با افسردگی ناشی از کار با شبکههای اجتماعی چه کنیم؟
اختلال خواب، رضایت کمتر از زندگی و اعتماد به نفس پایین تنها چند نمونه از پیامدهای منفی استفاده مداوم از شبکههای اجتماعی است. این شبکهها همانقدر که به مردم کمک میکنند با دیگران در ارتباط باشند و آگاهی بیشتری کسب کنند، به همان میزان هم آنها را گرفتار تنهایی و اطلاعات نادرست و جعلی کرده است. محققان در بررسیهای کاربران شبکههای اجتماعی دریافتند، این شبکهها، کاربران را به مشکل روانشناختی «انفکاک» مبتلا میکنند. انفکاک، حالتی از کاهش تفکر و تأمل است و فرد دچار کمتوجهی به خود و محیط اطراف خود میشود.
در حال حاضر اپلیکیشنها و پلتفرمهای شبکههای اجتماعی روی مردم نفوذ دارند و برای اینکه مردم بتوانند قویتر از این شبکهها ظاهر شوند، باید تغییراتی در این ابزارها صورت بگیرد.
احساس انزجار از وقت تلفکردن
ما معمولا هنگام جستجو در مطالب شبکههای اجتماعی، در این پلتفرمها گم میشویم. در واقع افراد وقتی با شبکهای مواجه میشوند که میتوانند به حجم بسیار بالایی از اطلاعات دسترسی داشته باشند، سیستم پاداش عصبشناختی در بدنشان فعال میشود و به انتظار دریافت جایزهای مینشیند. اپلیکیشنها و شبکههای اجتماعی با استفاده از این روش قدرتمند، کاربران خود را حفظ میکنند اما این روش جستوجوی شبکهها افراد را با مشکلی به نام «فاکتور ایک (Ick) ۳۰ دقیقهای» مبتلا میکند. در اینجا «ایک» نشان از انزجار افراد نسبت به چیزی دارد. وقتی افراد میخواهند فقط مروری کوتاه در شبکه اجتماعی خاصی داشته باشند، اما بعد متوجه میشوند حداقل ۳۰ دقیقه در این فضا بودهاند، از کار خودشان منزجر و دلسرد میشوند. در واقع بررسیها نشان داده مردم از این عادتی که به شبکههای اجتماعی پیدا کردهاند ناراضیاند و بیشتر آنها شبکههای اجتماعی را بیمعنا، بیفایده یا اعتیادآور میدانند.
شبکههای اجتماعی و جداشدگی
انفکاک، مشکل روانشناختی به معنای جداشدگی است که به شکلهای مختلفی خود را نشان میدهد. از نظر روانشناسان، انفصال عناصر ذهنی از یکدیگر است. در واقع ذهن فرد چنان جذب موضوعی میشود که او را از کارهای دیگرش جدا میکند. مثلا بهجای اینکه کارهای روزمرهتان را انجام دهید، رویاپردازی کرده و کارهای ضروریتان را فراموش میکنید یا در تماشای فیلم، خواندن کتاب یا بازی غرق میشوید و در همان حال زمان بهسرعت سپری میشود و حتی ممکن است ندانید کجا هستید. هنگام این فعالیتها، حس «خودآگاهی بازتابی» و همچنین توجه به گذر زمان کم میشود و افراد و به خودشان میآیند که زمان بسیاری هدر دادهاند. انفکاک به شکلهای مثبت و منفی بروز پیدا میکند. مثلا، وقتی غرق کاری هدفمند میشوید، موضوع مثبتی است اما موقعیتهای مضر مانند جستجو در شبکههای اجتماعی که با اهداف مدیریت زمان افراد در تعارض است تبدیل به انفکاک منفی میشوند. بررسیهای محققان روی ۴۳ نفر از داوطلبان شرکتکننده در تحقیقات، نشان داده است حداقل ۴۲درصد آنها بهطور مکرر هنگام بازدید از شبکههای جتماعی گرفتار انفکاک میشوند.
تولید اپلیکیشنهایی برای کاهش جداشدگی
محققان علوم کامپیوتر، اپلیکیشنی تولیدکردهاند که کاربران را وادار به انتخاب فهرستهایی از موضوعات مختلف میکند؛ مانند فهرست «ورزش»، «اخبار» یا «دوستان». به همین دلیل این افراد به جای اینکه درگیر تمام سوژهها شوند، فقط به مطالب یکی از فهرستها دسترسی خواهند داشت. همچنین این اپلیکیشن، تازهترین سوژههای هر فهرست را در اختیار کاربران قرار میدهد و به این ترتیب افراد صرفا روی جدیدترین محتواها متمرکز میشوند. در بررسیها مشخص شده است کاربران با این روش کمتر گرفتار انفکاک شده و هنگام مرور شبکههای اجتماعی، احساس امنیت بیشتری دارند. در یک طراحی دیگر، به کاربران پیامهای زمانبندیشده حاوی هشدار مدت زمان جستجوی آنها در شبکههای اجتماعی داده میشود. به این ترتیب کاربران میتوانند زمانی را که صرف شبکهها میکنند را دریابند. البته در حال حاضر بیشتر نرمافزارهای مدیریت زمان این ویژگی را دارند که متاسفانه بسیاری از کاربران پیامها را آزاردهنده تلقی کرده یا آنها را نادیده میگیرند. همچنین یکی دیگر از روشها محدودکردن دسترسی آنها به بازخورد شبکههای اجتماعی است. اما بهترین روش، استفاده از طبقهبندی مطالب در فهرستهای مجزاست.
