خاکی که بر باد می‌رود
خراسان‌شمالی ازجمله استان‌های کشور است که اقلیم کوهستانی در آن بر سایر اقلیم‌ها غلبه دارد. این امر باعث‌شده حدود ۷۴درصد اراضی کشاورزی این استان در سطح شیب‌دار قرار گیرد که خود ، مشکلات بسیاری را به دنبال دارد. مشکلاتی که مهم‌ترین آنها شسته‌شدن بخشی از خاک حاصلخیز مناطق مختلف در جریان هر بارش کوچک و بزرگ به‌ویژه هر باران رگباری و در نتیجه کاهش تدریجی مناطق قابل کشت استان است. براساس آخرین مطالعات انجام‌شده، میانگین فرسایش خاک در این استان 5/17تن در هکتار است؛ به عبارتی 5/2تن بیشتر از میانگین کشوری. موضوعی که با توجه به این امر که کشاورزی و دامپروری دو رکن اساسی اقتصاد خراسان‌شمالی است و بر همین اساس خاک نیز مهم‌ترین سرمایه استان و زیربنای آن اقتصاد شناخته می‌شود، وضعیت بسیار نگران‌کننده‌ای را در استان ایجادکرده که باید تا دیرنشده برای آن چاره‌اندیشی کرد.
به گفته مسوولان سازمان جهادکشاورزی خراسان‌شمالی ۷۴درصد از ۳۴۴هزار هکتار عرصه کشاورزی استان در اراضی شیب‌دار و ارتفاعات و ۲۶درصد هم در دشت‌هاست. شخم و شیار در اراضی شیب‌دار استان یکی از علل فرسایش خاک است. این اراضی دارای شیب‌های مختلفی هستند و لازم است با توجه به میزان شیب هر بخش از زمین از ملایم تا شیب خیلی زیاد، نسبت به کشت محصولات زراعی و باغی مناسب با آن شیب اقدام کرد اما متاسفانه اکنون در بیشتر موارد بدون در نظر گرفتن میزان شیب در این زمین‌ها کشت می‌شود.
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری خراسان‌شمالی، میزان فرسایش خاک در این استان را از متوسط کشوری بیشتر عنوان کرده و به ما می‌گوید: این شاخص در کشور ۱۵تن و در استان 5/17تن در هکتار در سال است که دلیل آن برمی‌گردد به وقوع سیلاب‌های مخرب ناشی از باران‌های بهاری در خراسان‌شمالی که نه‌تنها سالانه خسارت‌های چند صد میلیارد ریالی به محصولات کشاورزی و تاسیسات زیربنایی وارد می‌کنند که میزان متوسط فرسایش خاک در استان را هم نسبت به سایر مناطق کشور افزایش داده‌اند.
حسن وحید با بیان اینکه برای رفع این معضل طرح‌های آبخیزداری متنوعی را در دستور کار داریم، می‌افزاید: طرح‌های آبخیزداری با نگاه حفاظت از محیط‌زیست و منابع‌طبیعی نه‌تنها باعث کنترل فرسایش خاک بلکه مهار سیلاب‌ها خواهد شد؛ البته به دلیل ضعف اعتباری و نبود برنامه‌ریزی مناسب در ادوار گذشته شرایط اجرای کامل این طرح‌ها فراهم نشده بود که امیدواریم در آینده نزدیک این امر محقق شود.
وی ادامه می‌دهد که البته هر سال به‌طور میانگین در حدود ۳۰پروژه در بخش‌های مختلف مانند آبخیزداری، بیابان‌زدایی، حفظ و احیای جنگل‌ها و مراتع اجرا می‌شود به‌طوری که از سال ۹۲تا۹۸ برای ۱۱۴حوضه آبخیز با مساحت یک میلیون هکتار مطالعات تفصیلی، تکمیل و عملیات اجرایی آن نیز خاتمه یافت و در همین مدت ۲۵درصد از مساحت استان که شامل ۸۱حوضه آبخیز را شامل می‌شود، طرح‌های آبخیزداری به‌طور کامل اجرا و به بهره‌برداری رسیده است.
