پنجره‌ای به هستی

پنجره‌ای به هستی

در کنار همه ناملایمات و رنج‏‌هایی که تحمل می‌‏کنیم، شاید بشود گفت ما انسان‏‌های خوش‎‌شانسی هستیم که در این برهه از تاریخ زندگی می‎‌کنیم، درست مثل مردمی که در زمان فرود آمدن کاوشگر فضایی آپولو بر سطح ماه، می‌‎زیستند. ما شانس این را داریم که تصاویری حیرت‏آور از کیهانی را که زمین ما در گوشه‌‏ای از آن قرار دارد، ببینیم و چشمان‎‌مان خیره شود و با انگشت گوشه‏‌های این قاب عظیم را نشان بدهیم و بگوییم یعنی واقعا تمام اینها کهکشان هستند؟ بامداد سه‌شنبه 21 تیرماه لحظات متفاوتی در تاریخ علم رقم خورد. این نخستین عکس از تلسکوپ فضایی 10 میلیارد دلاری جیمزوب است که مراحل ساخت و پرتابش به فضا حدود 20 سال طول کشید. این عکس توسط محققان ناسا در کاخ سفید به نمایش در‏آمد و برای لحظاتی نفس همه کسانی را که به فضا و علم علاقه‏‌مند بودند در سینه حبس کرد. خوب به این عکس نگاه کنید، بیضی‏‌‎های کوچک و نقاط روشن بسیار ریز و خط‌‎‌های نورانی محوی که می‌بینید همه ‎و‎ همه کهکشان هستند. این تصویری از خوشه کهکشانی SMACS0723  است که 4.6میلیارد سال‌‎نوری از زمین فاصله دارد و ثبتش حدود 12.5 ساعت زمان‎ برده‌ ‎است. ویژگی مهم جیمزوب که آن را از تلسکوپ هابل متمایز می‌‏کند توانایی تصویربرداری در محدوده امواج فروسرخ است و همین موضوع می‌‎تواند درکی بسیار عمیق‎تر از کیهان و نادیدنی‌هایش برای ما داشته‌ باشد. محققان می‌‎توانند از این عکس و داده‎‌های علمی همراه آن به سن، ترکیبات و سیر تحولات هرکدام از این کهکشان‎‌ها پی ببرند. شاید باورش برایتان سخت باشد که بدانید تا 100سال پیش دانش بشر تا حدی بود که تصور می‎‌کرد فقط یک کهکشان در عالم وجود دارد و حالا با عکس‌‎هایی که تلسکوپ‌‎ها و کاوشگرهای فضایی ثبت کردند، می‌‎دانیم کیهان از میلیاردها کهکشان تشکیل شده که درون هریک از آنها، ستاره‌‎ها و سیاره‌‎های بسیاری وجود دارد. حالا یک‎بار دیگر به این عکس نگاه و این‌‎بار به خودتان یادآوری کنید این عمیق‌‎ترین تصویری است که تا‎به‌حال یک تلسکوپ دست‌‎ساخته ‎بشر از فضا ثبت کرده‎ و در عین حال، اولین عکسی است که تلسکوپ فضایی جیمزوب برایمان ارسال کرده‌ است. به نظر می‌‎رسد روزهای خارق‎‌العاده‎ای در انتظار ماست روزهایی که از دورانی تازه در نجوم و کیهان‌شناسی و درک بشر از جایگاهش در عالم حکایت دارند. جهان از آن ماست برای کشف‏‌های بیشتر... .

مریم ملی - گروه دانش