تعطیلی درگاه‌های پخش فراگیر، یک دروغ رسانه‌ای بزرگ است
هفت‌تیرکشی پلتفرم‌ها در نبود ضامن اجرایی
قصه از انتشار یک نامه شروع شد. انتشار نامه سعید مقیسه، رئیس ساترا به پیمان جبلی رئیس سازمان صداوسیما در واقع فرصتی بود برای هجمه به ساترا و نقد عملکرد‌های نظارتی این سازمان که درصدد تبدیل پلتفرم‌ها به یک فضای امن فرهنگی است. شروع کشمکش‌های بین سازمان تنظیم مقررات رسانه‌های صوت و تصویر فراگیر و پلتفرم‌ها حتی به نوع ارتباط و تعامل آنها با یکدیگر که رقابتی توصیف شده، هم برنمی‌گردد. داستان بین ساترا به عنوان یک سازمان تنظیم‌کننده مقررات رسانه‌ای و پلتفرم‌ها به مسائل عمیق‌تر و ریشه‌ای‌تر و به زمان شکل‌گیری و طراحی این سازمان تنظیم‌کننده مقررات بر‌می‌گردد.
داستان یک نامه
درگاه‌های نمایش فیلم و سریال از جمله فیلیمو، نماوا، فیلم‌نت و دیگر وی‌اودی‌ها از ساترا مجوز فعالیت دریافت می‌کنند و فعالیت آنها بر اساس قوانین و مقرراتی است که ساترا یا همان سازمان تنظیم مقررات رسانه‌های صوت و تصویر فراگیر تدارک دیده است. سعید مقیسه، رئیس این سازمان در نامه‌ای به تاریخ 21تیر خطاب به رئیس سازمان صداوسیما 12مورد تنبیهی برای پلتفرم‌های متخلف را درخواست می‌کند. این نامه اداری سر از فضای مجازی در می‌آورد و به سرعت به یک موج رسانه‌ای تبدیل می‌شود.
این در حالی است که سعید مقیسه، رئیس ساترا خیلی پیشتر از این اتفاقات در گفت‌وگو با روزنامه جام‌جم که به تاریخ 11تیرماه در صفحه 10 منتشر شد، از برخوردهای تشویقی و تنبیهی با پلتفرم‌ها سخن گفته بود که از این قرار است: حدود چهل‌پنجاه نوع حمایت فهرست کردیم که به مرور باید شرایطش را فراهم کنیم. همه آنها آماده ارائه نیست اما تعدادی عرضه شده و تعدادی دیگر در حال فراهم‌شدن شرایط است. مثلا این‌که ممیزی رسانه‌ها قبلا پولی بود و باید وی‌اودی‌ها هزینه مربوط را می‌پرداختند و الان رایگان شده است و پرداخت هزینه توسط سازمان انجام می‌شود. حمایت دیگری که ایجاد شده در مورد محتوای سازمانی است. مثلا ابتدای امسال، ۹۸قسمت فیلم و سریال در اختیار متقاضیان وی‌اودی‌ها قرار دادیم که تعدادی از آنها را پخش کردند. تا آخر خرداد هم وقت داشتند، پخش کنند. بسته‌های حمایتی دیگری هم در راه است.
ساترا که از امکانات و خدماتش به عنوان بسته حمایتی و تشویقی برای پلتفرم‌ها استفاده کرده، حق خود می‌داند از شیوه‌های تنبیهی نیز بهره بگیرد و 12موردی که در نامه سعید مقیسه آمده در واقع راهکاری است برای اجرای قانون در نبود یک بازوی اجرایی.
سازمان تنظیم مقررات رسانه‌های صوت و تصویر فراگیر برای پلتفرم‌ها قوانینی تنظیم کرده و تمامی پلتفرم‌های فعال و رسمی کشور این قواعد را پذیرفته و در چارچوب پذیرش همین مقررات، مجوزهای لازم را از ساترا دریافت کرده و مشغول به کار شده‌اند. این در حالی است که ساترا در مواجهه با تخلف، عدول از مقررات و قانون‌شکنی، بازوی اجرایی مناسبی برای برخورد با متخلفان نداشته و کندی قوه‌قضاییه در برخورد با تخلفات فرهنگی و رسانه‌ای مزید بر علت شده است.