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان خراسان‌شمالی با بیان اینکه بالغ بر ۶۵درصد وسعت استان فرسایش‌پذیر است، می‌گوید: در ۳۲حوضه آبخیز که ۱۳درصد مساحت استان را شامل می‌شود نیز مطالعات تفصیلی اجرایی انجام و در ۳۹حوضه آبخیز با مجموع مساحت ۳۱۷هزار‌هکتار که ۱۱درصد مساحت استان را شامل می‌شود نیز عملیات آبخیزداری به‌طور کامل خاتمه یافته است. در مجموع برای یک میلیون و ۳۳هزار هکتار از مساحت استان مطالعات آبخیزداری انجام و بخش‌های مختلف مانند خاک، رسوب، سیل، مباحث اقتصادی و اجتماعی آن دیده شده است.
راز و جرگلان و مانه و سملقان جلودارند
معاون سابق آبخیزداری اداره‌کل منابع طبیعی و آبخیزداری خراسان‌شمالی نیز که اکنون در همین سمت در استان تهران فعالیت می‌کند، دراین‌باره می‌گوید: تخریب سرزمین در خراسان‌شمالی گسترده‌تر از دیگر استان‌ها بوده و پدیده‌هایی چون سیل و فرسایش خاک را به دنبال دارد.
محمد فرامرز می‌افزاید: در یک میلیون هکتار از منابع‌طبیعی استان عملیات آبخیزداری قابل اجراست با این حال فعلا فقط در سطح 12درصد از این مساحت طرح‌های آبخیزداری اجراشده که معادل 336هزار هکتار است.
وی با بیان اینکه میزان فرسایش خاک در دو شهرستان راز و جرگلان و مانه و سملقان بیش از میانگین کشوری است، می‌گوید: جنس زمین، تخریب سرزمین و فقر پوشش گیاهی مهم‌ترین عوامل فرسایش و بروز سیل است که اجرای فعالیت‌های آبخیزداری موجب شد تا در هر بار جاری‌شدن سیل 800 هزار متر مکعب سیلاب کنترل شود.
فرار از تنگنا با کشت گیاهان دارویی
معاون آموزشی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع‌طبیعی خراسان‌شمالی اما درباره علل فرسایش خاک در این استان به ما این‌گونه می‌گوید: اراضی دیم شیب‌دار همچون دو طرف جاده بجنورد- اسفراین به‌صورت غیراصولی و غیرعلمی زیرکشت محصولات کشاورزی به‌ویژه غلات می‌رود که حتی در سال‌های کم بارش محصولی نیز برداشت نمی‌کنند اما باعث فرسایش خاک می‌شود.
مهدی باور می‌افزاید: برخی از بهره‌برداران نیز از گستره منابع طبیعی استان به‌صورت غیراصولی برداشت می‌کنند که با برداشت‌های بی‌رویه باعث تخریب و از بین رفتن گیاهان می‌شوند.
به گفته وی برای رفع این معضل و جلوگیری از این تخریبات کشت گیاهان دارویی در مزرعه و اراضی شیب‌دار بسیار مفید و اقتصادی است. در کشت گیاهان دارویی نیاز به شخم اراضی هر سال وجود ندارد که این امر نیز مانع فرسایش خواهد شد. حتی کشت در اراضی شیب‌دار در دوران تر سالی نیز باعث فرسایش خاک خواهد شد، شخم و برهم‌زدن خاک اراضی شیب‌دار باعث شسته‌شدن خاک می‌شود در حالی‌که کاشت درختان و گیاهان دارویی مانع فرسایش است.
باور می‌گوید دراین‌خصوص هفت‌گونه گیاه دارویی مقاوم به خشکی در 1500 مترمربع شامل آویشن باغی، خاکشیر، مرزه، کاسنی، اسطوخودوس، شیرین بیان و رزماری در اراضی دیم این استان کشت شد.
