نقدی بر مواضع اخیر علی یونسی درباره شبکه نفوذ در کشور طی 20 سال گذشته در گفتوگو با حسین قاسمی، تحلیلگر و کارشناس مسائل امنیتی
پروژه کوچک نمایی شبکه نفوذ
بامداد روز شنبه19تیر صدای انفجار مهیبی در شمال تهران و حوالی پارك ملت خبرساز شد،هرچند هنوز اطلاعات مشخص و دقیقی از دلایل صدای این انفجار منتشر نشده اما نگاهی به مشكلات امنیتی اخیر و برجسته شدن مسأله نفوذ در كشور پس از ترور شهید فخری زاده و خرابكاری در تاسیسات نطنز و شایعات مربوط به خرابكاریهای امنیتی در صنعت برق بهانهای شد تا به اظهارات چندی پیش علی یونسی، وزیر اسبق اطلاعات و مشاور رئیسجمهور در امور اقوام و اقلیتهای دینی و مذهبی درباره موضوع نفوذ و سابقه و پیشینه آن در 20 سال گذشته بپردازیم.
چندی پیش علی یونسی، وزیر اسبق اطلاعات در گفتوگویی، مسأله نفوذ در انقلاب، نهادها و دستگاهها را به سازمان منافقین خلاصه كرده بود و گفتهبود این عناصر نفوذی در همان دهه ۶۰شناسایی و پاكسازی شدهاند. تحلیل شما از مسأله نفوذ و این سخنان چیست؟
به اعتقاد من تقلیل نفوذ به سازمان منافقین و سپس ادعای پاكسازی سیستم از نفوذیهای سازمان، ادعای غیركارشناسی و ناپختهای است. پس از این صحبت آقای یونسی این سؤال به ذهن متبادر میشود كه چگونه سازمان منافقین كه در روزهای نزدیك به انقلاب عملا متلاشی بود و سران آن در ماههای نزدیك به انقلاب از زندان آزاد شده بودند، توانستند در سطوح مختلف نفوذ كنند اما سرویسهای اطلاعاتی غربی، اسرائیل و شوروی با آن پیچیدگی و سوابق در ایران و داشتن شبكههای مختلف و انگیزه در گروههای مبارز و نهادهای مختلف نفوذ نداشتهاند؟
از سوی دیگر منابع ساواك در گروههای مبارز خصوصا منابع ویژه ساواك در هدفهای مهم كه دارای تجربه سالها همكاری با ساواك بودند، پس از انقلاب رها نشدند. اگر ساواك در گروههای ماركسیستی بهعنوان مثال، اشخاصی مانند سیروس نهاوندی و عباسعلی شهریاری را داشت، چگونه میتوان پذیرفت كه از چنین منابعی در گروههای مبارز مسلمان و حوزه برخوردار نبوده باشد. ما امروز براساس اسناد آشكار میدانیم برخی منابع و همكاران ساواك در گروههای مبارز كه سابقه زندان نیز داشتهاند با كمال وقاحت از ۲۳بهمن و فردای پیروزی انقلاب به برخی دستگاههای اطلاعاتی انقلاب مانند كمیته اداره دوم ورود كردند.
نقش شبكه نفوذی و منابع ساواك در داستان برخورد با فرزند آیتا... طالقانی و تنش و بحران و بههم ریختن كشور هم در همین چارچوب قرار میگیرد؟
بله؛ رهبر معظم انقلاب در آذر 77 در جمع مدیران وزارت اطلاعات فرمودند: «بارها گفتهام اگر به یك ده بروید برای ییلاق، چند آشنا و رفیق پیدا میكنید؛ انگلیسیها 100 سال در ایران همهكاره بودند. آیا همه دنبالهها كهنه شده؟ كی باور میكند؟ آمریكاییها از اواخر دهه 20 پاگذاشتهاند و از ۲۸ مرداد به بعد حاكم مطلق شدند تا سال ۵۷. آیا دنبالههایشان تمام شده؟» بنابراین بهنظر من انكار نفوذ و تقلیل نفوذیها فقط به سازمان منافقین و این ادعا كه آنها نیز پاكسازی شدهاند، مطلب ناپختهای است.
در سخنان حضرت امام خمینی (ره) هم بهصراحت بحث نفوذ در ارگانها و دستگاهها و انجمنهای اسلامی آمده؛ امام در سخنان مهمی فرمودند: «این را باید توجه بكنند آقایان كه در بین این ارگانهایی كه هست مثل سپاه پاسداران، مثل ارتش، مثل كمیتهها، مثل دادگاهها و همه این جاهایی كه بعد از انقلاب به عنوان و اسم یك گروهی پیدا شده است، شیاطین ننشستهاند كه اینها خالص باشند. در بینشان افرادی نفوذ كردهاند و بهواسطه آن نفوذ، كارهایی در آنجا انجام میدهند.»
البته حضرت امام در بهمن 65 هم نكات مهمی را در باب نفوذ مطرح كردند: « آنها كه همیشه در فكر بودهاند كه در حوزه علمیه نفوذ كنند، نفوذ آنها، ظاهری نیست كه معلوم باشد فلان آقا نفوذی است. چه بسا بیشتر از شما اظهار دیانت بكند، معالذلك، در موقع مناسب كارش را انجام دهد.»
نكته دیگری كه در مصاحبه علی یونسی مطرح شده بود و بهنظر میرسد دقیق نیست، ساده نشان دادن عملیات تروریستی هفتم تیر و هشتم شهریور است. قبول دارید؟
بله، تصویری كه یونسی از این گونه عملیاتها میسازد به این شكل است كه گویی كلاهی، كشمیری و فخارزاده به تنهایی یك بمب را برداشته و كار گذاشتهاند و تمام. درحالی كه این تصور و تصویرسازی اشتباه و عجیب است. بسیار شنیدهایم كه محمدرضا كلاهی را عامل انفجار ۷ تیر یعنی مقر حزب جمهوری اسلامی، مسعود كشمیری را به عنوان عامل انفجار ۸ شهریور نخستوزیری و محمود فخارزاده را عامل انفجار و شهادت آیتا... قدوسی دادستان انقلاب اسلامی در ۱۴شهریور معرفی میكنند درحالی كه اینگونه عملیاتها بزرگ و پیچیده هستند و قطعا در هر مورد، تیمی هدایت و راهبری و پشتیبانی را دردست داشته است كه قاعدتا در خارج از مكان مورد نظر مستقر بودهاست البته مجموعه افرادی نیز در داخل این مجموعهها بوده و پشتیبانی كردهاند تا عملیات انجام بگیرد. لذا اینگونه عملیاتها كار یك نفر نفوذی به تنهایی نیست و نمیتواند اینگونه باشد بلكه باید شبكهای از عوامل نفوذی در هر مركز حضور داشته باشد.