قلدری پلتفرم‌ها
پس از انتشار نامه رئیس سازمان تنظیم مقررات رسانه‌های صوت و تصویر فراگیر به سازمان صداوسیما، بسیاری از فعالان فرهنگی از جمله سینماگران و نیز برخی مسؤولان فرهنگی هنری واکنش نشان دادند و این نامه را آغازی برای اقدام به تعطیلی پلتفرم‌ها قلمداد کردند. تعطیلی پلتفرم‌ها که در حقیقت چیزی جز یک دروغ بزرگ نیست، به‌سرعت در فضای رسانه‌ای دست به دست شد، در حالی که بی‌تردید این واکنش‌ها متاثر از آب گل‌آلودی است که پلتفرم‌های متخلف درصدد صید ماهی منفعت از آن هستند. فیلیمو، برخلاف دیگر پلتفرم‌ها، نامه‌ای قلدرمآبانه در پاسخ به رئیس سازمان تنظیم مقررات رسانه‌های صوت و تصویر فراگیر منتشر کرد و ماهیت این سازمان را زیر سؤال برد. فیلیمو نه تنها وجاهت ساترا برای قانونگذاری را زیر سؤال برده، بلکه ایجاد و شکل‌گیری این سازمان را هم سوال‌برانگیز دانسته و این سازمان را تنظیم‌گر ذی‌نفع توصیف کرده است.
تمکین برای تامین فضای امن فرهنگی
فضای امن فرهنگی و ارائه برنامه‌های متناسب با قوانین و عرف جامعه، مهم‌ترین هدف و برنامه‌ای است که ساترا بر مبنای آن تاسیس شده و فعالیت می‌کند. با همین تعریف و دیدگاه است که ساترا از پلتفرم‌ها، توقع همکاری و تمکین دارد اما به نظر می‌رسد برخی از این پلتفرم‌ها دلیلی برای تن دادن به قوانین و مقررات نمی‌بینند.
ایجاد فضای امن فرهنگی، مقوله‌ای است که نه‌تنها در ایران بلکه در هر گوشه‌ای از جهان، مورد توجه و خواسته مردم است. خانواده‌ها برای پر کردن اوقات فراغت و سرگرم شدن با محصولات فرهنگی دست به انتخاب می‌زنند و سازمان تنظیم مقررات رسانه‌های صوت و تصویر فراگیر دقیقا به این منظور ایجاد شده که بتواند این فضای امن را برای خانواده‌ها تعریف و ایجاد کند. در حالی که برخی پلتفرم‌ها گاه به صورت نادانسته و ناخواسته و گاه کاملا آگاهانه و لجوجانه از مقررات این سازمان سر باز می‌زنند و اقدام به انتشار فیلم‌ها و سریال‌هایی می‌کنند که به هیچ عنوان در چارچوب قواعد و قوانین و عرف جامعه نیست؛ پخش آثاری درباره روابط دختران و پسران خارج از عرف جامعه، ارائه ممیزی‌های تعمدا ناشیانه و به شیوه‌های مرسوم در دهه60 به منظور لجاجت با جریان ممیزی، ارائه آثاری همسو با اهداف و برنامه‌های رژیم‌صهیونیستی از جمله این موارد است که می‌شود گزارش مبسوطی از آنها ارائه کرد.
سازمان تنظیم مقررات رسانه‌های صوت و تصویر فراگیر با این شیوه‌های قانون‌شکنی مواجه است و به همین منظور محمد حسام‌پور، معاون پایش و نظارت ساترا در پاسخ به خبر مربوط به لغو مجوز رسانه‌های صوت و تصویر فراگیر که به دروغ در فضای مجازی دست به دست می‌شود، اعلام کرد: ساترا به عنوان نهاد تنظیم‌گر و ناظر بر رسانه‌های صوت‌و تصویر فراگیر، در راستای صیانت از منفعت عمومی جامعه، رعایت قوانین و مقررات فرآیندهای مرتبط با تولید و انتشار محتوا را ملاک ارزیابی عملکرد رسانه‌ها و رتبه‌بندی آنها قرار می‌دهد و در این مسیر ضمن گفت‌وگو و تعامل با هنرمندان و مدیران رسانه‌های صوت‌و تصویر فراگیر، حامی و تسهیل‌گر تولید محتوای سالم متناسب با چارچوب‌های فرهنگی جامعه ایرانی - اسلامی است.