معاون آموزشی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع‌طبیعی خراسان‌شمالی ادامه می‌دهد: این میزان در ایستگاه تحقیقاتی گیاهان دیم استان با استفاده از سامانه‌های آبگیر و نوین کشت شده که کمک به ذخیره رطوبتی و جلوگیری از فرسایش خواهد شد. در این سامانه فضایی برای کشت گیاهان دارویی عمود در جهت شیب ایجاد خواهد شد که در دو طرف خاک ریخته می‌شود که به نوعی از آب سبز بارش باران و برف استفاده خواهد شد.
ضرورت اجرای قانون حفاظت از خاک
رئیس سازمان جهادکشاورزی خراسان‌شمالی نیز وجود خاک خوب را از اساسی‌ترین شرایط تولید و زیست دانسته و می‌گوید: اگر لایه‌های حیاتی خاک دچار آسیب و نارسایی و خدشه شود، معضلات عظیمی به بخش‌های مختلف ازجمله تولید وارد می‌شود. متاسفانه در شرایطی که تکنولوژی و فناوری توسعه یافته این چالش‌ها نیز زیادتر شده‌اند.
عبدا... یوسفی می‌افزاید: در بروز خشکسالی‌های شدید طی یکی دو سال گذشته در استان جمع‌کردن کاه و کلش توسط کشاورزان برای تغذیه دام‌ها و همچنین تردد ماشین‌آلات بر روی زمین‌های کشاورزی و به تبع آن فشردگی خاک از دیگر عواملی است که باعث فقیرشدن خاک زمین‌های کشاورزی شده است.
رئیس سازمان جهادکشاورزی خراسان‌شمالی به تصویب و ابلاغ قانون حفاظت از خاک اشاره کرده و می‌گوید: متاسفانه ساختار اجرایی‌کردن این قانون در وزارت جهادکشاورزی و دستگاه‌های اجرایی هنوز تعریف نشده و برای اجرای آن ایجاد ردیف اعتباری باید مدنظر باشد. استفاده از سیستم‌های جدید خاک‌ورزی، استفاده از سیستم‌های مناسب جهت آبیاری و مدیریت آبیاری، استفاده از گیاهان پوششی مناسب در زمان آیش، انجام کشت فی‌مابین با گیاهان مناسب، استفاده از تراکم مناسب هنگام کاشت و تناوب زراعی مناسب از مهم‌ترین عوامل موثر در حفاظت از خاک هستند که باید زیرسایه قانون حفاظت از خاک انجام شوند.
تبدیل 3000هکتار اراضی شیب‌دار به باغ
نظر مدیر سابق امور باغبانی سازمان جهادکشاورزی خراسان‌شمالی را هم درباره موضوع فرسایش بالای خاک در استان می‌خواهیم و محمدعلی شریکیان به ما این چنین می‌گوید:: ۷۴درصد از ۳۴۴هزار هکتار عرصه کشاورزی استان در اراضی شیب‌دار و ارتفاعات و ۲۶درصد هم در دشت‌هاست. تاکنون 3هزار و ۶۲۴هکتار از اراضی شیب‌دار ملی و مستثنیات استان به باغ و کشت گیاهان دارویی تبدیل‌شده که ۸۳۷هکتار باغ و ۲هزار و ۷۸۹ هکتار آن به توسعه گیاهان دارویی اختصاص پیدا کرده است.
شریکیان با اشاره به اینکه در اراضی شیب‌دار استان درختان انگور، بادام و گل‌محمدی کشت شده، می‌افزاید: هدف از توسعه باغ‌ها و کشت گیاهان دارویی در اراضی شیب‌دار افزایش تولید، ایجاد اشتغال، بهره‌وری بالا، حفظ خاک و جلوگیری از فرسایش خاک، مقابله با پدیده گرد و غبار، جلوگیری از مهاجرت در جوامع محلی، تامین معیشت قشر روستایی و امنیت غذایی است.