یك مصداق دیگر از مساله نفوذ، بحث انفجار حرم مطهر امام رضا(ع) در خرداد ۱۳۷۳ بود، نظر شما درباره این اتفاق و نقش شبكه نفوذ در آن اتفاق چیست؟
آقای یونسی اولین مقام اطلاعاتی بود كه بخشی از آن سناریوی قلابی را بیان كرد؛ در آن سالها سعید امامی و مدیركل التقاطی او مصطفی كاظمی، با طراحی یك سناریوی قلابی عامل انفجار حرم را مهدی نحوی اعلام كردند و بعد از آن هم مطرح كردند كه نحوی در درگیری با نیروهای اطلاعاتی زخمی شد و در بیمارستان فوت شدهاست. براساس آنچه رسانهها منتشر كردند در همان حال كه نحوی در آستانه مرگ بود، طی مصاحبهای به نقش خود در انفجار حرم اعتراف كرد.
اما اینطور مطرح است كه نحوی قبل از انفجار حرم بازداشت شده بود.
بله آقای یونسی به این موضوع اشارهای نداشتند كه مهدی نحوی ماهها قبل از انفجار حرم بهدلیل ارتباط با سازمان منافقین بازداشت شده بود؛ بررسی مقطع زمانی۳۰ خرداد ۷۳ تا ۱۵ تیر ۷۳ بسیار مهم است؛ حلقهها و حوادثی كه منجر به مثلا كشف مهدی نحوی به عنوان عوامل انفجار شده بود، غیرواقعی و فریب مسؤولان و مردم بود.
در هر صورت اعتراف علی یونسی پس از ۲۷ سال به بخشی از این داستان هر چند ناقص و دیرهنگام اما مهم است: «مواردی بوده كه بیدلیل افراد را بازداشت کرده و اعتراف گرفته بودند كه مرتكب جنایتی شدهاند و بعد خود وزارت اطلاعات همان موقع متوجه شده بود كه اینطور نبوده است. فاجعهای كه در انفجار حرم امام رضا(ع) رخ داد مربوط به گروهی افراطی به نام فرقان بود اما فرقه تروریستی رجوی مظنون و متهم شد. وزارت اطلاعات آن موقع افرادی را دستگیر و از آنها اقراری مبنی بر ارتكاب این انفجار گرفت. تعدادی بازداشت شدند و وقتی من وزیر شدم با بررسیهایی متوجه این خطا شدم و از بازداشتیها دلجویی كردم و تا توانستیم، جبران كردیم. بحث مفصلی است كه چه جوری جبران كردیم ولی از آنان به نوعی دلجویی شد.»
نكته جالب این است كه علی یونسی پس از چهارونیم سال بعد از انفجار حرم امام رضا(ع) در اسفند ۱۳۷۷ وزیر اطلاعات شد در حالی كه او در این مصاحبه عنوان كرده این افراد نقشی نداشتهاند و توسط ایشان آزاد شدند. حالا كه آقای یونسی پس از ۲۷سال اعلام كرده مهدی نحوی عامل انفجار حرم مطهر نبوده، لازم است مسؤولان و شخص آقای یونسی توضیح دهد آیا با افرادی كه در ساختن این سناریو دروغ نقش داشتند، برخورد كردهاست و نكته مهمتر اینكه این مدیران در دوره یونسی كجا بودند؟ آیا بهدلیل این كیس قلابی، سعید امامی و مصطفی كاظمی و سایر مدیران مرتبط را حداقل به تخلفات اداری معرفی كردهاست؟ البته كیسهای ساختگی و قلابی بعدها هم ادامه پیدا كرد.
آقای علییونسی، وزیر وقت اطلاعات در یك تیر۱۳۷۸ از دستگیری عاملان ترور شهید صیادشیرازی و اعترافات مهم آنها خبر داد. در این باره نظری دارید؟
۲۲ سال از زمانی كه علی یونسی در مصاحبه با رسانهها خبر از دستگیری و اعترافات مهم عاملان اصلی ترور شهید صیاد شیرازی داد، گذشته است اما بعدا مشخص شد این خبر پوچ بوده و هیچوقت عوامل ترور دستگیر نشدهاند. در داستان ۱۸ تیر ۷۸ نیز با یك نوع سناریوسازی روبهرو هستیم. در آن مقطع هم علی یونسی وزیر اطلاعات بود.
از سوی دیگر تقلیل فتنه كوی دانشگاه و آشوبهای ۱۸ تیر تا ۲۳ تیر به ملوس رادنیا معروف به مریم شانسی و منوچهر محمدی معروف به منوچ و خارج كردن عوامل اصلی این بحران از زیر ضربه نظام محل توجه است. بنابراین با این مصادیق مشاهده میكنیم علی یونسی عملكرد شبكه نفوذ سازمان را در حد انفجار و جمعآوری تقلیل داده كه مدعی است این شبكه نیز كشف، متلاشی و پاكسازی شد. این نگاه سادهاندیشانه است.
پس اینطور میتوانیم بگوییم شبكه نفوذی سازمان منافقین در این سالها در ایجاد تقابل و شكاف در نظام نیز موفقیتهایی بهدست آورد؟
متاسفانه بله. نكتهای كه در پرسش شما بود درست است، چنانكه مسعود رجوی گفته بود: «همه مطلعین میدانند كه بهشتی یكبار با مركزیت فداییان نشست و ضبط هم گذاشت و بعد هم پخش كرد و جریان اكثریت را به درون رژیم فروبلعید. مجاهدین اما اینكاره نبودند و برعكس این ما بودیم كه با حمایت از اولین رئیسجمهور همین رژیم و بعد هم با پخش نوارهای حسن آیت از اركان حزب جمهوریاسلامی و یكی از نامزدهای آن برای ریاستجمهوری، رژیم ارتجاعی را شقه و منشعب كردیم.»