منبع: Scientific American
نادیا زکالوند - گروه دانش و سلامت
احساس انزجار از وقت تلفکردن
ما معمولا هنگام جستجو در مطالب شبکههای اجتماعی، در این پلتفرمها گم میشویم. در واقع افراد وقتی با شبکهای مواجه میشوند که میتوانند به حجم بسیار بالایی از اطلاعات دسترسی داشته باشند، سیستم پاداش عصبشناختی در بدنشان فعال میشود و به انتظار دریافت جایزهای مینشیند. اپلیکیشنها و شبکههای اجتماعی با استفاده از این روش قدرتمند، کاربران خود را حفظ میکنند اما این روش جستوجوی شبکهها افراد را با مشکلی به نام «فاکتور ایک (Ick) ۳۰ دقیقهای» مبتلا میکند. در اینجا «ایک» نشان از انزجار افراد نسبت به چیزی دارد. وقتی افراد میخواهند فقط مروری کوتاه در شبکه اجتماعی خاصی داشته باشند، اما بعد متوجه میشوند حداقل ۳۰ دقیقه در این فضا بودهاند، از کار خودشان منزجر و دلسرد میشوند. در واقع بررسیها نشان داده مردم از این عادتی که به شبکههای اجتماعی پیدا کردهاند ناراضیاند و بیشتر آنها شبکههای اجتماعی را بیمعنا، بیفایده یا اعتیادآور میدانند.
شبکههای اجتماعی و جداشدگی
انفکاک، مشکل روانشناختی به معنای جداشدگی است که به شکلهای مختلفی خود را نشان میدهد. از نظر روانشناسان، انفصال عناصر ذهنی از یکدیگر است. در واقع ذهن فرد چنان جذب موضوعی میشود که او را از کارهای دیگرش جدا میکند. مثلا بهجای اینکه کارهای روزمرهتان را انجام دهید، رویاپردازی کرده و کارهای ضروریتان را فراموش میکنید یا در تماشای فیلم، خواندن کتاب یا بازی غرق میشوید و در همان حال زمان بهسرعت سپری میشود و حتی ممکن است ندانید کجا هستید. هنگام این فعالیتها، حس «خودآگاهی بازتابی» و همچنین توجه به گذر زمان کم میشود و افراد و به خودشان میآیند که زمان بسیاری هدر دادهاند. انفکاک به شکلهای مثبت و منفی بروز پیدا میکند. مثلا، وقتی غرق کاری هدفمند میشوید، موضوع مثبتی است اما موقعیتهای مضر مانند جستجو در شبکههای اجتماعی که با اهداف مدیریت زمان افراد در تعارض است تبدیل به انفکاک منفی میشوند. بررسیهای محققان روی ۴۳ نفر از داوطلبان شرکتکننده در تحقیقات، نشان داده است حداقل ۴۲درصد آنها بهطور مکرر هنگام بازدید از شبکههای جتماعی گرفتار انفکاک میشوند.
تولید اپلیکیشنهایی برای کاهش جداشدگی
محققان علوم کامپیوتر، اپلیکیشنی تولیدکردهاند که کاربران را وادار به انتخاب فهرستهایی از موضوعات مختلف میکند؛ مانند فهرست «ورزش»، «اخبار» یا «دوستان». به همین دلیل این افراد به جای اینکه درگیر تمام سوژهها شوند، فقط به مطالب یکی از فهرستها دسترسی خواهند داشت. همچنین این اپلیکیشن، تازهترین سوژههای هر فهرست را در اختیار کاربران قرار میدهد و به این ترتیب افراد صرفا روی جدیدترین محتواها متمرکز میشوند. در بررسیها مشخص شده است کاربران با این روش کمتر گرفتار انفکاک شده و هنگام مرور شبکههای اجتماعی، احساس امنیت بیشتری دارند. در یک طراحی دیگر، به کاربران پیامهای زمانبندیشده حاوی هشدار مدت زمان جستجوی آنها در شبکههای اجتماعی داده میشود. به این ترتیب کاربران میتوانند زمانی را که صرف شبکهها میکنند را دریابند. البته در حال حاضر بیشتر نرمافزارهای مدیریت زمان این ویژگی را دارند که متاسفانه بسیاری از کاربران پیامها را آزاردهنده تلقی کرده یا آنها را نادیده میگیرند. همچنین یکی دیگر از روشها محدودکردن دسترسی آنها به بازخورد شبکههای اجتماعی است. اما بهترین روش، استفاده از طبقهبندی مطالب در فهرستهای مجزاست.
منبع: Scientific American
نادیا زکالوند - گروه دانش و سلامت