسی‌زبان در منطقه خالی است که بتواند این پیوندها را ایجاد کند.
میراث مشترک ایران و تاجیکستان
خسرو ناظری، دبیر کل اکو هم از دیگر سخنرانان این مراسم بود؛ او در صحبت‌های کوتاهی بیان کرد: میراث مشترک ایران و تاجیکستان به سالیان دراز و هزاران سال گذشته باز می‌گردد. این دو کشور برادر و دوست مشترکات فرهنگی، کشاورزی، صنعتی و… زیادی دارند و می‌توانند مکمل یکدیگر باشند.
محمود شالویی، مدیرکل حوزه وزارتی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی با حضور روی سن گفت: من در اینجا حضور دارم تا پیام مسرت وزیر ارشاد محمدمهدی اسماعیلی را به مردم و مسوولان حاضر در این مراسم برسانم. باید قبول کنیم که طی این سال‌ها این دو کشور دوست و برادر و هم‌زبان همکاری قابل توجه فرهنگی با یکدیگر نداشته‌اند. کشور تاجیکستان برای جمهوری اسلامی ایران از اهمیت فراوانی برخوردار است. امیدوارم امسال بزرگداشت شاعر بزرگ پارسی‌زبان رودکی در ایران و تاجیکستان
به صورت مشترک برگزار شود.
علی اشرف مجتهدی اولین سفیر ایران در تاجیکستان، علی‌اصغر شعردوست دیگر سفیر سابق ایران در تاجیکستان و جواد رسولی عضو انجمن دوستی ایران و تاجیکستان دیگر سخنرانان این مراسم بودند. در پایان این مراسم از کتاب سفیرکبیر رونمایی شد.
در ابتدای این مراسم و پس از صحبت‌های مجری که به زبان تاجیکستانی صحبت می‌کرد، نظام‌الدین زاهدی، سفیر تاجیکستان در ایران پس از خوشامدگویی به حاضران، متن صحبت‌های سراج‌الدین موحی‌الدین وزیر خارجه تاجیکستان را برای مهمانان ایرانی و تاجیکی که در سالن حضور داشتند قرائت کرد.
او پس از قرائت این متن در سخنرانی خود به روابط گسترده جمهوری اسلامی ایران و جمهوری تاجیکستان پس از استقلال این کشور اشاره و از همراهی جمهوری اسلامی ایران طی این سال‌ها و همچنین حمایت مقامات ایرانی از جمهوری تاجیکستان قدردانی کرد.
سفیر تاجیکستان در ایران گفت: به رسمیت‌شناختن استقلال تاجیکستان یک ضرورت ملی برای دو کشور بود. این حمایت جمهوری اسلامی ایران حمایت از ادبیات و فرهنگ مشترک فارسی و به نوعی بازگشت ملت ایران و تاجیکستان به اصل خویش بود. ایران اولین کشوری بود که در تاجیکستان سفارت خود را دایر کرد و این موضوع مقبولیت جمهوری تاجیکستان در کشور دوست و برادر ایران را به نمایش گذاشت که تا چه حد برای استقلال کشور هم‌زبان خود ارزش قائل بود.
نقش ایران در صلح تاجیکستان
زاهدی ادامه داد: جمهوری اسلامی ایران نقش بزرگی در صلح تاجیکستان ایفا کرد و باعث خاتمه جنگ شهروندی در تاجیکستان شد. به واقع در این سال‌ها مکالمه سازنده سیاسی کمک زیادی به نزدیکی هر چه بیشتر این دو کشور داشته است. امامعلی رحمان رئیس‌جمهور کشور تاجیکستان طی این ۳۰ سال ۱۸ بار به کشور ایران سفر کرده و مقامات بلندپایه ایرانی هم تاکنون ۱۲ بار به تاجیکستان سفر کرده‌اند. این تعداد سفر در جایگاه مقامات بلندپایه کم‌نظیر بوده و امیدوارم این روابط بیش از گذشته افزایش یابد.