توضیحات حسامی و نیز نامه منتشر شده از سوی سعید مقیسه کاملا گویای آن است که بحث بر سر تعطیلی رسانه‌های صوت و تصویر فراگیر یا همان پلتفرم‌ها نیست و طبق اظهارات حسامی، تعامل و گفت‌وگو اولین قدم است: حسامی در این باره گفت: هم‌اکنون رسانه‌های تولیدکننده محتوا، از فرآیندهای قانونی صدور مجوز تولید و انتشار مطلع هستند و بعضا اگر خطایی در انتشار محتوا بدون مجوزهای لازم پیش بیاید، همانند آنچه در سریال «کلیله و دمنه» اتفاق افتاد، ساترا ضمن گفت‌وگو و تعامل با مدیر رسانه و کارگردان، مسیر صدور مجوز مبتنی بر رعایت الزامات فرهنگی را فراهم می‌کند.
معاون پایش و نظارت ساترا این نکته را هم اضافه کرد: هم‌اکنون بیشتر رسانه‌های در حال فعالیت از جمله فیلم نت و نماوا، ارتباط سازنده و رو به تعالی با ساترا دارند و بعضا لغزش‌های احتمالی ایشان از فرآیندهای قانونی تولید و انتشار، در تعامل رسانه‌ها با ساترا حل و فصل می‌شود. متاسفانه رسانه فیلیمو با انجام اقدامات قانون گریزانه، عدم تمکین به مقررات تولید و انتشار را سرلوحه کار خود قرار داده و فرآیندهای قانونی را در انتشار محتوا نقض کرده است. این رسانه، به‌رغم تذکرهای مکرر ساترا مبنی بر رعایت قانون، توجهی به این امر نکرده است و همان‌طور که رئیس محترم ساترا در مصاحبه‌ای اعلام کرده‌اند، مهلتی به رسانه فیلیمو برای رعایت قانون و مقررات داده شده است که امیدواریم رسانه فیلیمو مسیر احترام به قانون را اجرا کند. در غیر این‌صورت در خصوص رسانه فیلیمو، اقدام لازم قانونی انجام خواهد شد.
به نظر می‌رسد تلاش سازمان تنظیم مقررات رسانه‌های صوت و تصویر فراگیر همراهی و تعامل با پلتفرم‌هاست اما چنانچه برخی از آنها از قوانین و قواعد این سازمان تخطی کنند، حتما راهکارهای تنبیهی و محدود‌کننده‌ای وجود خواهد داشت.
آذر مهاجر - گروه فرهنگ و هنر
درگاه‌های نمایش فیلم و سریال از جمله فیلیمو، نماوا، فیلم‌نت و دیگر وی‌اودی‌ها از ساترا مجوز فعالیت دریافت می‌کنند و فعالیت آنها بر اساس قوانین و مقرراتی است که ساترا یا همان سازمان تنظیم مقررات رسانه‌های صوت و تصویر فراگیر تدارک دیده است. سعید مقیسه، رئیس این سازمان در نامه‌ای به تاریخ 21تیر خطاب به رئیس سازمان صداوسیما 12مورد تنبیهی برای پلتفرم‌های متخلف را درخواست می‌کند. این نامه اداری سر از فضای مجازی در می‌آورد و به سرعت به یک موج رسانه‌ای تبدیل می‌شود.
این در حالی است که سعید مقیسه، رئیس ساترا خیلی پیشتر از این اتفاقات در گفت‌وگو با روزنامه جام‌جم که به تاریخ 11تیرماه در صفحه 10 منتشر شد، از برخوردهای تشویقی و تنبیهی با پلتفرم‌ها سخن گفته بود که از این قرار است: حدود چهل‌پنجاه نوع حمایت فهرست کردیم که به مرور باید شرایطش را فراهم کنیم. همه آنها آماده ارائه نیست اما تعدادی عرضه شده و تعدادی دیگر در حال فراهم‌شدن شرایط است. مثلا این‌که ممیزی رسانه‌ها قبلا پولی بود و باید وی‌اودی‌ها هزینه مربوط را می‌پرداختند و الان رایگان شده است و پرداخت هزینه توسط سازمان انجام می‌شود. حمایت دیگری که ایجاد شده در مورد محتوای سازمانی است. مثلا ابتدای امسال، ۹۸قسمت فیلم و سریال در اختیار متقاضیان وی‌اودی‌ها قرار دادیم که تعدادی از آنها را پخش کردند. تا آخر خرداد هم وقت داشتند، پخش کنند. بسته‌های حمایتی دیگری هم در راه است.