وی با بیان اینکه خاک از آب نیز مهم‌تر است زیرا هزاران سال برای ایجاد یک سانتی‌متر خاک زمان نیاز است، می گوید: شخم‌زدن و ایجاد شیار در اراضی شیب‌دار یکی از علل فرسایش خاک است و متاسفانه در برخی از اراضی شیب‌دار در جهت شیب شخم می‌شود به فرسایش کمک خواهد کرد.
این کارشناس کشاورزی تصریح می‌کند: امکان کشت باغ‌های دیم در اراضی شیب‌دار استان وجود دارد. ستاد ویژه بدرانلو به‌صورت کشوری به همین جهت تشکیل شد و در این ستاد تنوع رقم، به باغی، تغذیه باغ، اجرای طرح فراز، توسعه باغات فنی مورد تاکید است. برای توسعه باغ در اراضی شیب دار در بیش از ۱۰هزار هکتار از منطقه اسدلی، بدرانلو و مناطقی از راز و جرگلان این استان مطالعه شده که پس از آماده‌شدن زیر ساخت‌های لازم اراضی برای تبدیل به باغ به متقاضیان واگذار خواهد شد.
تخریب و نابودی سریع خاک در کوهستان
خراسان‌شمالی 2میلیون و 832هزار و 529هکتار وسعت دارد که 13درصد از این گستره به بخش کشاورزی اختصاص دارد و 87درصد نیز اراضی غیرکشاورزی است. از این 87درصد حدود 72درصد را منابع طبیعی تجدیدشونده به مساحت 2میلیون و 330هزار و 36هکتار دربرمی‌گیرد. از مجموع عرصه‌های منابع طبیعی تجدیدشونده استان، 43هزار و 455هکتار آن شامل 21درصد عرصه جنگلی و بیشه‌زارها، یک میلیون و 414هزار و 850هکتار اراضی مرتعی و معادل 183هزار و 636هکتار فاقد پوشش گیاهی یا اراضی کویری است.
ارزش 25درصد مراتع مربوط به علوفه و 75درصد مربوط به محیط‌زیست است. مراتع در حفاظت از منابع پایه آب و خاک، جلوگیری از فرسایش خاک، تغذیه سفره‌های زیرزمینی، حفظ تنوع بیولوژیکی، تولید گوشت و لبنیات، تامین علوفه موردنیاز احشام، تامین غذا و مامن وحوش و پرندگان و تولید گیاهان دارویی و زینتی نقش دارند.
هم‌اکنون در اراضی شیب‌دار استان، به‌خصوص در مسیر بجنورد- اسفراین، کشاورزان اراضی را در جهت شیب شخم می‌زنند،
حال آنکه از آن محصولی هم برداشت نمی‌کنند و تنها انگیزه آنان تصرف زمین است. این درحالی است که خاک ارزشمند این اراضی طی سال‌ها با بارندگی‌های تند و وزیدن باد از بین می‌رود یا با بارش باران شسته می‌شود. در چنین شرایطی ضروری است کارشناسان دستگاه‌های اجرایی استان پیشنهادهایی برای کشت در جهت خلاف شیب و همچنین کشت درختان دیم، گیاهان چندساله و دارویی بدهند تا بیش از این ثروت خدادادی از دست نرود.
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری خراسان‌شمالی، میزان فرسایش خاک در این استان را از متوسط کشوری بیشتر عنوان کرده و به ما می‌گوید: این شاخص در کشور ۱۵تن و در استان 5/17تن در هکتار در سال است که دلیل آن برمی‌گردد به وقوع سیلاب‌های مخرب ناشی از باران‌های بهاری در خراسان‌شمالی که نه‌تنها سالانه خسارت‌های چند صد میلیارد ریالی به محصولات کشاورزی و تاسیسات زیربنایی وارد می‌کنند که میزان متوسط فرسایش خاک در استان را هم نسبت به سایر مناطق کشور افزایش داده‌اند.