ناصر رضوی، از مدیران سابق و قدیمی بخش التقاط وزارت اطلاعات در گفتوگویی كه در قالب كتاب «استراتژی و دیگر هیچ» منتشر شده، درباره نقش نفوذیهای سازمان در تاثیرگذاری روی آقای منتظری و نهایتا كشاندن او به ضدیت و تقابل با نظام نكات جالبی گفتهاست. او دراینباره میگوید: «شاید سن شما قد ندهد ولی ما پیرمردها دقیقا به این مساله كه چه شد آقای منتظری جدا شد، اشراف داریم. هم نظریات خودش دخیل بود و هم من در آن تردید ندارم ولی بخشی از آن مرهون فعالیت سازمان است. البته مسعود رجوی این نفوذ در اطراف آقای منتظری به این شكل بیان كرد كه دومین شقه بزرگ رژیم در جریان عزل آقای منتظری نیز اساسا معطوف به قتلعام زندانیان ما بود.»
نظر شما در خصوص نفوذ سرویسهای اطلاعاتی و مخصوصا موساد چیست؟ چون آقای یونسی نفوذ سرویسهای اطلاعاتی خصوصا اسرائیل را به 10سال اخیر خلاصه میكند و دوران مدیریت خود و آقای فلاحیان و ریشهری را دورانی معرفی میكند كه چنین نفوذهایی وجود نداشت.
چند نكته در این خصوص وجود دارد؛ نفوذ در خلأ و به شكل ناگهانی شكل نمیگیرد بلكه نفوذ حاصل سالها سرمایهگذاری دشمن است و اصل نفوذ، یك پدیده سیستماتیك است و از طریق شبكه صورت میگیرد. شبكه هم یك پدیده تاریخی است كه قطعا یكشبه بهوجود نیامده است. نفوذیهای دشمن پس از ورود اقدام به تكثیر و بذرپاشی كردند. با این بذرپاشیها هم برخورد نشد.
فكر میكنم این بخش از صحبت شما بر تاكید رهبر معظم انقلاب در جلسه تیرماه 78 مبنی بر كشف و برخورد با این افراد برمیگردد كه فرموده بودند: «بروید بذرپاشیها را خنثی كنید. ما باید ساده باشیم كه آدمها در اطلاعات بیایند و نفوذ بكنند تا این رده و بذرپاشی نكرده باشند.»
بله؛ دقیقا به همین دلیل بهنظر من این پاسخ رهبری در پاسخ به سخنان علی یونسی، وزیر وقت اطلاعات بوده كه اصرار بر جمع كردن پرونده قتلها داشتند.
یعنی اقدامی در این خصوص نشد؟
قطعا اقدامی صورت نگرفته، برای همین این سؤالات مطرح است كه چرا یونسی چنین كاری را نكرد و چرا با بذرپاشی و شبكه مرتبطین برخورد نشد؟ اصلا سوال اصلی این است علی یونسی، وزیر وقت اطلاعات باید پاسخ دهند آیا آمرین قتلها یعنی مصطفی كاظمی، مهرداد عالیخانی و سعید امامی را اخراج كرد؟
ایشان پاسخ دهد آیا واقعیت دارد آمرین قتلها كه حداكثر ۱۵ تا ۱۷ سال سابقه كار داشتهاند و مكلف بودهاید طبق قانون هیاتهای تخلفات اداری با آنان برخورد كنید، در تاریخ 15/11/ 1381 آنها را بازنشسته كردند؟
آقای یونسی در حالی میگوید در پرونده قتلها بحث نفوذ وجود نداشته كه بررسی سوابق خانوادگی و عملكرد آمرین قتلها بسیار قابل تامل است؛ بهطور مثال در پرونده سعید امامی، براساس پرونده ساواك، علیاكبر امامی پدر سعید، با درخواست خودش بهعنوان منبع بهكارگیری و حقوق هم از ساواك دریافت كرد و فردی كه در ساواك به درخواست او رسیدگی كرده درباره انگیزه او از استخدام بهعنوان منبع در ساواك نوشته: «جهت پرستیژ، طالب همكاری با ساواك است.»
درباره خاندان مهرداد عالیخانی، یكی دیگر از آمرین قتلها و ارتباطات اسرائیلی و صهیونیستی آنها هم توضیح دهید.
قبل از ورود به این بخش باید بگویم من هنوز تاكید دارم علی یونسی، وزیر وقت اطلاعات باید پاسخ دهد كه آیا آمرین قتلها یعنی مصطفی كاظمی، مهرداد عالیخانی و سعید امامی را اخراج كرد یا خیر؟ و در پاسخ به پرسش شما یعنی خاندان عالیخانی كه پیوندهای آنها با اسرائیل قابل قیاس با هیچكسی نیست اینطور باید گفت كه خاندان عالیخانی دارای ارتباطات و پیوستگیهای قوی با اسرائیل بوده است. پدر این خانواده عابدین عالیخانی در زمان كودتای ۱۲۹۹ درجهدار فوج قزاق، به فرماندهی رضا خان بود دراسناد ساواك آمده كه فرزندان عابدین خصوصا علینقی مورد حمایت ملكه مادر قرارداشتند زیرا پدرش عابدین خان، متصدی املاك ملكه مادر بهشمار میرفت. از سوی دیگر علینقی عالیخانی، فرزند عابدین، عضو ساواك و عضو ارشد كمیته اطلاعاتی مشترك رژیمشاه و رژیمصهیونیستی بود.
فكر میكنم در گزارش ساواك هم مطالبی درباره ایشان بود.
بله، در گزارش ساواك درباره این كمیته اطلاعاتی مشترك آمده است در تاریخ 24، 26،25 مرداد ۱۳۳۹ كمیته اطلاعاتی مشترك ایران و اسرائیل مركب از آقایان الموگ، رابكین، بابایی به نمایندگی از طرف اسرائیل و انصاری، عظیما،كاوه، عالیخانی ازطرف ایران تشكیل شد.
حتی عالیخانی به عنوان پایهگذار بخش اقتصادی اداره اطلاعات خارجی ساواك، مسؤولیت برقراری روابط اقتصادی ایران و اسرائیل را به عهده داشت. عالیخانی درباره نحوه تصویب قرارداد با اسرائیل هم میگوید: «درآن زمان مسائل به قدری محرمانه بود كه قرارداد ایران و اسرائیل برای تحویل نفت و تشكیل شركت مختلط كه در سوئیس به ثبت رسیده بود را وزیر وقت دارایی، ضرغام كه رئیس شورایعالی نفت بود، به صورتی مطرح كرد كه آنها كه تصویب كردند نفهمیدند چه تصویب كردند. بنابراین با مسائل محرمانه روبهرو بودیم، ولی با آنها من تماس دائم داشتم.» البته علینقی عالیخانی سال ۱۳۴۱در دولت امیراسدا... علم وزیر اقتصاد شد.
