ردپای بی‌نشان حیات در زهره
براساس مطالعه جدیدی که در مجله نیچر منتشر شده، در جو زهره هیچ نشانی از تغذیه یا پس‌ماند میکروبها پیدا نمی‌شود. بنابراین هنوز نمی‌توان دلیل وجود ترکیبات شیمیایی عجیب در ابرهای این سیاره را با حیات فرازمینی ارتباط داد.
محققان دانشگاه کمبریج، به تازگی ابرهای غنی از گوگرد سیاره زهره را تجزیه و تحلیل کرده‌اند که تصور می‌شد درون آنها حیات میکروبی وجود دارد. آنها فکر می‌کنند اگر حیاتی در آنجا وجود داشته باشد باید اثری از تغذیه و دفعش باقی بماند. شان جردن از موسسه نجوم کمبریج، اولین نویسنده این مقاله می‌گوید: «ما به غذاهای مبتنی بر گوگرد موجود در جو زهره نگاه کردیم، این چیزی نیست که شما یا من بخواهیم آن را بخوریم، اما منبع اصلی انرژی در ابرهای زهره است. اگر این غذا را میکروبها مصرف کنند، باید شواهدی از آن را در مواد شیمیایی جو زهره ببینیم.»
فرضیه حیات در زهره
سطح زهره بسیار گرم و پرفشار و از این نظر یک جهنم واقعی است که برای هیچ موجودی قابلیت سکونت ندارد. محققان ناسا می‌گویند فشار هوا در سطح این سیاره ممکن است 75تا 100 برابر زمین باشد. به علاوه، دمای آن به 475 درجه سانتی‌گراد می‌رسد اما شرایط دمایی در لایه‌های ابر سیاره زهره بسیار ملایم‌تر است. ماجرا این است که دانشمندان قبلا در این ابرها نشانه‌های شیمیایی غیرعادی مشاهده کرده بودند. رصد سیاره زهره از زمین و فضاپیماها نشان از آن می‌داد که ترکیب دی اکسید گوگرد در سراسر جو این سیاره پخش شده است. ترکیب گوگرد و دی‌اکسید گوگرد در زهره بسیار عجیب است به‌طوری‌که غلظت دی‌اکسید گوگرد در ابرهای نزدیک به سطح سیاره زیاد بوده و با افزایش ارتفاع کاهش می‌یابد. دانشمندان احتمال می‌دادند دی‌اکسید گوگرد توسط موجودات زنده مصرف می‌شود و از آن به عنوان راهی برای دریافت انرژی استفاده می‌کنند، به همین علت در لایه‌های بالایی ابرها دی‌اکسید گوگرد کاهش پیدا می‌کند. در اینجا تنفس مثال خوبی است: ما اکسیژن را تنفس می‌کنیم و دی‌اکسیدکربن را به جو باز می‌گردانیم. به همین ترتیب درختان دی اکسید کربن را جذب و اکسیژن را دفع می‌کنند. با این حال وقتی محققان مدل‌های مختلف را اجرا کردند، دریافتند که این فرضیه از نظر شیمیایی کار نمی‌کند. آنها واکنش‌هایی را شبیه‌سازی کردند که میکروب‌های اتمسفر از آن به عنوان منابع غذایی و تولید زباله استفاده می‌کنند. نتایج نشان داد اگر چنین میکروب‌هایی می‌توانستند دی‌اکسید گوگرد را از ابرها بگیرند، این فرآیند مولکول‌های بزرگی تولید می‌کرد که در این آزمایش شناسایی نشدند. محققان می‌گویند گرچه این مطالعه نتوانست به نتایجی که انتظارش را داشتند برسد، می‌تواند بینش ارزشمندی از شیمی اتمسفر سیارات بیگانه ارائه دهد و روش‌شناسی این مطالعه برای جست‌وجوی حیات در خارج از منظومه شمسی مفید خواهد بود. پائول ریمر، دانشمند اتمسفر از دانشگاه کمبریج و یکی از نویسندگان این مطالعه، گفت: «ما دو سال صرف کردیم تا شیمی عجیب گوگردی که در ابرهای زهره می‌بینیم را توضیح دهیم. مطالعه شیمی درباره چیزهای عجیب، بسیار خوب است. ما در پی این پاسخ بودیم که آیا زندگی، توضیح مناسبی برای آنچه در ابرهای زهره می بینیم، هست یا خیر».
