«درهفت آینه» برای نقد شعر کودک و نوجوان
یکی از مشکلات مهم در حوزه ادبیات کودک و نوجوان، این است که کتابهای نظری که براساس آن بتوان انواع و گونههای مختلف ادبی رایج را در این حوزه و برای گروههای سنی مختلف نظریه بندی کرد، خیلی کم است. بهتازگی کتابی در این حوزه منتشر شده که نهتنها یک پژوهش نظری بومی است که نویسنده آن خود یک شاعر نام آشنای کودک و نوجوان است و به همین دلیل کتاب هم از جنبه پژوهشی و علمی و هم از جنبه ذوقی دارای ارزش است. سید احمد میرزاده در جدیدترین اثر خود به نام «در هفت آینه» کتابهای نظری شعر کودک و نوجوان را در ایران از هفت منظر بررسی کرده است. از آنجا که نویسنده، چکیده اصلیترین مباحث هر یک از کتابهای تئوریک شعر کودک را در این اثر آورده است، خواننده از مراجعه به آثار پژوهشی دیگر بینیاز میشود. علاوه بر این تحلیلهای نموداری و آماری آن، دید دقیقی از وضعیت شعر کودک و نوجوان ارائه میکند.
نویسنده در این اثر اشاره کرده به تناسب شغل، آثار و علاقهمندی خود، همواره با این مسائل روبهرو بوده که معیارهای ارزیابی شعر کودک چیست؟ ناشرانی که برای کودکان ایران، کتاب چاپ میکنند باید با چه معیارهایی یک مجموعه شعر را شایسته انتشار بدانند؟ خانوادههایی که برای فرزندان خود کتاب شعر میخرند، شعر خوب را از بد چگونه تشخیص دهند؟ شاعرانی که میخواهند برای کودکان شعر بگویند باید خود را به چه توانمندیهایی مجهز کنند؟ شعر خوب کودک چه ویژگیهایی دارد؟ و چگونه میتوان تناسب لفظ و معنا را برای این طیف وسیع که از خردسالی تا سالهای نزدیک به جوانی گسترده است، رعایت کرد؟ این موضوعات سبب شده به فکر نگارش کتاب درهفت آینه بیفتد و هدف اصلی میرزاده از نگارش این کتاب، رسیدن به پاسخ این پرسش است که آیا مجموعه کتابهای پژوهشی که در ایران در زمینه شعر کودک و نوجوان نوشته شده، توانسته نیاز مخاطبان را برای داشتن معیارهایی شفاف و همهپذیر برطرف کند؟
در کنار این هدف اصلی، مواردی چون ارائه سیمای کلی از کارنامه پژوهشهای شعر کودک در ایران، معرفی اساسیترین نظریهها و مباحث مطرح در پژوهشهای شعر کودک در ایران، بررسی روشها، منابع و استدلالهای ارائهشده در کتابهای نظری شعر کودک و شناسایی نقاط قوت و ضعف این کتابها و معرفی مهمترین خلأهای پژوهشی این عرصه به پژوهشگران شعر کودک نیز در نظر گرفته شده است. میرزاده در این اثر، کتابهای نظری شعر را حداقل با هفت رویکرد استدلالی، استنادی، ساختاری، روشنگری، ابزارشناختی، ارتباطات میانرشتهای و مخاطبشناسی بررسی کرده و به همین علت نام کتاب را در هفت آینه، گذاشته است. این کتاب چهار فصل دارد. فصل اول، نگاهی به تاریخچه و سیمای کلی شعر کودک و نوجوان در ایران دارد و میرزاده در فصل دوم، سیمای کلی پژوهشهای شعر کودک و نوجوان را در ایران ترسیم میکند. نویسنده در فصل سوم، کتابهای نظری منتشرشده را درایران درزمینه شعر کودک و نوجوان (1395-1352) بررسی میکند و تحلیل، نتیجهگیری و پژوهش انجام شده نیز در فصل چهارم آمده است.