حسن وحید با بیان اینکه برای رفع این معضل طرح‌های آبخیزداری متنوعی را در دستور کار داریم، می‌افزاید: طرح‌های آبخیزداری با نگاه حفاظت از محیط‌زیست و منابع‌طبیعی نه‌تنها باعث کنترل فرسایش خاک بلکه مهار سیلاب‌ها خواهد شد؛ البته به دلیل ضعف اعتباری و نبود برنامه‌ریزی مناسب در ادوار گذشته شرایط اجرای کامل این طرح‌ها فراهم نشده بود که امیدواریم در آینده نزدیک این امر محقق شود.
وی ادامه می‌دهد که البته هر سال به‌طور میانگین در حدود ۳۰پروژه در بخش‌های مختلف مانند آبخیزداری، بیابان‌زدایی، حفظ و احیای جنگل‌ها و مراتع اجرا می‌شود به‌طوری که از سال ۹۲تا۹۸ برای ۱۱۴حوضه آبخیز با مساحت یک میلیون هکتار مطالعات تفصیلی، تکمیل و عملیات اجرایی آن نیز خاتمه یافت و در همین مدت ۲۵درصد از مساحت استان که شامل ۸۱حوضه آبخیز را شامل می‌شود، طرح‌های آبخیزداری به‌طور کامل اجرا و به بهره‌برداری رسیده است.
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان خراسان‌شمالی با بیان اینکه بالغ بر ۶۵درصد وسعت استان فرسایش‌پذیر است، می‌گوید: در ۳۲حوضه آبخیز که ۱۳درصد مساحت استان را شامل می‌شود نیز مطالعات تفصیلی اجرایی انجام و در ۳۹حوضه آبخیز با مجموع مساحت ۳۱۷هزار‌هکتار که ۱۱درصد مساحت استان را شامل می‌شود نیز عملیات آبخیزداری به‌طور کامل خاتمه یافته است. در مجموع برای یک میلیون و ۳۳هزار هکتار از مساحت استان مطالعات آبخیزداری انجام و بخش‌های مختلف مانند خاک، رسوب، سیل، مباحث اقتصادی و اجتماعی آن دیده شده است.
راز و جرگلان و مانه و سملقان جلودارند
معاون سابق آبخیزداری اداره‌کل منابع طبیعی و آبخیزداری خراسان‌شمالی نیز که اکنون در همین سمت در استان تهران فعالیت می‌کند، دراین‌باره می‌گوید: تخریب سرزمین در خراسان‌شمالی گسترده‌تر از دیگر استان‌ها بوده و پدیده‌هایی چون سیل و فرسایش خاک را به دنبال دارد.
محمد فرامرز می‌افزاید: در یک میلیون هکتار از منابع‌طبیعی استان عملیات آبخیزداری قابل اجراست با این حال فعلا فقط در سطح 12درصد از این مساحت طرح‌های آبخیزداری اجراشده که معادل 336هزار هکتار است.
وی با بیان اینکه میزان فرسایش خاک در دو شهرستان راز و جرگلان و مانه و سملقان بیش از میانگین کشوری است، می‌گوید: جنس زمین، تخریب سرزمین و فقر پوشش گیاهی مهم‌ترین عوامل فرسایش و بروز سیل است که اجرای فعالیت‌های آبخیزداری موجب شد تا در هر بار جاری‌شدن سیل 800 هزار متر مکعب سیلاب کنترل شود.
فرار از تنگنا با کشت گیاهان دارویی
معاون آموزشی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع‌طبیعی خراسان‌شمالی اما درباره علل فرسایش خاک در این استان به ما این‌گونه می‌گوید: اراضی دیم شیب‌دار همچون دو طرف جاده بجنورد- اسفراین به‌صورت غیراصولی و غیرعلمی زیرکشت محصولات کشاورزی به‌ویژه غلات می‌رود که حتی در سال‌های کم بارش محصولی نیز برداشت نمی‌کنند اما باعث فرسایش خاک می‌شود.
مهدی باور می‌افزاید: برخی از بهره‌برداران نیز از گستره منابع طبیعی استان به‌صورت غیراصولی برداشت می‌کنند که با برداشت‌های بی‌رویه باعث تخریب و از بین رفتن گیاهان می‌شوند.
