گفتوگو با عباس محبوب، بازیگر فیلم «والدین امانتی»
ادای احترام به محیط زیست از کودکی
از پنج سالگی بازیگر بوده و از قدیمیترین بازیگرانی است که ژانرهای مختلفی را تجربه کرده اما مخاطب کماکان او را با بازی در نقشهای منفی و خلافکار میشناسد. عباس محبوب که این روزها فیلم سینمایی «والدین امانتی» را در ژانر کودک و نوجوان روی پرده سینماها دارد، نگاه متفاوتی به کمرنگ شدن حضور بازیگران پیشکسوت در آثار نمایشی دارد و میگوید: «انگار دیگر جایی برای پیشکسوتان و موسفید کردهها در فیلمنامهها و نمایشنامهها نیست! این قضیه البته ربطی به کرونا ندارد. معمولا قصهها با شخصیتهای جوان نوشته میشود و جایی برای مسنترها در فیلمنامهها وجود ندارد. در حالیکه فیلمنامه نویسان باید به نقش خانواده در آثار نمایشی بپردازند تا به این واسطه بازیگران پیشکسوت بتوانند در آثار حضور داشته باشند». گفت و گوی جام جم را با عباس محبوب به بهانه بازی او در فیلم والدین امانتی در ادامه بخوانید.
پیش از والدین امانتی در چند پروژه با حسین قناعت (کارگردان) کار کردم و شناخت متقابلی از یکدیگر داشتیم. ایشان از دغدغه مندان واقعی ژانر کودک و نوجوان هستند و با صبر و حوصله بسیار زیادی بازیگران را راهنمایی میکنند. ضمن اینکه موضوع فیلمنامه هم برایم جالب بود. دو موضوع مهم کودکان و احترام به محیط زیست در این اثر وجود داشت و در آن سعی شده با ریتمی خوب بچهها با محیط زیست و مسائل پیرامون آن آشنا شوند.
در این فیلم در نقش به اصطلاح آدم حقه بازی مقابل دوربین رفتهاید که کودکان را فریب میدهد. معمولا هم نقشهای شما در همین سبک و سیاق است. یعنی به خاطر ابهت چهرهتان، اغلب نقشهای خاکستری به شما پیشنهاد میشود و برخلاف منش و روحیه مهربانتان، جای کاراکترهای ضدقهرمان و گاه منفی بازی میکنید. کار سختی نیست؟
برای یک بازیگر نقش مثبت و منفی معنی ندارد. بازیگر باید توانایی ظاهر شدن در هر نقش و هر ژانری را داشته باشد. بازیگری که نتواند نقش منفی باورپذیری ارائه دهد، قطعا بازیگر نیست و من همیشه تاکید کرده ام در ذهن مخاطب یک نقش منفی خوب بسیار ماندگارتر از یک نقش مثبت بد است. البته نقشهای مثبت زیادی هم بازی کرده ام اما آنقدری که نقشهای منفی از من انرژی میگیرد، نقشهای مثبت نمیگیرد. چون بازی در نقش منفی رفتن در قالب شخصیتی است که از تمام جهات از خود من بسیار دور است. نقش مثبت و پاک را همه میتوانند بازی کنند اما اگر بازیگری بتواند شخصیت منفی را به قدری باورپذیر ایفا کند تا مخاطب از او منزجر شود، یعنی کارش را بلد است. در والدین امانتی هم نقشی منفی بازی کردم که امیدوارم توانسته باشد به درستی پیامش را به کودکان و نوجوانان منتقل کند. همانطور که در فیلم دیدید این شخصیت حقه باز که کودکان را دزدید خانواده شان را میشناخت و حتی بچهها هم پیش از ربوده شدن، او را در قالب دیگری دیده بودند. در واقع بچهها روی حساب آشنایی قبلی که با او داشتند به او اعتماد میکنند و فریبش را میخورند. دیدن این فیلم را به تمام کودکان و نوجوانان توصیه میکنند. چرا که شاید بعد از تماشای آن یاد بگیرند بهراحتی نباید به هر کسی اعتماد کنند و تحت هر شرایطی باید والدینشان را در جریان جزئیات مکالمات و گفت وگوهایی که با غریبهها انجام میدهند، قرار بدهند.
