همین الان خیلی‌ها می‌گویند حالا که امسال عربستان‌سعودی و دیگر کشورهای عربی ماه مبارک رمضان را یک روز زودتر از ما آغاز کرده‌اند، پس عید فطر را هم یک روز زودتر از ما جشن خواهند گرفت و بر این اساس، ممکن است ماه مبارک رمضان امسال در ایران نیز 30روزه شود ولی خوب است بدانید با توجه به موقعیت جغرافیایی و همچنین تفاوت شرایط و ضوابط استخراج تقویم در ایران و عربستان، لزوما آغاز و پایان ماه‌های قمری در این دو کشور ممکن است همزمان یا غیرهمزمان نباشد. مواردی بوده است که شروع و پایان ماه‌رمضان در دو کشور مانند هم یا غیرهمزمان بوده و مواردی هم رخ‌داده که فقط در آغاز یا پایان ماه مبارک همزمانی با هم داشته‌اند. همه چیز برمی‌گردد به پارامترهای نجومی هلال ماه و شرایط رصد آن در این دو کشور و تفاوت در ضوابط استخراج تقویم.

 شرایط رویت‌پذیری هلال شوال 1443 در یک نگاه
پیش از هر چیز،ویژگی‌های هلال شوال را در شامگاه فردا 11 اردیبهشت با هم مرور می‌کنیم. لحظه مقارنه ماه و خورشید یا همان هم‌راستاشدن مراکز زمین و ماه و خورشید در ساعت 59دقیقه بامداد یکشنبه 29 رمضان 1443 مطابق با 11اردیبهشت 1401به وقت ایران (با احتساب ساعت تابستانی) رخ می‌دهد. از این رو سن هلال در بیشتر مناطق کشور در لحظه غروب خورشید چیزی حدود 19ساعت است که بالاتر از پارامترهای رکوردی در بحث رویت هلال است. به این معنی که هلال‌هایی دشوارتر و جوان‌تر از این هلال را هم دیده‌ایم. نکته مهم در مورد این هلال جدایی زاویه‌ای حدود 8 درجه‌ای آن با خورشید و ارتفاع 6/6درجه‌ای هلال از افق (در تهران) در لحظه غروب خورشید است که همین موارد سبب می‌شود برای دیدن چنین هلال باریکی که فقط 61/0 درصد آن روشن است، در تهران قریب به 41 دقیقه پس از غروب خورشید تا غروب هلال ماه فرصت داشته باشیم. در نتیجه توصیه می‌کنیم رصدگران هلال ماه برای رویت این هلال از تلسکوپ‌های تنظیم‌شده و مجهز به سامانه ردیاب خودکار (GoTo) بهره ببرند، یا این‌که اگر از دوربین دوچشمی برای رصد استفاده می‌کنند، حتما دوربین را به‌صورت نصب شده روی سه‌پایه و در شرایطی که مواضع سمت خورشید و ماه را در لحظه غروب خورشید از قبل با کمک قطب‌نما یا جی‌پی‌اس مشخص کرده‌اند، عازم رصد این هلال دشوار شوند. استقرار در رصدگاه مرتفع با کمترین عوارض در افق مغرب، در شرایط جوی بدون ابر و غبار، شانس دیدن این هلال را بیشتر می‌کند.

 نرم‌افزارها چه می‌گویند؟
بنا به تحلیل سیدمحسن قاضی‌میرسعید، رکورددار جهانی رویت هلال ماه در پایگاه CSVC، در شامگاه 29 رمضان‌المبارک برابر با 11 اردیبهشت 1401 مطابق با اول می ‌2022 هلال ماه شوال در قاره آمریکا (آمریکای‌شمالی، مرکزی و شمال قاره آمریکای‌جنوبی) با چشم غیرمسلح قابل رویت است. هلال ماه شوال در غرب‌آفریقا با چشم غیرمسلح دیده خواهد شد.
هلال ماه‌رمضان در کشورهای مراکش، الجزایر، تونس و غرب‌لیبی با چشم غیرمسلح و در کشورهای مصر، ترکیه، آذربایجان، فلسطین، لبنان، سوریه، اردن، عراق، عربستان، کشورهای حوزه خلیج‌فارس، ایران، افغانستان، ترکمنستان، ازبکستان، تاجیکستان، پاکستان و منتهی‌الیه شمال‌غرب هندوستان با ابزار اپتیکی قابل رویت است. در این میان اما هلال ماه شوال در کشورهای مالزی و اندونزی و به‌طورکلی در آسیای دور حتی با ابزار نیز رویت‌پذیر نیست.
با این حال فراموش نکنیم اعلام رسمی عیدسعید فطر پس از انجام فرآیند رویت هلال، ارسال گزارش‌های رویت یا رویت‌نشدن و گروه‌ها و جمع‌بندی گزارش‌‌ها در ستاد استهلال از سوی مراجع ذی‌ربط اطلاع‌رسانی خواهد شد و آنچه در این نوشتار تشریح شد، پیش‌بینی علمی رویت‌پذیری هلال ماه شوال 1443 بود.

کاظم کوکرم - دبیر دانش