به گفته وی برای رفع این معضل و جلوگیری از این تخریبات کشت گیاهان دارویی در مزرعه و اراضی شیب‌دار بسیار مفید و اقتصادی است. در کشت گیاهان دارویی نیاز به شخم اراضی هر سال وجود ندارد که این امر نیز مانع فرسایش خواهد شد. حتی کشت در اراضی شیب‌دار در دوران تر سالی نیز باعث فرسایش خاک خواهد شد، شخم و برهم‌زدن خاک اراضی شیب‌دار باعث شسته‌شدن خاک می‌شود در حالی‌که کاشت درختان و گیاهان دارویی مانع فرسایش است.
باور می‌گوید دراین‌خصوص هفت‌گونه گیاه دارویی مقاوم به خشکی در 1500 مترمربع شامل آویشن باغی، خاکشیر، مرزه، کاسنی، اسطوخودوس، شیرین بیان و رزماری در اراضی دیم این استان کشت شد.
معاون آموزشی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع‌طبیعی خراسان‌شمالی ادامه می‌دهد: این میزان در ایستگاه تحقیقاتی گیاهان دیم استان با استفاده از سامانه‌های آبگیر و نوین کشت شده که کمک به ذخیره رطوبتی و جلوگیری از فرسایش خواهد شد. در این سامانه فضایی برای کشت گیاهان دارویی عمود در جهت شیب ایجاد خواهد شد که در دو طرف خاک ریخته می‌شود که به نوعی از آب سبز بارش باران و برف استفاده خواهد شد.
ضرورت اجرای قانون حفاظت از خاک
رئیس سازمان جهادکشاورزی خراسان‌شمالی نیز وجود خاک خوب را از اساسی‌ترین شرایط تولید و زیست دانسته و می‌گوید: اگر لایه‌های حیاتی خاک دچار آسیب و نارسایی و خدشه شود، معضلات عظیمی به بخش‌های مختلف ازجمله تولید وارد می‌شود. متاسفانه در شرایطی که تکنولوژی و فناوری توسعه یافته این چالش‌ها نیز زیادتر شده‌اند.
عبدا... یوسفی می‌افزاید: در بروز خشکسالی‌های شدید طی یکی دو سال گذشته در استان جمع‌کردن کاه و کلش توسط کشاورزان برای تغذیه دام‌ها و همچنین تردد ماشین‌آلات بر روی زمین‌های کشاورزی و به تبع آن فشردگی خاک از دیگر عواملی است که باعث فقیرشدن خاک زمین‌های کشاورزی شده است.
رئیس سازمان جهادکشاورزی خراسان‌شمالی به تصویب و ابلاغ قانون حفاظت از خاک اشاره کرده و می‌گوید: متاسفانه ساختار اجرایی‌کردن این قانون در وزارت جهادکشاورزی و دستگاه‌های اجرایی هنوز تعریف نشده و برای اجرای آن ایجاد ردیف اعتباری باید مدنظر باشد. استفاده از سیستم‌های جدید خاک‌ورزی، استفاده از سیستم‌های مناسب جهت آبیاری و مدیریت آبیاری، استفاده از گیاهان پوششی مناسب در زمان آیش، انجام کشت فی‌مابین با گیاهان مناسب، استفاده از تراکم مناسب هنگام کاشت و تناوب زراعی مناسب از مهم‌ترین عوامل موثر در حفاظت از خاک هستند که باید زیرسایه قانون حفاظت از خاک انجام شوند.
تبدیل 3000هکتار اراضی شیب‌دار به باغ
نظر مدیر سابق امور باغبانی سازمان جهادکشاورزی خراسان‌شمالی را هم درباره موضوع فرسایش بالای خاک در استان می‌خواهیم و محمدعلی شریکیان به ما این چنین می‌گوید:: ۷۴درصد از ۳۴۴هزار هکتار عرصه کشاورزی استان در اراضی شیب‌دار و ارتفاعات و ۲۶درصد هم در دشت‌هاست. تاکنون 3هزار و ۶۲۴هکتار از اراضی شیب‌دار ملی و مستثنیات استان به باغ و کشت گیاهان دارویی تبدیل‌شده که ۸۳۷هکتار باغ و ۲هزار و ۷۸۹ هکتار آن به توسعه گیاهان دارویی اختصاص پیدا کرده است.
