تأثیر تغییر اقلیم بر صنعت گردشگری

تأثیر تغییر اقلیم بر صنعت گردشگری

گردشگری مطابق تعریف متیسون در سال ۱۹۸۲ حرکت موقت مردم به‌جایی خارج از محدوده مرتبط با شغل و زندگی‌شان و مجموعه فعالیت‌های‌شان در بازه زمانی اقامت در مقصد تعریف می‌شود.

همچنین گردشگری پایدار، گردشگری با توجه به حفظ نیازهای نسل آینده و رفع تقاضاهای مناطق میزبان و گردشگران است. صنعت گردشگری انواع مختلفی دارد. این تقسیم‌بندی بر مبنای ویژگی‌های فیزیکی یا فرهنگی یک مکان و منطقه خاص و جاذبه‌هایی نظیر چشم‌اندازهای طبیعی و تنوع زیستی و پوشش گیاهی و آثار باستانی و... صورت می‌گیرد. به‌عبارتی عوامل مختلف و در صدر آنها اقلیم بر گردشگری و توسعه آن موثر است. 
شرایط مساعد و مناسب اقلیم، توانایی و ظرفیت هر منطقه را در پذیرش گردشگر مشخص می‌کند. ویژگی‌های اقلیمی مانند دما و رطوبت و الگوهای بارش و... شاخص‌هایی مهم در توفیق گردشگری به‌عنوان صنعتی پویا و موثر بر اقتصاد و اشتغال محسوب‌می‌شود.
برخی از فعالان حوزه گردشگری معتقدند تغییرات بازگشت‌ناپذیر طولانی‌مدت‌تر از تغییرات آب و هوایی تحت عنوان تغییر اقلیم بر صنعت گردشگری تاثیر می‌گذارد. این مسأله در شرایطی مطرح می‌شود که صنعت حمل‌و‌نقل اعم از هوایی، زمینی و... به‌نوبه خود به‌عنوان پیش‌نیاز گردشگری به‌دلیل احتراق بالای سوخت‌های فسیلی بر افزایش غلظت گازهای گلخانه‌ای به‌ویژه دی‌اکسید کربن‌ و در تعاقب آن گرمایش زمین و تغییر اقلیم موثر است. به‌عبارتی تولید بالای گازهای گلخانه‌ای در صنعت حمل‌و‌نقل در زمره اقدامات انسانی اقلیمی قرار می‌گیرد. 
باوجود آن‌که برخی معتقدند تغییر اقلیم نمی‌تواند بر عادات گردشگری مردم جهان اثر بگذارد اما با بررسی‌های دقیق‌تر روشن است که با هر رویکردی تغییر اقلیم آثار منفی فراوانی برای صنعت گردشگری در پی خواهد داشت. به‌ویژه این‌که گردشگری در برخی مناطق به‌شدت نسبت به تغییر اقلیم حساس است. 
آثار ناخوشایند این ابرچالش بر محیط‌زیست به‌ویژه برای کشورهایی که گردشگری آنها متکی بر جاذبه‌‎های طبیعی است یا کشورهایی که امنیت ملی یا انسانی و ثبات سیاسی آنها از تغییر اقلیم اثر می‌پذیرد معضل بزرگی است.
بروز وقایع فرین، امواج گرما و سرمای شدید، تغییر در مدت زمان فصل‌های زمستان و تابستان و خسارات شدید ناشی از این بحران مانند سیل و توفان و آتش‌سوزی جنگل‌ها و آلودگی هوا و هرگونه دگرگونی، طول مدت و کیفیت فضاهای گردشگری را تحت‌الشعاع قرار می‌دهد.
بدون شک گردشگری مناطق ساحلی که تغییر اقلیم برای آنها پیامد‌هایی نظیر فرسایش ساحلی و بالاآمدن سطح آب دریا را در پی دارد نیز دچار رکود خواهد شد. با این اوصاف شاید بتوان گردشگری را یکی از قربانیان اصلی تغییر اقلیم بر‌شمرد.
 مبتنی بر موارد مذکور آگاهی از تاثیرات تغییر اقلیم در هر منطقه نقش بسزایی در توسعه گردشگری و برنامه‌های آتی کشورها خواهد داشت. 
توجه به صنعت گردشگری و تاثیرپذیری آن از چالش‌های زیست‌محیطی از این‌رو حائز اهمیت است که این صنعت می‌تواند با ایجاد کسب‌وکار و درآمد صادراتی در توسعه زیرساخت کشورها و پیشرفت‌های اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی موثر باشد.

​​​​​​​دکتر سپیده رحمن‌پور| پژوهشگر حوزه تغییر اقلیم