نقشه راه آینده
محققان فکر می‌کنند، نتایج به دست آمده ممکن است مشاهدات تلسکوپ فضایی جیمز‌وب را هدایت کند، زیرا این تلسکوپ قادر است چنین ردپاهای شیمیایی در جو سیاره‌های فراخورشیدی را تشخیص دهد. آقای ریمر می‌گوید: «حتی اگر زهره سیاره‌ای مرده باشد، این امکان وجود دارد که سیارات زهره مانند در منظومه‌های خورشیدی دیگر، میزبان حیات باشند. ما می‌توانیم آنچه را که در اینجا آموخته‌ایم استفاده کنیم و در سیستم‌های فراخورشیدی به کار ببریم، پس این تازه شروع کار است».
منبع: Big Think
حمیدرضا قنبریها - گروه دانش و سلامت
فرضیه حیات در زهره
سطح زهره بسیار گرم و پرفشار و از این نظر یک جهنم واقعی است که برای هیچ موجودی قابلیت سکونت ندارد. محققان ناسا می‌گویند فشار هوا در سطح این سیاره ممکن است 75تا 100 برابر زمین باشد. به علاوه، دمای آن به 475 درجه سانتی‌گراد می‌رسد اما شرایط دمایی در لایه‌های ابر سیاره زهره بسیار ملایم‌تر است. ماجرا این است که دانشمندان قبلا در این ابرها نشانه‌های شیمیایی غیرعادی مشاهده کرده بودند. رصد سیاره زهره از زمین و فضاپیماها نشان از آن می‌داد که ترکیب دی اکسید گوگرد در سراسر جو این سیاره پخش شده است. ترکیب گوگرد و دی‌اکسید گوگرد در زهره بسیار عجیب است به‌طوری‌که غلظت دی‌اکسید گوگرد در ابرهای نزدیک به سطح سیاره زیاد بوده و با افزایش ارتفاع کاهش می‌یابد. دانشمندان احتمال می‌دادند دی‌اکسید گوگرد توسط موجودات زنده مصرف می‌شود و از آن به عنوان راهی برای دریافت انرژی استفاده می‌کنند، به همین علت در لایه‌های بالایی ابرها دی‌اکسید گوگرد کاهش پیدا می‌کند. در اینجا تنفس مثال خوبی است: ما اکسیژن را تنفس می‌کنیم و دی‌اکسیدکربن را به جو باز می‌گردانیم. به همین ترتیب درختان دی اکسید کربن را جذب و اکسیژن را دفع می‌کنند. با این حال وقتی محققان مدل‌های مختلف را اجرا کردند، دریافتند که این فرضیه از نظر شیمیایی کار نمی‌کند. آنها واکنش‌هایی را شبیه‌سازی کردند که میکروب‌های اتمسفر از آن به عنوان منابع غذایی و تولید زباله استفاده می‌کنند. نتایج نشان داد اگر چنین میکروب‌هایی می‌توانستند دی‌اکسید گوگرد را از ابرها بگیرند، این فرآیند مولکول‌های بزرگی تولید می‌کرد که در این آزمایش شناسایی نشدند. محققان می‌گویند گرچه این مطالعه نتوانست به نتایجی که انتظارش را داشتند برسد، می‌تواند بینش ارزشمندی از شیمی اتمسفر سیارات بیگانه ارائه دهد و روش‌شناسی این مطالعه برای جست‌وجوی حیات در خارج از منظومه شمسی مفید خواهد بود. پائول ریمر، دانشمند اتمسفر از دانشگاه کمبریج و یکی از نویسندگان این مطالعه، گفت: «ما دو سال صرف کردیم تا شیمی عجیب گوگردی که در ابرهای زهره می‌بینیم را توضیح دهیم. مطالعه شیمی درباره چیزهای عجیب، بسیار خوب است. ما در پی این پاسخ بودیم که آیا زندگی، توضیح مناسبی برای آنچه در ابرهای زهره می بینیم، هست یا خیر».
نقشه راه آینده
محققان فکر می‌کنند، نتایج به دست آمده ممکن است مشاهدات تلسکوپ فضایی جیمز‌وب را هدایت کند، زیرا این تلسکوپ قادر است چنین ردپاهای شیمیایی در جو سیاره‌های فراخورشیدی را تشخیص دهد. آقای ریمر می‌گوید: «حتی اگر زهره سیاره‌ای مرده باشد، این امکان وجود دارد که سیارات زهره مانند در منظومه‌های خورشیدی دیگر، میزبان حیات باشند. ما می‌توانیم آنچه را که در اینجا آموخته‌ایم استفاده کنیم و در سیستم‌های فراخورشیدی به کار ببریم، پس این تازه شروع کار است».
منبع: Big Think
حمیدرضا قنبریها - گروه دانش و سلامت