شریکیان با اشاره به اینکه در اراضی شیب‌دار استان درختان انگور، بادام و گل‌محمدی کشت شده، می‌افزاید: هدف از توسعه باغ‌ها و کشت گیاهان دارویی در اراضی شیب‌دار افزایش تولید، ایجاد اشتغال، بهره‌وری بالا، حفظ خاک و جلوگیری از فرسایش خاک، مقابله با پدیده گرد و غبار، جلوگیری از مهاجرت در جوامع محلی، تامین معیشت قشر روستایی و امنیت غذایی است.
وی با بیان اینکه خاک از آب نیز مهم‌تر است زیرا هزاران سال برای ایجاد یک سانتی‌متر خاک زمان نیاز است، می گوید: شخم‌زدن و ایجاد شیار در اراضی شیب‌دار یکی از علل فرسایش خاک است و متاسفانه در برخی از اراضی شیب‌دار در جهت شیب شخم می‌شود به فرسایش کمک خواهد کرد.
این کارشناس کشاورزی تصریح می‌کند: امکان کشت باغ‌های دیم در اراضی شیب‌دار استان وجود دارد. ستاد ویژه بدرانلو به‌صورت کشوری به همین جهت تشکیل شد و در این ستاد تنوع رقم، به باغی، تغذیه باغ، اجرای طرح فراز، توسعه باغات فنی مورد تاکید است. برای توسعه باغ در اراضی شیب دار در بیش از ۱۰هزار هکتار از منطقه اسدلی، بدرانلو و مناطقی از راز و جرگلان این استان مطالعه شده که پس از آماده‌شدن زیر ساخت‌های لازم اراضی برای تبدیل به باغ به متقاضیان واگذار خواهد شد.
تخریب و نابودی سریع خاک در کوهستان
خراسان‌شمالی 2میلیون و 832هزار و 529هکتار وسعت دارد که 13درصد از این گستره به بخش کشاورزی اختصاص دارد و 87درصد نیز اراضی غیرکشاورزی است. از این 87درصد حدود 72درصد را منابع طبیعی تجدیدشونده به مساحت 2میلیون و 330هزار و 36هکتار دربرمی‌گیرد. از مجموع عرصه‌های منابع طبیعی تجدیدشونده استان، 43هزار و 455هکتار آن شامل 21درصد عرصه جنگلی و بیشه‌زارها، یک میلیون و 414هزار و 850هکتار اراضی مرتعی و معادل 183هزار و 636هکتار فاقد پوشش گیاهی یا اراضی کویری است.
ارزش 25درصد مراتع مربوط به علوفه و 75درصد مربوط به محیط‌زیست است. مراتع در حفاظت از منابع پایه آب و خاک، جلوگیری از فرسایش خاک، تغذیه سفره‌های زیرزمینی، حفظ تنوع بیولوژیکی، تولید گوشت و لبنیات، تامین علوفه موردنیاز احشام، تامین غذا و مامن وحوش و پرندگان و تولید گیاهان دارویی و زینتی نقش دارند.
هم‌اکنون در اراضی شیب‌دار استان، به‌خصوص در مسیر بجنورد- اسفراین، کشاورزان اراضی را در جهت شیب شخم می‌زنند،
حال آنکه از آن محصولی هم برداشت نمی‌کنند و تنها انگیزه آنان تصرف زمین است. این درحالی است که خاک ارزشمند این اراضی طی سال‌ها با بارندگی‌های تند و وزیدن باد از بین می‌رود یا با بارش باران شسته می‌شود. در چنین شرایطی ضروری است کارشناسان دستگاه‌های اجرایی استان پیشنهادهایی برای کشت در جهت خلاف شیب و همچنین کشت درختان دیم، گیاهان چندساله و دارویی بدهند تا بیش از این ثروت خدادادی از دست نرود.
