پیمان پورمقیمی، تهیه‌کننده «هوش برتر» در گفت‌وگو با «جام‌جم»:
یک مسابقه اصیل بدون ذره‌ای کپی!
«هوش‌برتر» نام مسابقه‌ای تلویزیونی است که نخستین‌بار نوروز1395 روی آنتن شبکه نسیم رفت. مسابقه‌ای که هدفش نشان‌دادن این نکته بود که هرکسی در یکی از زمینه‌های هوشی هشت‌گانه؛ موسیقی - ریتمیک، بصری - فضایی، کلامی - زبانی، منطقی - ریاضی، اندامی - جنبشی، درون فردی - میان فردی و طبیعت‌گرایانه صاحب توانمندی‌هایی است و تنها کافی است به پرورش و تقویت آن بپردازد، مسابقه‌ای با شعار «هوش و استعداد مثل ماهیچه قابل پرورش است». پیمان پورمقیمی، تهیه‌کننده برنامه هوش‌برتر ضمن تاکید بر این نکته که طراحی آیتم‌های این مسابقه به شکل صددرصدی در ایران انجام شده است و به‌هیچ‌عنوان کپی نیست، به نکته دیگری اشاره می‌کند که آن را مهم‌تر هم می‌داند؛ این‌که بتوانند به آنچه به‌عنوان آورده برای بینندگان در نظر گرفته‌اند دست یابند، چیزی که پورمقیمی این‌طور توصیفش می‌کند: «آدم بی‌هوش نداریم و هرکسی باید در میان توانایی‌های خود جست‌وجو و آنچه را باید پیدا کند و این تنها با تمرین است که اتفاق می‌افتد.» قرارگرفتن سری چهارم از فصل دوم مسابقه هوش‌برتر در جدول‌پخش شبکه نسیم که همچون سه سری قبلی فصل دوم با اجرای آریا طاهری روی آنتن خواهد رفت، بهانه‌ای است برای گفت‌وگو با پورمقیمی که این روزها در فکر ساختن مسابقه‌ای معمایی - پلیسی هم هست.
ابتدا می‌خواهم تصویری ذهنی از آنچه در سری چهارم از فصل دوم مسابقه هوش‌برتر خواهیم دید به ما بدهید تا سراغ سوالات دیگر برویم.
سری چهارم از فصل دوم مسابقه هوش‌برتر با طراحی جدید روی آنتن خواهد رفت و در آن، هم از بازی‌های گرافیکی، هم بازی‌های عملی و هم تجهیزات صفحات لمسی استفاده شده است. تعداد شرکت‌کنندگان‌مان 64نفر است که به‌صورت دوحذفی تا مرحله فینال با یکدیگر رقابت می‌کنند و درنهایت چهار نفر برتر معرفی خواهند شد. همان‌طور که احتمالا می‌دانید طراحی صفر تا صد مسابقه هوش‌برتر در ایران انجام شده و هیچ بخشی از آن کپی نیست؛ نکته‌ای که از سری اول در فصل اول، تاکنون که سری چهارم از فصل دوم را روی آنتن می‌فرستیم بر رعایتش تاکید کرده‌ایم و در سری پیش‌رو نیز با حفظ این قاعده، شاهد اجرای حدود 124نوع بازی خواهید بود که در طول مسابقه نمایش داده می‌شوند و درمجموع محک‌زدن و تلاش برای برانگیختن هوش کلامی، هوش دیداری - فضایی، هوش منطق و ریاضی، هوش بدنی - جنبشی و هوش درون‌فردی - میان‌فردی شرکت‌کنندگان را مد نظر دارند؛ شرکت‌کنندگانی که از لحاظ منطقه سکونت در کل ایران پراکنده‌اند و پس از گذراندن آزمون‌های متفاوت و متعدد، اکنون شاهد حضورشان در مقابل دوربین هستیم.