وی اظهار کرد: تاجیکستان و ایران دو کشور با منافع مشترک هستند که تا به حال ۱۶۰ سند همکاری طی این ۳۰ سال بین دو کشور امضا شده است. نمونه بزرگ این همکاری احداث تونل استقلال در کشور تاجیکستان توسط شرکت‌های ایرانی است. سفر رئیس‌جمهور ایران در شهریور سال جاری به غیر از دستاوردهای فرهنگی و مناسباتی حجم تجارت را تا ۵۰۰ میلیون یورو گسترش داد و در سه ماهه اخیر سال ۱۴۰۰ نسبت به سال گذشته در همین زمان سه برابر افزایش داشته است.
سفیر تاجیکستان در ایران بیان کرد: در صددیم در سال جاری روزهای فرهنگ تاجیکستان در ایران برگزار شود، چون ما از هزاران سال گذشته دارای فرهنگی مشترک و غنی هستیم. مقامات تاجیکستان معتقدند حضور دائم ایران در سازمان جهانی شانگهای به نفع این سازمان، شانگهای و جمهوری اسلامی ایران خواهد بود.
وی در پایان با اشاره به زحمات سفیران دو کشور طی این ۳۰ سال گفت: در این جلسه از فرصت پیش‌آمده استفاده می‌کنم و از سفرای گذشته تا به امروز دو کشور قدردانی و تشکر دارم که در این ۳۰ سال باعث گسترش روابط بین دو کشور پارسی‌زبان ایران و تاجیکستان شده‌اند.
کمک ایران
به صلح ملی تاجیکستان
در ادامه این مراسم و پس از صحبت‌های سفیر جمهوری تاجیکستان در ایران، علیرضا حقیقیان دستیار وزیر خارجه کشور و مدیرکل اوراسیا با حضور روی سن ضمن تبریک سی‌امین سالگرد برقراری روابط دیپلماتیک بین دو کشور ایران و تاجیکستان پیام امیرعبداللهیان وزیر خارجه را برای حضار قرائت کرد.
امیرعبداللهیان در این پیام درباره کمک‌های جمهوری اسلامی ایران در آشتی ملی تاجیکستان و از فرهنگ مشترک بین دو کشور گفت.
امیرعبداللهیان در ادامه پیام خود به نقش مثبت و میزبانی تاجیکستان در حضور ایران به عنوان عضو دائم شانگهای اشاره کرد و گفت: امیدوارم به زودی میزبان امامعلی رحمان رئیس‌جمهور محترم تاجیکستان در ایران باشیم. سومین سخنران این برنامه غلامعلی حداد عادل رئیس سابق مجلس شورای اسلامی و رئیس کنونی فرهنگستان هنر بود.
حداد عادل ضمن تبریک به مناسبت ۳۰ سالگی روابط مشترک ایران و تاجیکستان گفت: جزو کسانی هستم که از نخستین روزی که تاجیکستان به استقلال رسید، شاد و خرسند شدم. طی ۳۰ سال گذشته در هر مقامی که بوده‌ام، تمام تلاش خود را برای ایجاد روابط بهتر بین دو کشور ایران و تاجیکستان انجام داده‌ام. تاجیکستان همیشه مقصدی برای تلاش‌های بنده بوده است.
وی ادامه داد: وقتی که برای حضور در این جلسه دعوت شدم به یاد اولین سفرم بعد از استقلال تاجیکستان و مقاله‌ای که ۳۰ سال پیش به مناسبت برقراری روابط در کیهان فرهنگی به چاپ رسید، افتادم. در آن دوران من عضو هیاتی بودم که به تاجیکستان رفته بود و وظیفه آغاز روابط بین دو کشور را بر عهده داشت. عنوان مقاله «چهارشنبه‌ای در دوشنبه» بوده که بعد از سفر این مقاله به چاپ رسید و شرح حالی از آن روزهای تاجیکستان بود.
