فرش‌های اهدایی پادشاهان ایرانی به حرم امیرالمؤمنین

فرش‌های اهدایی پادشاهان ایرانی به حرم امیرالمؤمنین

اسناد تاریخی نشان می‌دهد ایرانیان از دوران صفویان به بعد هر چه در چنته داشته‌اند برای توسعه و آبادانی اماکن زیارتی ازجمله عتبات عالیات به‌کار گرفته‌اند ازجمله شاهان ایرانی که فرش‌های نفیسی به صحن و حرم کربلا و نجف اهدا کرده‌اند.

درباره شاه اسماعیل اول، پس از زیارت حرم عسکریین(ع) در سامرا نقل است: «به آن آستان عرش نشان، قالی‌های رنگین و فرش‌های الوان انداخته به فراشی و خدمت آن مکان تفاخر می‌کردند.» ناصرالدین شاه قاجار در سفرش به عتبات در سال 1287قمری/1870میلادی در زیارت از حرم حضرت علی‌(ع) چنین نوشته است: «فرش‌های ابریشمی قالی که صفوی، یعنی شاه‌عباس انداخته است و رقم هم دارد (کلب علی‌عباس) مثل این است که امروز از کارخانه در‌آمده است.» صفویان را باید هنردوستانی دانست که به فرش رونق بسزایی دادند و با راه‌اندازی کارگاه‌های بی‌شمار در تبریز، اصفهان، کاشان، کرمان، قزوین و... خدمت بزرگی به هنر ــ فرهنگ کشور کردند. شاهان صفوی به هنرمندان احترام خاصی قائل بودند و با به‌کارگیری آنها در کارگاه‌های قالیبافی سلطنتی اعتباری شگرف و جهانی به قالی ایرانی دادند. قالی‌های اردبیل که به فرمان شاه تهماسب در سال ۹۱۸ شمسی/ ۱۵۳۹ میلادی برای بقعه شیخ صفی‌الدین اردبیلی، نیای بزرگ صفویان با هنرمندی مقصود کاشانی بافته شد اوج اعتلای قالیبافی در این دوران طلایی فرش را نشان می‌دهد. این قالی‌ها که هم‌اکنون در موزه ویکتوریا و آلبرت لندن و موزه لس‌آنجلس کانتی نگهداری می‌شوند جزو مفاخر فرش‌های جهان است که هر بیننده‌ای را محو زیبایی و طرح و نقش و رنگ خود می‌کنند.
 فرش اهدایی از سوی شاه‌عباس صفوی
یکی از فرش‌هایی که شاه‌عباس به حرم امیرالمومنین(ع) اهدا کرده‌است، فرشی به طول 7متر و عرض 3متر است. بنابر اسناد موجود، این فرش ابریشم‌بافت است و در بسیاری از نقش‌مایه‌هایش نخ طلا و نقره به‌کار رفته که به آن گلابتون گفته می‌شود. از این فرش تنها تصویری متعلق به 50سال قبل موجود است و از سرنوشت آن اطلاعاتی در دست نیست. در سال 1950 کارشناسانی از کشورمان ضمن دیدار از این فرش، ارزش آن را نیم میلیون دینار عراق اعلام کردند. 
این فرش یکی از شاهکارهای فرشبافی ایران است که در خلق نقش‌مایه‌های آن از مروارید و یاقوت‌های بنفش، زمرد و حتی الماس استفاده شده است. این قالی در زمان صفویان و به دستور یکی از شاهان که اطلاعاتی از او در دست نیست بافته شده است.  
 فرش تزئین شده از مروارید از سوی ناصرالدین‌شاه
ناصرالدین‌شاه در زمان حکومت خود فرش‌هایی را به اماکن زیارتی نجف و کربلا اهدا کرده است ولی یکی از آنها که از سوی استادکاران هنرمند ایرانی بافته شده است غیرقابل ارزش‌گذاری است. در نقش‌مایه‌های این فرش از مروارید استفاده شده و در مرکز آن زمرد قرار دارد و عبارت «لا فتی الا علی و لاسیف الا ذوالفقار» با استفاده از مرواریدهای طبیعی در کناره آن بافته شده‌است.