ساترا که از امکانات و خدماتش به عنوان بسته حمایتی و تشویقی برای پلتفرم‌ها استفاده کرده، حق خود می‌داند از شیوه‌های تنبیهی نیز بهره بگیرد و 12موردی که در نامه سعید مقیسه آمده در واقع راهکاری است برای اجرای قانون در نبود یک بازوی اجرایی.
سازمان تنظیم مقررات رسانه‌های صوت و تصویر فراگیر برای پلتفرم‌ها قوانینی تنظیم کرده و تمامی پلتفرم‌های فعال و رسمی کشور این قواعد را پذیرفته و در چارچوب پذیرش همین مقررات، مجوزهای لازم را از ساترا دریافت کرده و مشغول به کار شده‌اند. این در حالی است که ساترا در مواجهه با تخلف، عدول از مقررات و قانون‌شکنی، بازوی اجرایی مناسبی برای برخورد با متخلفان نداشته و کندی قوه‌قضاییه در برخورد با تخلفات فرهنگی و رسانه‌ای مزید بر علت شده است.
قلدری پلتفرم‌ها
پس از انتشار نامه رئیس سازمان تنظیم مقررات رسانه‌های صوت و تصویر فراگیر به سازمان صداوسیما، بسیاری از فعالان فرهنگی از جمله سینماگران و نیز برخی مسؤولان فرهنگی هنری واکنش نشان دادند و این نامه را آغازی برای اقدام به تعطیلی پلتفرم‌ها قلمداد کردند. تعطیلی پلتفرم‌ها که در حقیقت چیزی جز یک دروغ بزرگ نیست، به‌سرعت در فضای رسانه‌ای دست به دست شد، در حالی که بی‌تردید این واکنش‌ها متاثر از آب گل‌آلودی است که پلتفرم‌های متخلف درصدد صید ماهی منفعت از آن هستند. فیلیمو، برخلاف دیگر پلتفرم‌ها، نامه‌ای قلدرمآبانه در پاسخ به رئیس سازمان تنظیم مقررات رسانه‌های صوت و تصویر فراگیر منتشر کرد و ماهیت این سازمان را زیر سؤال برد. فیلیمو نه تنها وجاهت ساترا برای قانونگذاری را زیر سؤال برده، بلکه ایجاد و شکل‌گیری این سازمان را هم سوال‌برانگیز دانسته و این سازمان را تنظیم‌گر ذی‌نفع توصیف کرده است.
تمکین برای تامین فضای امن فرهنگی
فضای امن فرهنگی و ارائه برنامه‌های متناسب با قوانین و عرف جامعه، مهم‌ترین هدف و برنامه‌ای است که ساترا بر مبنای آن تاسیس شده و فعالیت می‌کند. با همین تعریف و دیدگاه است که ساترا از پلتفرم‌ها، توقع همکاری و تمکین دارد اما به نظر می‌رسد برخی از این پلتفرم‌ها دلیلی برای تن دادن به قوانین و مقررات نمی‌بینند.
ایجاد فضای امن فرهنگی، مقوله‌ای است که نه‌تنها در ایران بلکه در هر گوشه‌ای از جهان، مورد توجه و خواسته مردم است. خانواده‌ها برای پر کردن اوقات فراغت و سرگرم شدن با محصولات فرهنگی دست به انتخاب می‌زنند و سازمان تنظیم مقررات رسانه‌های صوت و تصویر فراگیر دقیقا به این منظور ایجاد شده که بتواند این فضای امن را برای خانواده‌ها تعریف و ایجاد کند. در حالی که برخی پلتفرم‌ها گاه به صورت نادانسته و ناخواسته و گاه کاملا آگاهانه و لجوجانه از مقررات این سازمان سر باز می‌زنند و اقدام به انتشار فیلم‌ها و سریال‌هایی می‌کنند که به هیچ عنوان در چارچوب قواعد و قوانین و عرف جامعه نیست؛ پخش آثاری درباره روابط دختران و پسران خارج از عرف جامعه، ارائه ممیزی‌های تعمدا ناشیانه و به شیوه‌های مرسوم در دهه60 به منظور لجاجت با جریان ممیزی، ارائه آثاری همسو با اهداف و برنامه‌های رژیم‌صهیونیستی از جمله این موارد است که می‌شود گزارش مبسوطی از آنها ارائه کرد.