این فیلم در کنار نشاطی که به دلیل فضای کمدی اش برای کودکان ایجاد میکند، چه محورها و موضوعات دیگری را پی میگیرد؟
این فیلم موضوعاتی چون خانواده، محیط زیست و پیامهای اخلاقی برای کودکان را در زمینه ای شاد بیان میکند که به دل تمام اعضای خانواده مینشیند. بعد از اکران خصوصی فیلم، چند نفر از بچهها که فیلم را دیده بودند، کنار من آمدند تا با هم عکس بگیریم. از آنها پرسیدیم از این فیلم چه نتیجه ای گرفتید؟ و آنها با همان لحن کودکانه پاسخ دادند عمو یاد گرفتیم در جنگل درختان را حفظ کنیم و به آنها احترام بگذاریم. یاد گرفتیم هر جا میرویم آشغال نریزیم و... و من از صمیم قلب خوشحال شدم که با این فیلم توانسته ایم تاثیر مثبتی روی کودکان بگذاریم. احترام به محیط زیست از ارکان اصلی زندگی تک تک ما انسانهاست. چه بسا احترام به محیط زیست، احترام به زندگی است.
استقبال کودکان از فیلم چطور بوده؟
ببینید کودکان که خودشان نمیتوانند تنها به سالن سینما بیایند و فیلم ببینند. آنها همراه پدر و مادرشان میآیند و معمولا پدر و مادرها به خاطر فرزندانشان آن دو ساعت را در سالن به هر شکلی که شده سپری میکنند اما بعد از اکران خصوصی والدین امانتی، پدر و مادرها با رضایت سالن را ترک کردند و اتفاقا تماشای فیلم برای آنها هم لذت بخش بود.
از این فیلم کمی فاصله بگیریم. شما از هنرمندان پیشکسوت تئاتر، سینما و تلویزیون هستید که سالها در این زمینه فعالیت کردهاید. با این سابقه درخشان و آثار متعددی که داشتید، چرا مدتی است کم کار شدهاید؟ فضای امروز بازیگری برای شما که پیشکسوت هستید با گذشته چه تفاوتی کرده است؟
بیتعارف فضای امروز بازیگری حداقل برای ما که دهههای پیشین بازیگری را دیدهایم، راضی کننده نیست. بعد از شیوع کرونا اکثر پروژهها متوقف شد و بسیاری از بازیگران بیکار ماندند، با وجود این من همین الان دو سریال و چند فیلم سینمایی آماده نمایش دارم اما به خوبی میدانم برای خیلی از همکارانم شرایط کار فراهم نبوده و آنها به خصوص در دوران کرونا روزگار سختی را گذراندند. انگار دیگر جایی برای پیشکسوتان و موسفید کردهها در فیلمنامهها و نمایشنامهها نیست. این قضیه البته ربطی به کرونا ندارد. قصهها با شخصیتهای جوان نوشته میشود و جایی برای مسنترها در فیلمنامهها وجود ندارد. در حالیکه فیلمنامه نویسان باید به نقش خانواده در آثار نمایشی بپردازند تا به این واسطه بازیگران پیشکسوت بتوانند در آثار حضور داشته باشند اما متاسفانه این اتفاق نمیافتد.اگر هم در اثری نقشی مناسب افراد مسن نوشته شود، صاحبان اثر ترجیح میدهند آن را به یک نابازیگر بسپارند که دستمزد کمتری نسبت به بازیگران پیشکسوت دریافت میکند.
در پایان، ماندگارترین نقشی که بازی کردید از دید خودتان چه بوده است؟
واقعیت را بخواهید بازیهایم را در تئاتر بیشتر میپسندم تا بازیهایم مقابل دوربین. البته اکثر همنسلان من هم همینگونه هستند و حس و حال متفاوتی نسبت به تئاتر و رفتن روی سن دارند. در فیلمهای سینمایی فرمانده یک اثر کارگردان است. چون پس از اینکه بازیگر کارش را انجام داد، کارگردان است که روی میز تدوین تصمیم میگیرد کدام پلان را در فیلم بگذارد و کدام پلان را حذف کند. در سریالهای تلویزیونی تهیه سالاری است و اول و آخر هر سریالی به تهیه کننده برمی گردد اما داستان تئاتر فرق میکند. در تئاتر بازیگر رودر روی تماشاگر میایستد و زنده هر آنچه را باید بگوید ، میگوید. در تئاتر هیچ واسطهای بین بازیگر و مخاطب نیست و بنابراین من عاشق کارهایی هستم که در آن به قول معروف، خاک صحنه را خوردهام.
ساناز قنبری - گروه فرهنگ و هنر