در كتاب خاطرات الیعرز تسفریر هم به خوبی به این خاندان پرداختهشدهاست.
درست است، الیعرز تسفریر آخرین رئیس نمایندگی موساد در ایران در دوران پهلوی در كتاب خاطراتش با نام «شیطان بزرگ،شیطان كوچك» درباره جایگاه خاندان عالیخانی به ویژه خدمات مسعود به اسرائیل نوشته است.
نظرات مقامات كشور در سطح روسای جمهور درباره این فرد چه بودهاست؟
جالب است كه هم علی یونسی و هم سیدمحمد خاتمی درباره مهرداد عالیخانی و خانوادهاش نظراتی مانند همین مطالب داشتهاند. مرحوم آیتا... هاشمیرفسنجانی در خاطرات سوم اسفند۱۳۷۷ به نقل از علی یونسی درباره خانواده مهرداد عالیخانی نوشته است: «آقای علی یونسی آمد. برای وزارت اطلاعات به مجلس معرفی شد. گزارشی از وضع پرونده قتلها داد و گفت، یكی از متهمان صادق مهدوی(مهرداد عالیخانی) یهودیزاده است كه پدرش اسلام اختیاركرده و همین باعث احتمال نفوذ اسرائیل شده»؛ علاوه بر تردیدی كه در مورد سعید اسلامی هست. در جای دیگر از خاطرات هاشمی آمده است: «رئیسجمهور[سیدمحمد خاتمی] آمد...گفت یكی از قاتلان صادق مهدوی(مهرداد عالیخانی)، پدرش(علیاصغر) و عمویش [علیجعفر] از عمال رژیم پهلوی و اسرائیل بودند.»
آقای یونسی گفتهاند نفوذ موساد در كشور نگرانكننده است؛ مسؤولان نگران جان خود باشند، با توجه به نقش و حضور ایشان در دولت آقای روحانی به عنوان مشاور، ارزیابی شما از این سخنان چیست؟
علی یونسی در هشتسال اخیر، مشاور و دستیار رئیسجمهور بوده و با این حال مدعیشده در دوره ایشان، نفوذ رژیماسرائیل در كشور به بالاترین حد ممكن رسیده است. این سخنان بیشتر با هدف فرار رو به جلوست و آنها باید پاسخگو باشند كه چرا در دوره آنها به قول خود آقای یونسی شاهد نفوذ اسرائیل در این سطح هستیم؟ چرا در این سالها این خطر را افشا نكرده و تازه متوجه شدهاند یا مانعی سر راهشان بوده تا نگویند؟ چه واقعهای از این خطر مهمتر میتواند باشد كه ایشان زودتر افشا نكردند؟ سوال دیگر این كه چرا در روزهای پایانی دولت چنین كاری را كردند؟ چه مسالهای باعثشده بهصورت غیرمترقبه بحث نفوذ رژیماسرائیل برای ایشان اینگونه مهم شود؟
این طور میشود برداشت كرد بیشتر نگران آینده هستند؟
درست است، به نظر میرسد کسانی که اینگونه مواضع را اخیرا اتخاذ کردهاند این ذهنیت و تحلیل را دارند كه بخشی از دستگاه اطلاعاتی به آنها بهعنوان یك سوژه در بحث نفوذ نگاه میكنند و آنان را جزو شبكه نجات نفوذیها میدانند، لذا نگرانند و این مصاحبه بیشتر سمت و سوی پیشگیری دارد.
به نظر شما چرا آقای یونسی كاركرد شبكه نفوذی اسرائیل را به ترور و كشتن مسؤولان تقلیلداده؟
این نكته نشان میدهد چقدر شناخت وزیر اسبق اطلاعات از شبكه نفوذی اسرائیل ساده و پیشپا افتاده است؛ چراكه انفجار و ترور فقط بخشی از ماموریتهای این شبكه است و در زمینه كاركردهای شبكه نفوذی میتوان به موضوعاتی مانند تلاش و فعالیت مستمر و همه جانبه به منظور ایجاد تشكل و سازماندهی عناصر پراكنده، ایجاد تشتت و انشقاق و اختلاف میان نیروهای حامی نظام، تخریب و حذف نیروهای موثر انقلابی حامی و همراه نظام، مرعوبكردن مسؤولان و ارائه گزارش، اطلاعات، اخبار و تحلیل به مسؤولان درجه یك، دو و سه كشور و ترسیمكردن وضعیت سیاه و منفی از وضعیت داخلی، ایجاد بدبینی، فاصله و شكاف بین علما و مراجع با رهبری با عناوین مختلف، ایجاد دوقطبیهای كاذب، برجستهكردن مسائل غیر مهم و فرعی در بزنگاههای مهم و ایجاد نارضایتی در مردم با ایجاد مشكلات معیشتی و اقتصادی اشاره كرد.
این روزها شاهد وقوع برخی اتفاقاتی هستیم كه نتیجهای جز ایجاد ناراحتی و خشم برای مردم ندارد، مثل قطعیهای خارج از چارچوب آبوبرق؛ تحلیل شما دراینخصوص چیست ؟
گسلسازی، فعالكردن گسلهای خفته، عصبانیكردن مردم و فشار به عصبهای جامعه در قالبها و رنگهای مختلف دیده میشود.
در حوزههای مختلف، گرانی افسارگسیخته، قطعی مكرر برق و آب، اظهارات متناقض و بعضا غیرواقعی توسط مسؤولان در بحث واكسن كرونا و عدم تعیین تكلیف مردم، طرح حرفهای تنشزا و عصبانیكننده توسط برخی تریبونداران سیاسی و مذهبی، طرح برخی مطالب غیرعقلانی كه تنه به خرافات میزند از تریبونها كه یك چهره زشت و ضدعقل نشان میدهد، برخی برخوردهای اشتباه و هزینهزا و غیرقابل توجیه امنیتی و قضایی، نوع رد و تایید صلاحیتها در انتخابات، واگذاری برخی مسؤولیتها به افرادی كه فاقد صلاحیت هستند و فقط به دلیل نسبت با مسؤولان یا آنچه در فضایمجازی تحتعنوان كیفكشها مطرح میشود و دهها موضوع دیگر میتواند با واسطه یا بیواسطه توسط شبكه نفوذی هدایت شود.
