همراهش بمانید
اعتیاد به مواد، یک اختلال مزمن، عودکننده و پیچیده است که طی آن، مصرف مواد با وجود پیامدهای منفی فاجعهآمیز ادامه دارد؛ آنقدر که بر روابط داخلی خانواده اثر میگذارد و موجب ایجاد تفاوت در برخوردها و روابط فامیلی میشود. بیشک بستگان و آشنایان، رفتوآمد با این خانواده را موجب سرافکندگی میدانند و حتی ارتباط با آنها را برای سلامت خانواده خود مضر میپندارند. بدیهی است که کاهش ارتباط وابستگان و فامیل و نبود حمایتهای آنان، میتواند از لحاظ روحی و اجتماعی، آسیبهایی جدی بر پیکره خانواده وارد کند.
اما تجربه خانوادههای درگیر با این معضل، غمانگیزتر از هر دیده و شنیدهای است؛ خانوادههایی که برای مقابله با روندی که عضو خانوادهشان در پیش گرفتهاند، کم نگذاشتهاند. این را همسر فرد معتادی میگوید که هر راهی را برای ترک اعتیاد همسرش امتحان کرده است: «من پیوسته در تلاش بودم تا او را متقاعد کنم که به دنبال درمان برود و بر اعتیادش غلبه کند. ابتدا سعی کردم تا با آرامش این موضوع را با او مطرح کنم، سپس با گلایه و شکایت و حتی تهدید کردم که او را ترک میکنم؛ ولی تمام تلاشهایم بیهوده بود.» آنقدر که به قول خودش، این شکایتها، تنها موجب سرخوردگی همسر معتادش شد: «و سرخوردگی او کمکم تبدیل به عصبانیت و خشونت شد؛ او هر روز مرا به دلیل شکایتهایم به باد کتک میگرفت.» او با وجود چنین اتفاقی، بازهم همسرش را رها نکرد: «از یک جایی به بعد، تصمیم گرفتم خودم به تنهایی عمل نکنم و از متخصصان این حوزه کمک بگیرم و کار را به دست کاردان بسپرم.»
اما این اتفاق با شدتهای کم و زیاد و بهصورت متغیر، تجربه مشترک بسیاری از خانوادههایی است که با چنین افرادی در خانواده مواجه هستند؛ تجربهای که نهفقط مختص به همسران، بلکه مادران را نیز در غم ازدسترفتن زندگی فرزندشان آب میکند: «پسر بزرگم هر روز از من، پدرش، خواهر و برادرش با خواهش و التماس پول میگرفت؛ ما هم دلمان نمیآمد و به او پول میدادیم تا حالش خوب باشد اما دقیقا از زمانی که تصمیم گرفتیم با این کار، آسیب بیشتری به او نزنیم، او هم آزار و اذیتهایش را شروع کرد.» این را مادر فرد معتادی میگوید که پسرش را تحویل مراکز درمانی و کمپهای ترک اعتیاد داده و از این تصمیمش راضی است: «از هر راهی کمک گرفتیم؛ از مشاور تا پزشک متخصص. همه به اتفاق معتقد بودند بهتر است با ادامه این روند، آرامش خانواده را برهم نزنم و از مراکز درمانی برای ترک کمک بگیریم؛ و ما هم همین کار را انجام دادیم.» راهکاری که در برخی موارد جواب میدهد و فرد معتاد، دوباره به خانواده برمیگردد.
به نظر میرسد که خانواده افراد معتاد باید صبر زیادی داشته باشند؛ چراکه رها کردن فرد گرفتار اعتیاد ضربه مهلکتری به او وارد خواهد کرد. پس بهتر است تا آخرین نقطه، با چنین فردی هم همراه بود تا زندگی جدیدی را در پیش بگیرد.