حداد عادل بخش‌هایی از این مقاله را قرائت کرد که اشاره به فرهنگ مشترک دو کشور داشت و حال و هوای سخت آن روزهای تاجیکستان و پس از رهایی از کمونیست را بیان می‌کرد.
جلیل رحیمی جهان‌آبادی، نماینده مجلس و رئیس گروه دوستی بین پارلمانی مجلس شورای اسلامی دیگر سخنران این مراسم بود.
رحیمی در صحبت‌هایش گفت: ما امروز در دنیایی زندگی می‌کنیم که کشورها به دنبال احیای روابط خود هستند. بخش گمشده سیاست خارجی ما احیای گذشته زبانی و فرهنگی ماست. خوشبختانه و پس از انقلاب شکوهمند اسلامی شاهد آن هستیم که در روابط اندیشه‌های دینی کشورهای زیادی را در منطقه همراه خود داریم و این موضوع به وضوح قابل لمس و مشاهده است، اما درباره کشورهایی که با ما هم‌زبان و هم فرهنگ هستند، به واقع کوتاهی صورت گرفته است.
وی ادامه داد: ایران، تاجیکستان و افغانستان کشورهای هم‌زبان و هم فرهنگ هستند و ما باید در راه همبستگی این کشورها با یکدیگر و رسیدن به یک اتحادیه مشترک پارسی‌زبان گام برداریم. وقتی به کشورهای تاجیکستان و افغانستان سفر می‌کنیم کاملا احساس دوستی و آشنایی داریم و حس می‌کنیم غریبه نیستیم، به واقع شاهد بودم که با حضور در این کشورها انگار در تاریخ ایران باستان سیر می‌کنیم. رئیس گروه دوستی بین پارلمانی مجلس شورای اسلامی بیان کرد: خوشبختانه بعد از حضور دکتر رئیسی به عنوان رئیس جمهور ایران آغاز روابط جدید بین دو کشور پیش آمده و مناسبات تجاری و فرهنگی ما تا حد زیادی گسترش یافته است. ما نیاز به این نوع گفت‌وگوها و پیوندها داریم و اکنون جای یک نهاد فارسی‌زبان در منطقه خالی است که بتواند این پیوندها را ایجاد کند.
میراث مشترک ایران و تاجیکستان
خسرو ناظری، دبیر کل اکو هم از دیگر سخنرانان این مراسم بود؛ او در صحبت‌های کوتاهی بیان کرد: میراث مشترک ایران و تاجیکستان به سالیان دراز و هزاران سال گذشته باز می‌گردد. این دو کشور برادر و دوست مشترکات فرهنگی، کشاورزی، صنعتی و… زیادی دارند و می‌توانند مکمل یکدیگر باشند.
محمود شالویی، مدیرکل حوزه وزارتی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی با حضور روی سن گفت: من در اینجا حضور دارم تا پیام مسرت وزیر ارشاد محمدمهدی اسماعیلی را به مردم و مسوولان حاضر در این مراسم برسانم. باید قبول کنیم که طی این سال‌ها این دو کشور دوست و برادر و هم‌زبان همکاری قابل توجه فرهنگی با یکدیگر نداشته‌اند. کشور تاجیکستان برای جمهوری اسلامی ایران از اهمیت فراوانی برخوردار است. امیدوارم امسال بزرگداشت شاعر بزرگ پارسی‌زبان رودکی در ایران و تاجیکستان
به صورت مشترک برگزار شود.
علی اشرف مجتهدی اولین سفیر ایران در تاجیکستان، علی‌اصغر شعردوست دیگر سفیر سابق ایران در تاجیکستان و جواد رسولی عضو انجمن دوستی ایران و تاجیکستان دیگر سخنرانان این مراسم بودند. در پایان این مراسم از کتاب سفیرکبیر رونمایی شد.