ایرانی‌بودن طراحی این مسابقه و کپی‌نبودن آن، ازجمله نکاتی است که شما همواره بر آن تاکید داشته‌اید. برای پایبند ماندن به این نکته با چه دشواری‌هایی مواجه هستید؟
من به‌عنوان تهیه‌کننده بر این نکته، در مسابقات قبلی هم که روی آنتن فرستادم؛ «این‌خانواده» و «نشان‌برتر» نیز تاکید داشتم هرچند درنهایت، در آنها از نمونه‌های دیگر ایده گرفتیم اما در هوش‌برتر صفر تا صد، هم از لحاظ ساختار و هم محتوا، هم به لحاظ شکل‌دهی به فضا و هم ساخت سخت‌افزار و نرم‌افزار، همه و همه توسط مهندسان ایرانی انجام شده است و به گمان من، اراده‌ای که برای انجام این کار وجود داشت، مشکلات را دانه‌دانه از پیش پای ما برداشت. مشکلاتی که موجب می‌شود اکثر دوستان تمایلی به ساخت چنین مسابقاتی نداشته باشند اما درمجموع مشکلاتی قابل‌حل هستند.
می‌توانید به مواردی از این مشکلات اشاره کنید؟
بزرگ‌ترین مسأله، طراحی ایده مسابقات است چراکه برای انجام همان مسابقه که در جمعی خانوادگی می‌تواند موجب ایجاد شور و شعف شود، در تلویزیون هم باید به جلب‌نظر طیف وسیعی از مخاطبان فکر کرد و هم به جلب‌نظر مدیران سازمان صداوسیما و در این میان تنها تجربه است که به کمک‌تان می‌آید و یاری‌تان می‌دهد تا بتوانید نظر هر دو سوی ماجرا را تامین کنید. نکته دیگر که می‌خواهم توجه‌تان را به آن جلب کنم، آکسسوار صحنه در مسابقات داخلی و مقایسه آنها با آکسسوار مسابقات خارجی است که ما برای نزدیک‌کردن سطح کیفی‌شان به یکدیگر اقدام به مهندسی معکوس کردیم.
در کنار کپی‌نبودن، آنچه در تولید برنامه هوش‌برتر بیش از همه برایتان اهمیت دارد چیست؟
به نظر ما آنچه اهمیت دارد این است که آورده‌مان برای بیننده چیست؟ و آن خروجی، آن اتفاقی که قرار است برای بیننده رخ دهد به ثمر می‌رسد یا نه؟ درواقع آن چه پس از تولید و روی‌آنتن‌رفتن رخ می‌دهد، برای ما از اهمیت بسیار برخوردار است. همان‌طور که می‌دانید یکی از قوی‌ترین متدهای آموزشی در دنیا، آموزش مبتنی بر بازی است، بازی‌ای که چه بهتر که در قالب مسابقه باشد و آنچه در این میان اهمیت دارد سهم بیننده از این اتفاق است.
آورده یا سهم بیننده از هوش‌برتر از نظر شما چیست؟
اجازه دهید مثالی بزنم. همان‌طور که می‌دانید «این خانواده» مسابقه‌ای در فضایی مفرح بود و نشان‌برتر بر مبنای قدرت‌بدنی. فاز بعدی برای من، تولید مسابقه‌ای بر مبنای اطلاعات عمومی بود اما چون تا آنجا که به جست‌وجو پرداختم، چه در میان نمونه‌های خارجی و چه داخلی، با تکرار مواجه شدم با طی‌کردن یک پله دیگر به سمت تولید مسابقه‌ای برای ارزیابی هوش رفتم که حاصل آن، هوش‌برتر شد و برای فاز بعدی در فکر مسابقه‌ای معمایی - پلیسی هستم. این مسابقات هرکدام یک مضمون مستقل را دنبال می‌کنند و درخصوص هوش‌برتر که با قصد محک اطلاعات عمومی شکل گرفت اما به سمت سنجش هوش رفت، علاوه‌بر سنجش هوش، زمینه‌هایی برای تقویت آن با به‌کارگیری‌اش در مسابقه نیز فراهم می‌آید. در مسابقه‌ای چون این‌خانواده هدف، فراهم‌آوردن فضایی مفرح بود، در نشان‌برتر تقویت روحیه پهلوانی و قهرمانی و در مسابقه هوش‌برتر، خواه‌ناخواه، به فکر فرو می‌روید و احتمالا به این می‌اندیشید که هر انسانی از توانایی‌ای برخوردار است و آن‌طور که گفته می‌شود یکی از جوانب هوش‌های هشت‌گانه؛ موسیقی - ریتمیک، بصری - فضایی، کلامی - زبانی، منطقی - ریاضی، اندامی - جنبشی، درون‌فردی- میان‌فردی و طبیعت‌گرایانه در درونش یافت خواهد شد درحالی‌که بسیاری می‌اندیشند فقط کسی که محاسبات ریاضی را به‌درستی و باسرعت انجام می‌دهد باهوش است که اصلا درست نیست و بسیار محتمل است با کسی روبه‌رو شوید که از هوش موسیقی - ریتمیک یا هوش بصری - فضایی بالایی برخوردار باشد اما نتواند یک محاسبه منطقی - ریاضی ساده را انجام دهد. این‌که آدم‌ها به این باور برسند که در یکی از هشت زمینه ذکرشده، حتی نه باهوش اما مستعد به نظر می‌رسند و به‌دنبال تقویت آن بروند موجب می‌شود همبستگی میان هوش‌ها نیز به کمک‌شان بیاید.