سازمان تنظیم مقررات رسانه‌های صوت و تصویر فراگیر با این شیوه‌های قانون‌شکنی مواجه است و به همین منظور محمد حسام‌پور، معاون پایش و نظارت ساترا در پاسخ به خبر مربوط به لغو مجوز رسانه‌های صوت و تصویر فراگیر که به دروغ در فضای مجازی دست به دست می‌شود، اعلام کرد: ساترا به عنوان نهاد تنظیم‌گر و ناظر بر رسانه‌های صوت‌و تصویر فراگیر، در راستای صیانت از منفعت عمومی جامعه، رعایت قوانین و مقررات فرآیندهای مرتبط با تولید و انتشار محتوا را ملاک ارزیابی عملکرد رسانه‌ها و رتبه‌بندی آنها قرار می‌دهد و در این مسیر ضمن گفت‌وگو و تعامل با هنرمندان و مدیران رسانه‌های صوت‌و تصویر فراگیر، حامی و تسهیل‌گر تولید محتوای سالم متناسب با چارچوب‌های فرهنگی جامعه ایرانی - اسلامی است.
توضیحات حسامی و نیز نامه منتشر شده از سوی سعید مقیسه کاملا گویای آن است که بحث بر سر تعطیلی رسانه‌های صوت و تصویر فراگیر یا همان پلتفرم‌ها نیست و طبق اظهارات حسامی، تعامل و گفت‌وگو اولین قدم است: حسامی در این باره گفت: هم‌اکنون رسانه‌های تولیدکننده محتوا، از فرآیندهای قانونی صدور مجوز تولید و انتشار مطلع هستند و بعضا اگر خطایی در انتشار محتوا بدون مجوزهای لازم پیش بیاید، همانند آنچه در سریال «کلیله و دمنه» اتفاق افتاد، ساترا ضمن گفت‌وگو و تعامل با مدیر رسانه و کارگردان، مسیر صدور مجوز مبتنی بر رعایت الزامات فرهنگی را فراهم می‌کند.
معاون پایش و نظارت ساترا این نکته را هم اضافه کرد: هم‌اکنون بیشتر رسانه‌های در حال فعالیت از جمله فیلم نت و نماوا، ارتباط سازنده و رو به تعالی با ساترا دارند و بعضا لغزش‌های احتمالی ایشان از فرآیندهای قانونی تولید و انتشار، در تعامل رسانه‌ها با ساترا حل و فصل می‌شود. متاسفانه رسانه فیلیمو با انجام اقدامات قانون گریزانه، عدم تمکین به مقررات تولید و انتشار را سرلوحه کار خود قرار داده و فرآیندهای قانونی را در انتشار محتوا نقض کرده است. این رسانه، به‌رغم تذکرهای مکرر ساترا مبنی بر رعایت قانون، توجهی به این امر نکرده است و همان‌طور که رئیس محترم ساترا در مصاحبه‌ای اعلام کرده‌اند، مهلتی به رسانه فیلیمو برای رعایت قانون و مقررات داده شده است که امیدواریم رسانه فیلیمو مسیر احترام به قانون را اجرا کند. در غیر این‌صورت در خصوص رسانه فیلیمو، اقدام لازم قانونی انجام خواهد شد.
به نظر می‌رسد تلاش سازمان تنظیم مقررات رسانه‌های صوت و تصویر فراگیر همراهی و تعامل با پلتفرم‌هاست اما چنانچه برخی از آنها از قوانین و قواعد این سازمان تخطی کنند، حتما راهکارهای تنبیهی و محدود‌کننده‌ای وجود خواهد داشت.
آذر مهاجر - گروه فرهنگ و هنر
ضمیمه نوجوانه
