اگر میخواهید با یکی از جنایتکاران قرن اخیر بیشتر آشنا شوید، این کتابها را بخوانید
چند ورق خونچکان
روزهایی را به یاد میآورم که حتی منی که سنوسالی نداشتم تا بتوانم مسائل سیاسی آن هم در سطح جهانی و سیاست خارجی را تحلیل کنم، شنیدن دستگیری کسی چون صدام برایم غیرقابل باور مینمود. یک طرف پدرم بود که از بچگی خاطراتش از جنگ را برایمان تعریف میکرد، و یکسوی دیگر هم آن چیزهایی بود که خودم در میان کوچه و محله و از این و آن درباره جنایات این مرد ترسناک میشنیدم و بعید به نظرم میرسید چنین شخصی خودش یک روز در ناتوانترین شکل ممکن گرفتار شود. زمانی که خبر دستگیری صدام بهطور رسمی از رسانهها اعلام شد تا مدتها بیاختیار به کموکیف زندگی چنین آدمی فکر میکردم و اینکه چطور میشود اینهمه ظلم و جنایت در یک آدم بروز پیدا کند. بعدها در قفسه کتابفروشیها هربار اسم صدام به چشمم خورد، نظرم جلب شد و حالا در این شماره میخواهم دوتا از همان کتابها را به شما معرفی کنم:
این کتاب به تازگی و در دو جلد توسط انتشارات ثالث به چاپ رسیدهاست. کتاب اول زندگی صدام را از آغاز تا هنگام دستگیرشدنش به دست آمریکاییها پوشش داده. کتاب دوم که نقدهای بسیار مثبتی هم در نشریات آمریکایی دریافت کرده و برای خودش شاهکاری است، درباره ماههای پایانی زندگی صدامحسین در زندان، محاکمه و اعدامش است.
کتاب در جلد اول از کودکی صدام آغاز میشود و زندگینامه او را تا زمان دستگیرشدنش توسط آمریکاییها شرح میدهد. بخشی از کتاب هم به جنگ و ایران اختصاص دارد که برای خواننده فارسی جالب توجه است.
جلداول با فهرست: یتیم، آدمکش، انقلابی، انتقامجو، کشورساز، تروریست، کشورساز، تروریست، آقای رئیسجمهور، جنگسالار، فاتح، متجاوز، بازنده، جان بهدربرده، تهدیدگر، اسیر و محکوم برای مخاطب شرح داده میشود.
کتاب در جلد دوم درباره ماههای آخر زندگی صدام است؛ زمانیکه او در زندان بود و سپس محاکمه و اعدام شد. جلد دوم مورد توجه نشریات آمریکایی بوده و نظرات مثبتی دربارهاش نوشته شدهاست. جلد دوم کتاب از سه بخش و یک قسمت با عنوان «سرانجام کار» تشکیل شدهاست.
۲- بازجویی از صدام
جان نیکسون، مأمور اطلاعاتی آمریکا (سیا) در کتاب بازجویی از صدام، تصویر بیطرفانه یکی از قدرتمندترین حاکمان بدنام عصر ما را به خوبی نشان میدهد که در جلسات متعدد بازجویی پس از دستگیری او به دست آمدهاست.
صدام به دلیل عزم و اراده کامل، تیزهوشی سیاسی و اهرم نه چندان بیاهمیت خدعه و فریبکاری به بالاترین مدارج قدرت در عراق رسید. به رغم این، او در برخی جنبهها آدمی بیاطلاع، دستپرورده دوران فقر جوانی و فاقد تحصیلات رسمی بود. او صدها هزار نفر از مردمش را کشت و جنگی را علیه ایران شروع کرد که جان 700هزار نفر را گرفت که یکصد هزار نفر از آنها غیرنظامی بودند. او بدون هیچ دغدغهای از سلاحهای شیمیایی استفاده کرد و لایق عنوان «قصاب بغداد» بود. با وجود این، پیچیدهتر از آن بود که در ظاهر نشان میداد. مهم است بدانیم این آدم کیست و چه انگیزههایی داشتهاست. مطمئنا افرادی شبیه او را دوباره در این منطقه از جهان خواهیم دید.
کتاب بازجویی از صدام (The Interrogation of Saddam Hussein) به گفته مؤلف آن، میتواند اطلاعات جدید و بسیار متفاوتی را درباره زندگی و نگاه صدام حسین، دیکتاتور گذشته عراق به خوانندگان منتقل کند. بسیاری از خاطرهنویسیهایی که با موضوع سازمان سیا منتشر میشوند، محافظهکارانه و به شدت سانسور شدهاند اما این کتاب یک استثناست.
جان نیکسون (John Nixon)، که پیش از حمله به عراق، کارشناس وضعیت عراق و خاورمیانه بود؛ پس از دستگیری صدام در یک پناهگاه زیرزمینی، مأموریت تعیین هویت او را بر عهده گرفت. نیکسون از اولین بازجوییها در مقابل صدام حضور داشت. نیکسون در این کتاب، طبق توضیح روند بازجویی از صدام که آن را با اصطلاح «تخلیه اطلاعاتی» به کار میبرد، دیدگاه و موضع سیاسی صدام نسبت به مردمش، کشورهای دیگر، اقوام و گروههای مذهبی و سیاسی کشورش را بیان و تحلیل میکند.