البته برخی رفتارها هم ناشی از حماقت است اما نتیجه همان است كه این شبكه نفوذی میخواهد.
به اعتقاد من تقلیل نفوذ به سازمان منافقین و سپس ادعای پاكسازی سیستم از نفوذیهای سازمان، ادعای غیركارشناسی و ناپختهای است. پس از این صحبت آقای یونسی این سؤال به ذهن متبادر میشود كه چگونه سازمان منافقین كه در روزهای نزدیك به انقلاب عملا متلاشی بود و سران آن در ماههای نزدیك به انقلاب از زندان آزاد شده بودند، توانستند در سطوح مختلف نفوذ كنند اما سرویسهای اطلاعاتی غربی، اسرائیل و شوروی با آن پیچیدگی و سوابق در ایران و داشتن شبكههای مختلف و انگیزه در گروههای مبارز و نهادهای مختلف نفوذ نداشتهاند؟
از سوی دیگر منابع ساواك در گروههای مبارز خصوصا منابع ویژه ساواك در هدفهای مهم كه دارای تجربه سالها همكاری با ساواك بودند، پس از انقلاب رها نشدند. اگر ساواك در گروههای ماركسیستی بهعنوان مثال، اشخاصی مانند سیروس نهاوندی و عباسعلی شهریاری را داشت، چگونه میتوان پذیرفت كه از چنین منابعی در گروههای مبارز مسلمان و حوزه برخوردار نبوده باشد. ما امروز براساس اسناد آشكار میدانیم برخی منابع و همكاران ساواك در گروههای مبارز كه سابقه زندان نیز داشتهاند با كمال وقاحت از ۲۳بهمن و فردای پیروزی انقلاب به برخی دستگاههای اطلاعاتی انقلاب مانند كمیته اداره دوم ورود كردند.
نقش شبكه نفوذی و منابع ساواك در داستان برخورد با فرزند آیتا... طالقانی و تنش و بحران و بههم ریختن كشور هم در همین چارچوب قرار میگیرد؟
بله؛ رهبر معظم انقلاب در آذر 77 در جمع مدیران وزارت اطلاعات فرمودند: «بارها گفتهام اگر به یك ده بروید برای ییلاق، چند آشنا و رفیق پیدا میكنید؛ انگلیسیها 100 سال در ایران همهكاره بودند. آیا همه دنبالهها كهنه شده؟ كی باور میكند؟ آمریكاییها از اواخر دهه 20 پاگذاشتهاند و از ۲۸ مرداد به بعد حاكم مطلق شدند تا سال ۵۷. آیا دنبالههایشان تمام شده؟» بنابراین بهنظر من انكار نفوذ و تقلیل نفوذیها فقط به سازمان منافقین و این ادعا كه آنها نیز پاكسازی شدهاند، مطلب ناپختهای است.
در سخنان حضرت امام خمینی (ره) هم بهصراحت بحث نفوذ در ارگانها و دستگاهها و انجمنهای اسلامی آمده؛ امام در سخنان مهمی فرمودند: «این را باید توجه بكنند آقایان كه در بین این ارگانهایی كه هست مثل سپاه پاسداران، مثل ارتش، مثل كمیتهها، مثل دادگاهها و همه این جاهایی كه بعد از انقلاب به عنوان و اسم یك گروهی پیدا شده است، شیاطین ننشستهاند كه اینها خالص باشند. در بینشان افرادی نفوذ كردهاند و بهواسطه آن نفوذ، كارهایی در آنجا انجام میدهند.»
البته حضرت امام در بهمن 65 هم نكات مهمی را در باب نفوذ مطرح كردند: « آنها كه همیشه در فكر بودهاند كه در حوزه علمیه نفوذ كنند، نفوذ آنها، ظاهری نیست كه معلوم باشد فلان آقا نفوذی است. چه بسا بیشتر از شما اظهار دیانت بكند، معالذلك، در موقع مناسب كارش را انجام دهد.»
نكته دیگری كه در مصاحبه علی یونسی مطرح شده بود و بهنظر میرسد دقیق نیست، ساده نشان دادن عملیات تروریستی هفتم تیر و هشتم شهریور است. قبول دارید؟
بله، تصویری كه یونسی از این گونه عملیاتها میسازد به این شكل است كه گویی كلاهی، كشمیری و فخارزاده به تنهایی یك بمب را برداشته و كار گذاشتهاند و تمام. درحالی كه این تصور و تصویرسازی اشتباه و عجیب است. بسیار شنیدهایم كه محمدرضا كلاهی را عامل انفجار ۷ تیر یعنی مقر حزب جمهوری اسلامی، مسعود كشمیری را به عنوان عامل انفجار ۸ شهریور نخستوزیری و محمود فخارزاده را عامل انفجار و شهادت آیتا... قدوسی دادستان انقلاب اسلامی در ۱۴شهریور معرفی میكنند درحالی كه اینگونه عملیاتها بزرگ و پیچیده هستند و قطعا در هر مورد، تیمی هدایت و راهبری و پشتیبانی را دردست داشته است كه قاعدتا در خارج از مكان مورد نظر مستقر بودهاست البته مجموعه افرادی نیز در داخل این مجموعهها بوده و پشتیبانی كردهاند تا عملیات انجام بگیرد. لذا اینگونه عملیاتها كار یك نفر نفوذی به تنهایی نیست و نمیتواند اینگونه باشد بلكه باید شبكهای از عوامل نفوذی در هر مركز حضور داشته باشد.
یك مصداق دیگر از مساله نفوذ، بحث انفجار حرم مطهر امام رضا(ع) در خرداد ۱۳۷۳ بود، نظر شما درباره این اتفاق و نقش شبكه نفوذ در آن اتفاق چیست؟
آقای یونسی اولین مقام اطلاعاتی بود كه بخشی از آن سناریوی قلابی را بیان كرد؛ در آن سالها سعید امامی و مدیركل التقاطی او مصطفی كاظمی، با طراحی یك سناریوی قلابی عامل انفجار حرم را مهدی نحوی اعلام كردند و بعد از آن هم مطرح كردند كه نحوی در درگیری با نیروهای اطلاعاتی زخمی شد و در بیمارستان فوت شدهاست. براساس آنچه رسانهها منتشر كردند در همان حال كه نحوی در آستانه مرگ بود، طی مصاحبهای به نقش خود در انفجار حرم اعتراف كرد.
