جامجم از هزینههای زندگی در اردیبهشت امسال گزارش میدهد:
گرانترین و ارزانترین استانهای ایران
تورم خیز ریزی برداشت. خیزی که گزارش «شاخص قیمت مصرفکننده» مرکز آمار به آن پرداخته و گفته است هزینه زندگی مردم ایران در اردیبهشت ماه چگونه بودهاست. برابر این گزارش، شاخص کل که افزایش یا کاهش هزینههای زندگی را در سراسر نقاط کشور نشان میدهد، تورم 5/3درصد نسبت به فروردین ماه افزایش یافته است. با اینکه مصرفکنندگان قیمتها را همیشه صعودی میخوانند و میزان افزایش قیمتها را متناسب با تورم اعلامی نمیدانند اما نمیتوان تورم سبد مصرف خانوار را جدا از شاخص تورم محل زندگی خانوار سنجید. به بیان دیگر، زمانی میتوان «ارزیابیدقیق» از تورم داشت که بدانیم نرخ تورم 12ماهه منتهی به اردیبهشت ماه یعنی یکسال اخیر در هر استان چقدر بوده و در یک ماه اخیر چه میزان به آن افزوده شده است.
مرکز آمار ایران در گزارشهای ماهانه خود ارقام تورم را به تفکیک استانی و کالایی اعلام میکند. در جداولی که این نهاد جمعآوریکننده اطلاعات اقتصادی و جمعیتی منتشر کرده، مازنداران بیشترین تورم 12ماهه را در میان تمام استانها تجربه کردهاست. اهالی این استان با تورم 43.7درصدی گذر ایام کردهاند و در یک ماه اخیر حدود 2.5درصد به تورم آنها افزوده شدهاست. سیستانوبلوچستان هم با تورم 33.6درصد، کمترین تورم را در 12ماهه اخیر تجربه کردهاست. البته این استان در اردیبهشت 1401 تورم بیشتری را نسبت به فروردین تجربه کرده بهطوری که قیمت کالاها در این استان نسبت به فروردین ماه 5.4درصد افزایش پیدا کردهاست.
استان البرز با تورم 41درصدی که به پایینتر از تورم 43درصدی ایلام است، به اندازه سیستانوبلوچستان با افزایش هزینههای زندگی در یک ماه مواجه بوده است.
در این وضعیت میتوان نتیجه گرفت استانهای سیستانوبلوچستان و البرز، به سبب افزایش قیمت کالاها و خدمات بیشترین تاثیر را بر افزایش تورم کل (شاخص قیمت مصرفکننده در کل کشور) داشتهاند.
افزایش تورم گروه خوراکیها
در این میان سهم تورم کالاهای خوراکی، آشامیدنی و دخانیات با تورم کالاهای غیرخوراکی و خدمات متفاوت است. بر این اساس در حالی که تورم ماهانه خوراکیها 3.3درصد بوده اما تورم ماهانه غیرخوراکیها به 3.7درصد رسید.
تورم نقطهای و تورم 12 ماهه خوراکیها هم با رشد بیسابقهای مواجه شده است؛ یعنی در حالی که تورم نقطهای و تورم 12ماهه به ترتیب 49.4 و 49.2درصد بوده، تورم غیرخوراکیها هم نسبت به ماههای اخیر افزایش یافته است.
بر این اساس، نرخ تورم ماهانه غیرخوراکیها 34درصد و نرخ تورم 12ماهه آنها به 33.3درصد رسیدهاست. به این ترتیب، در 12ماهه اخیر، 82.5درصد تورم از ناحیه کالاهای خوراکی، آشامیدنی، دخانیات، غیرخوراکی و خدمات به وجود آمدهاست.
ضرورت مدیریت هزینهها
با همه این احوال، مراجع رسمی، در محاسبه شاخص هزینههای مصرفکنندگان یا همان تورم ماهانه، نقطهای و 12ماهه، تورم این دو گروه را جدا از یکدیگر نمیسنجند و میانگین آنها را بهعنوان برآیند گزارش خود از تورم اعلام میکنند.
به نظر میرسد نرخ تورم در ادامه حرکت افزایشی سالهای اخیر، متصل به سیاستهای پولی و افزایش قیمت تمامشده خدمات و خوراکیها و آشامیدنیها، به روند افزایشی خود ادامه داده است. مهدی پازوکی از اقتصاددانان کشور معتقد است کاهش سهم تورم در سبد هزینههای خانوار، در درجه اول مستلزم مدیریت هزینههای دولت، اصلاح نظام اقتصادی و اصلاح نظام اداری است.
او به جامجم گفته است: تورم در ایران، ریشه پولی دارد و ناشی از رشد فزاینده نقدینگی است. تا پایان سال گذشته نقدینگی به 4850هزار میلیارد تومان رسید که مهمترین عامل افزایش تورم در سال جاری است. این افزایش حجم نقدینگی هم ناشی از مخارج بالای دولت و کسری بودجه است.
بهگفته پازوکی، بدهی بانکها به بانک مرکزی و مطالبات بانکها هم مهمترین عوامل افزایش تورم است که دولت در پاسخ به آن، قیمتها را افزایش داده است. این اقتصاددان افزود: «چنانچه اقتصاد ایران به سمت یک اقتصاد رقابتی حرکت کند و توام با آن اصلاحات ساختاری را پیاده کند، میتواند نقدینگی را مهار کند.»
کاهش مخارج غیرضروری، انضباط بودجهای و پولی، اصلاحات اداری و تعیین قیمت براساس عرضه و تقاضا و پرداخت کردن یارانه به نیازمندان به جای بیشتر از 90درصد جامعه، توصیههای این اقتصاددان در زمینه اصلاحات ساختاری است.
شاخص قیمت مصرفکنندگان دراردیبهشت ماه
نرخ تورم: 39.2درصد
بیشترین تورم استانی: مازندران با 45.1درصد
بیشترین افزایش قیمت: گروه خوراکیها و آشامیدنیها با 49.6درصد
کمترین تورم استانی: سیستانوبلوچستان با 32.6درصد
کمترین افزایش قیمت: گروه ارتباطات با 7.6درصد
پیام عابدی - گروه اقتصاد