اما اینطور مطرح است كه نحوی قبل از انفجار حرم بازداشت شده بود.
بله آقای یونسی به این موضوع اشارهای نداشتند كه مهدی نحوی ماهها قبل از انفجار حرم بهدلیل ارتباط با سازمان منافقین بازداشت شده بود؛ بررسی مقطع زمانی۳۰ خرداد ۷۳ تا ۱۵ تیر ۷۳ بسیار مهم است؛ حلقهها و حوادثی كه منجر به مثلا كشف مهدی نحوی به عنوان عوامل انفجار شده بود، غیرواقعی و فریب مسؤولان و مردم بود.
در هر صورت اعتراف علی یونسی پس از ۲۷ سال به بخشی از این داستان هر چند ناقص و دیرهنگام اما مهم است: «مواردی بوده كه بیدلیل افراد را بازداشت کرده و اعتراف گرفته بودند كه مرتكب جنایتی شدهاند و بعد خود وزارت اطلاعات همان موقع متوجه شده بود كه اینطور نبوده است. فاجعهای كه در انفجار حرم امام رضا(ع) رخ داد مربوط به گروهی افراطی به نام فرقان بود اما فرقه تروریستی رجوی مظنون و متهم شد. وزارت اطلاعات آن موقع افرادی را دستگیر و از آنها اقراری مبنی بر ارتكاب این انفجار گرفت. تعدادی بازداشت شدند و وقتی من وزیر شدم با بررسیهایی متوجه این خطا شدم و از بازداشتیها دلجویی كردم و تا توانستیم، جبران كردیم. بحث مفصلی است كه چه جوری جبران كردیم ولی از آنان به نوعی دلجویی شد.»
نكته جالب این است كه علی یونسی پس از چهارونیم سال بعد از انفجار حرم امام رضا(ع) در اسفند ۱۳۷۷ وزیر اطلاعات شد در حالی كه او در این مصاحبه عنوان كرده این افراد نقشی نداشتهاند و توسط ایشان آزاد شدند. حالا كه آقای یونسی پس از ۲۷سال اعلام كرده مهدی نحوی عامل انفجار حرم مطهر نبوده، لازم است مسؤولان و شخص آقای یونسی توضیح دهد آیا با افرادی كه در ساختن این سناریو دروغ نقش داشتند، برخورد كردهاست و نكته مهمتر اینكه این مدیران در دوره یونسی كجا بودند؟ آیا بهدلیل این كیس قلابی، سعید امامی و مصطفی كاظمی و سایر مدیران مرتبط را حداقل به تخلفات اداری معرفی كردهاست؟ البته كیسهای ساختگی و قلابی بعدها هم ادامه پیدا كرد.
آقای علییونسی، وزیر وقت اطلاعات در یك تیر۱۳۷۸ از دستگیری عاملان ترور شهید صیادشیرازی و اعترافات مهم آنها خبر داد. در این باره نظری دارید؟
۲۲ سال از زمانی كه علی یونسی در مصاحبه با رسانهها خبر از دستگیری و اعترافات مهم عاملان اصلی ترور شهید صیاد شیرازی داد، گذشته است اما بعدا مشخص شد این خبر پوچ بوده و هیچوقت عوامل ترور دستگیر نشدهاند. در داستان ۱۸ تیر ۷۸ نیز با یك نوع سناریوسازی روبهرو هستیم. در آن مقطع هم علی یونسی وزیر اطلاعات بود.
از سوی دیگر تقلیل فتنه كوی دانشگاه و آشوبهای ۱۸ تیر تا ۲۳ تیر به ملوس رادنیا معروف به مریم شانسی و منوچهر محمدی معروف به منوچ و خارج كردن عوامل اصلی این بحران از زیر ضربه نظام محل توجه است. بنابراین با این مصادیق مشاهده میكنیم علی یونسی عملكرد شبكه نفوذ سازمان را در حد انفجار و جمعآوری تقلیل داده كه مدعی است این شبكه نیز كشف، متلاشی و پاكسازی شد. این نگاه سادهاندیشانه است.
پس اینطور میتوانیم بگوییم شبكه نفوذی سازمان منافقین در این سالها در ایجاد تقابل و شكاف در نظام نیز موفقیتهایی بهدست آورد؟
متاسفانه بله. نكتهای كه در پرسش شما بود درست است، چنانكه مسعود رجوی گفته بود: «همه مطلعین میدانند كه بهشتی یكبار با مركزیت فداییان نشست و ضبط هم گذاشت و بعد هم پخش كرد و جریان اكثریت را به درون رژیم فروبلعید. مجاهدین اما اینكاره نبودند و برعكس این ما بودیم كه با حمایت از اولین رئیسجمهور همین رژیم و بعد هم با پخش نوارهای حسن آیت از اركان حزب جمهوریاسلامی و یكی از نامزدهای آن برای ریاستجمهوری، رژیم ارتجاعی را شقه و منشعب كردیم.»
ناصر رضوی، از مدیران سابق و قدیمی بخش التقاط وزارت اطلاعات در گفتوگویی كه در قالب كتاب «استراتژی و دیگر هیچ» منتشر شده، درباره نقش نفوذیهای سازمان در تاثیرگذاری روی آقای منتظری و نهایتا كشاندن او به ضدیت و تقابل با نظام نكات جالبی گفتهاست. او دراینباره میگوید: «شاید سن شما قد ندهد ولی ما پیرمردها دقیقا به این مساله كه چه شد آقای منتظری جدا شد، اشراف داریم. هم نظریات خودش دخیل بود و هم من در آن تردید ندارم ولی بخشی از آن مرهون فعالیت سازمان است. البته مسعود رجوی این نفوذ در اطراف آقای منتظری به این شكل بیان كرد كه دومین شقه بزرگ رژیم در جریان عزل آقای منتظری نیز اساسا معطوف به قتلعام زندانیان ما بود.»
نظر شما در خصوص نفوذ سرویسهای اطلاعاتی و مخصوصا موساد چیست؟ چون آقای یونسی نفوذ سرویسهای اطلاعاتی خصوصا اسرائیل را به 10سال اخیر خلاصه میكند و دوران مدیریت خود و آقای فلاحیان و ریشهری را دورانی معرفی میكند كه چنین نفوذهایی وجود نداشت.
چند نكته در این خصوص وجود دارد؛ نفوذ در خلأ و به شكل ناگهانی شكل نمیگیرد بلكه نفوذ حاصل سالها سرمایهگذاری دشمن است و اصل نفوذ، یك پدیده سیستماتیك است و از طریق شبكه صورت میگیرد. شبكه هم یك پدیده تاریخی است كه قطعا یكشبه بهوجود نیامده است. نفوذیهای دشمن پس از ورود اقدام به تكثیر و بذرپاشی كردند. با این بذرپاشیها هم برخورد نشد.
فكر میكنم این بخش از صحبت شما بر تاكید رهبر معظم انقلاب در جلسه تیرماه 78 مبنی بر كشف و برخورد با این افراد برمیگردد كه فرموده بودند: «بروید بذرپاشیها را خنثی كنید. ما باید ساده باشیم كه آدمها در اطلاعات بیایند و نفوذ بكنند تا این رده و بذرپاشی نكرده باشند.»
بله؛ دقیقا به همین دلیل بهنظر من این پاسخ رهبری در پاسخ به سخنان علی یونسی، وزیر وقت اطلاعات بوده كه اصرار بر جمع كردن پرونده قتلها داشتند.
یعنی اقدامی در این خصوص نشد؟
قطعا اقدامی صورت نگرفته، برای همین این سؤالات مطرح است كه چرا یونسی چنین كاری را نكرد و چرا با بذرپاشی و شبكه مرتبطین برخورد نشد؟ اصلا سوال اصلی این است علی یونسی، وزیر وقت اطلاعات باید پاسخ دهند آیا آمرین قتلها یعنی مصطفی كاظمی، مهرداد عالیخانی و سعید امامی را اخراج كرد؟
ایشان پاسخ دهد آیا واقعیت دارد آمرین قتلها كه حداكثر ۱۵ تا ۱۷ سال سابقه كار داشتهاند و مكلف بودهاید طبق قانون هیاتهای تخلفات اداری با آنان برخورد كنید، در تاریخ 15/11/ 1381 آنها را بازنشسته كردند؟
آقای یونسی در حالی میگوید در پرونده قتلها بحث نفوذ وجود نداشته كه بررسی سوابق خانوادگی و عملكرد آمرین قتلها بسیار قابل تامل است؛ بهطور مثال در پرونده سعید امامی، براساس پرونده ساواك، علیاكبر امامی پدر سعید، با درخواست خودش بهعنوان منبع بهكارگیری و حقوق هم از ساواك دریافت كرد و فردی كه در ساواك به درخواست او رسیدگی كرده درباره انگیزه او از استخدام بهعنوان منبع در ساواك نوشته: «جهت پرستیژ، طالب همكاری با ساواك است.»
درباره خاندان مهرداد عالیخانی، یكی دیگر از آمرین قتلها و ارتباطات اسرائیلی و صهیونیستی آنها هم توضیح دهید.
قبل از ورود به این بخش باید بگویم من هنوز تاكید دارم علی یونسی، وزیر وقت اطلاعات باید پاسخ دهد كه آیا آمرین قتلها یعنی مصطفی كاظمی، مهرداد عالیخانی و سعید امامی را اخراج كرد یا خیر؟ و در پاسخ به پرسش شما یعنی خاندان عالیخانی كه پیوندهای آنها با اسرائیل قابل قیاس با هیچكسی نیست اینطور باید گفت كه خاندان عالیخانی دارای ارتباطات و پیوستگیهای قوی با اسرائیل بوده است. پدر این خانواده عابدین عالیخانی در زمان كودتای ۱۲۹۹ درجهدار فوج قزاق، به فرماندهی رضا خان بود دراسناد ساواك آمده كه فرزندان عابدین خصوصا علینقی مورد حمایت ملكه مادر قرارداشتند زیرا پدرش عابدین خان، متصدی املاك ملكه مادر بهشمار میرفت. از سوی دیگر علینقی عالیخانی، فرزند عابدین، عضو ساواك و عضو ارشد كمیته اطلاعاتی مشترك رژیمشاه و رژیمصهیونیستی بود.
فكر میكنم در گزارش ساواك هم مطالبی درباره ایشان بود.
بله، در گزارش ساواك درباره این كمیته اطلاعاتی مشترك آمده است در تاریخ 24، 26،25 مرداد ۱۳۳۹ كمیته اطلاعاتی مشترك ایران و اسرائیل مركب از آقایان الموگ، رابكین، بابایی به نمایندگی از طرف اسرائیل و انصاری، عظیما،كاوه، عالیخانی ازطرف ایران تشكیل شد.
حتی عالیخانی به عنوان پایهگذار بخش اقتصادی اداره اطلاعات خارجی ساواك، مسؤولیت برقراری روابط اقتصادی ایران و اسرائیل را به عهده داشت. عالیخانی درباره نحوه تصویب قرارداد با اسرائیل هم میگوید: «درآن زمان مسائل به قدری محرمانه بود كه قرارداد ایران و اسرائیل برای تحویل نفت و تشكیل شركت مختلط كه در سوئیس به ثبت رسیده بود را وزیر وقت دارایی، ضرغام كه رئیس شورایعالی نفت بود، به صورتی مطرح كرد كه آنها كه تصویب كردند نفهمیدند چه تصویب كردند. بنابراین با مسائل محرمانه روبهرو بودیم، ولی با آنها من تماس دائم داشتم.» البته علینقی عالیخانی سال ۱۳۴۱در دولت امیراسدا... علم وزیر اقتصاد شد.
در كتاب خاطرات الیعرز تسفریر هم به خوبی به این خاندان پرداختهشدهاست.
درست است، الیعرز تسفریر آخرین رئیس نمایندگی موساد در ایران در دوران پهلوی در كتاب خاطراتش با نام «شیطان بزرگ،شیطان كوچك» درباره جایگاه خاندان عالیخانی به ویژه خدمات مسعود به اسرائیل نوشته است.
نظرات مقامات كشور در سطح روسای جمهور درباره این فرد چه بودهاست؟
جالب است كه هم علی یونسی و هم سیدمحمد خاتمی درباره مهرداد عالیخانی و خانوادهاش نظراتی مانند همین مطالب داشتهاند. مرحوم آیتا... هاشمیرفسنجانی در خاطرات سوم اسفند۱۳۷۷ به نقل از علی یونسی درباره خانواده مهرداد عالیخانی نوشته است: «آقای علی یونسی آمد. برای وزارت اطلاعات به مجلس معرفی شد. گزارشی از وضع پرونده قتلها داد و گفت، یكی از متهمان صادق مهدوی(مهرداد عالیخانی) یهودیزاده است كه پدرش اسلام اختیاركرده و همین باعث احتمال نفوذ اسرائیل شده»؛ علاوه بر تردیدی كه در مورد سعید اسلامی هست. در جای دیگر از خاطرات هاشمی آمده است: «رئیسجمهور[سیدمحمد خاتمی] آمد...گفت یكی از قاتلان صادق مهدوی(مهرداد عالیخانی)، پدرش(علیاصغر) و عمویش [علیجعفر] از عمال رژیم پهلوی و اسرائیل بودند.»
آقای یونسی گفتهاند نفوذ موساد در كشور نگرانكننده است؛ مسؤولان نگران جان خود باشند، با توجه به نقش و حضور ایشان در دولت آقای روحانی به عنوان مشاور، ارزیابی شما از این سخنان چیست؟
علی یونسی در هشتسال اخیر، مشاور و دستیار رئیسجمهور بوده و با این حال مدعیشده در دوره ایشان، نفوذ رژیماسرائیل در كشور به بالاترین حد ممكن رسیده است. این سخنان بیشتر با هدف فرار رو به جلوست و آنها باید پاسخگو باشند كه چرا در دوره آنها به قول خود آقای یونسی شاهد نفوذ اسرائیل در این سطح هستیم؟ چرا در این سالها این خطر را افشا نكرده و تازه متوجه شدهاند یا مانعی سر راهشان بوده تا نگویند؟ چه واقعهای از این خطر مهمتر میتواند باشد كه ایشان زودتر افشا نكردند؟ سوال دیگر این كه چرا در روزهای پایانی دولت چنین كاری را كردند؟ چه مسالهای باعثشده بهصورت غیرمترقبه بحث نفوذ رژیماسرائیل برای ایشان اینگونه مهم شود؟
این طور میشود برداشت كرد بیشتر نگران آینده هستند؟
درست است، به نظر میرسد کسانی که اینگونه مواضع را اخیرا اتخاذ کردهاند این ذهنیت و تحلیل را دارند كه بخشی از دستگاه اطلاعاتی به آنها بهعنوان یك سوژه در بحث نفوذ نگاه میكنند و آنان را جزو شبكه نجات نفوذیها میدانند، لذا نگرانند و این مصاحبه بیشتر سمت و سوی پیشگیری دارد.
به نظر شما چرا آقای یونسی كاركرد شبكه نفوذی اسرائیل را به ترور و كشتن مسؤولان تقلیلداده؟
این نكته نشان میدهد چقدر شناخت وزیر اسبق اطلاعات از شبكه نفوذی اسرائیل ساده و پیشپا افتاده است؛ چراكه انفجار و ترور فقط بخشی از ماموریتهای این شبكه است و در زمینه كاركردهای شبكه نفوذی میتوان به موضوعاتی مانند تلاش و فعالیت مستمر و همه جانبه به منظور ایجاد تشكل و سازماندهی عناصر پراكنده، ایجاد تشتت و انشقاق و اختلاف میان نیروهای حامی نظام، تخریب و حذف نیروهای موثر انقلابی حامی و همراه نظام، مرعوبكردن مسؤولان و ارائه گزارش، اطلاعات، اخبار و تحلیل به مسؤولان درجه یك، دو و سه كشور و ترسیمكردن وضعیت سیاه و منفی از وضعیت داخلی، ایجاد بدبینی، فاصله و شكاف بین علما و مراجع با رهبری با عناوین مختلف، ایجاد دوقطبیهای كاذب، برجستهكردن مسائل غیر مهم و فرعی در بزنگاههای مهم و ایجاد نارضایتی در مردم با ایجاد مشكلات معیشتی و اقتصادی اشاره كرد.
این روزها شاهد وقوع برخی اتفاقاتی هستیم كه نتیجهای جز ایجاد ناراحتی و خشم برای مردم ندارد، مثل قطعیهای خارج از چارچوب آبوبرق؛ تحلیل شما دراینخصوص چیست ؟
گسلسازی، فعالكردن گسلهای خفته، عصبانیكردن مردم و فشار به عصبهای جامعه در قالبها و رنگهای مختلف دیده میشود.
در حوزههای مختلف، گرانی افسارگسیخته، قطعی مكرر برق و آب، اظهارات متناقض و بعضا غیرواقعی توسط مسؤولان در بحث واكسن كرونا و عدم تعیین تكلیف مردم، طرح حرفهای تنشزا و عصبانیكننده توسط برخی تریبونداران سیاسی و مذهبی، طرح برخی مطالب غیرعقلانی كه تنه به خرافات میزند از تریبونها كه یك چهره زشت و ضدعقل نشان میدهد، برخی برخوردهای اشتباه و هزینهزا و غیرقابل توجیه امنیتی و قضایی، نوع رد و تایید صلاحیتها در انتخابات، واگذاری برخی مسؤولیتها به افرادی كه فاقد صلاحیت هستند و فقط به دلیل نسبت با مسؤولان یا آنچه در فضایمجازی تحتعنوان كیفكشها مطرح میشود و دهها موضوع دیگر میتواند با واسطه یا بیواسطه توسط شبكه نفوذی هدایت شود.
البته برخی رفتارها هم ناشی از حماقت است اما نتیجه همان است كه این شبكه نفوذی میخواهد.
تیتر خبرها
-
ناراحتم اما ناامید نیستم
-
پروژه کوچک نمایی شبکه نفوذ
-
تصویر ناقص سینما از حجاب برتر
-
رانتهای زیرزمینی برای افراد خاص
-
کودکان سمج، مادران کلافه
-
جادوی یک قبض
-
بیطرف نیستیم؛ طرفدار انقلابیم
-
دیپلماسی قلدری بدون روتوش
-
ساخت نیروگاه در تلویزیون!
-
طالبان؛ از هویت رسانهای تا ماهیت سیاسی
-
آمریکا به چه چیزی فکر میکند؟