و شعارتان همچنان این است: «هوش و استعداد مثل ماهیچه قابل پرورش است»؟
بله، این نکته‌ای است که ما در برنامه هوش‌برتر به آن رسیده و اثباتش کرده‌ایم. شما همان‌طور که به باشگاه می‌روید و شروع به بدنسازی می‌کنید، همان‌طور هم می‌توانید روی تک‌تک زمینه‌های هوشی هشت‌گانه‌تان کار کنید و توان آن را افزایش دهید و از این اتفاق به‌خصوص در رده سنی سه تا هشت‌سال که زمان طلایی رشد نامیده می‌شود به بهترین شکل بهره بگیرید. کما‌این‌که ما نیز حداقل میانگین سنی شرکت‌کنندگان را به 11 سال کاهش داده‌ایم و شدیدا به این معتقدیم که هوش و استعداد واقعا قابل پرورش است و این‌که بینندگان‌مان به فکر تقویت آن بیفتند نکته‌ای است که ما در پی آن هستیم.
آدم بی‌هوش نداریم
پیمان پورمقیمی، تهیه‌کننده مسابقه هوش‌برتر در جواب این سؤال که آیا می‌توان امیدواری نسبت به این‌که یکی از موارد هشت‌گانه هوش ممکن است در من نوعی هم وجود داشته باشد را هدف از تولید این برنامه دانست، به جام‌جم چنین می‌گوید: «بله، دقیقا. ما به‌هیچ‌عنوان، آدم بی‌هوش نداریم و هرکسی باید در میان توانایی‌های خود جست‌وجو و آنچه را باید پیدا کند و این تنها با تمرین است که اتفاق می‌افتد.»
نرگس کیانی - گروه رسانه
سری چهارم از فصل دوم مسابقه هوش‌برتر با طراحی جدید روی آنتن خواهد رفت و در آن، هم از بازی‌های گرافیکی، هم بازی‌های عملی و هم تجهیزات صفحات لمسی استفاده شده است. تعداد شرکت‌کنندگان‌مان 64نفر است که به‌صورت دوحذفی تا مرحله فینال با یکدیگر رقابت می‌کنند و درنهایت چهار نفر برتر معرفی خواهند شد. همان‌طور که احتمالا می‌دانید طراحی صفر تا صد مسابقه هوش‌برتر در ایران انجام شده و هیچ بخشی از آن کپی نیست؛ نکته‌ای که از سری اول در فصل اول، تاکنون که سری چهارم از فصل دوم را روی آنتن می‌فرستیم بر رعایتش تاکید کرده‌ایم و در سری پیش‌رو نیز با حفظ این قاعده، شاهد اجرای حدود 124نوع بازی خواهید بود که در طول مسابقه نمایش داده می‌شوند و درمجموع محک‌زدن و تلاش برای برانگیختن هوش کلامی، هوش دیداری - فضایی، هوش منطق و ریاضی، هوش بدنی - جنبشی و هوش درون‌فردی - میان‌فردی شرکت‌کنندگان را مد نظر دارند؛ شرکت‌کنندگانی که از لحاظ منطقه سکونت در کل ایران پراکنده‌اند و پس از گذراندن آزمون‌های متفاوت و متعدد، اکنون شاهد حضورشان در مقابل دوربین هستیم.
ایرانی‌بودن طراحی این مسابقه و کپی‌نبودن آن، ازجمله نکاتی است که شما همواره بر آن تاکید داشته‌اید. برای پایبند ماندن به این نکته با چه دشواری‌هایی مواجه هستید؟
من به‌عنوان تهیه‌کننده بر این نکته، در مسابقات قبلی هم که روی آنتن فرستادم؛ «این‌خانواده» و «نشان‌برتر» نیز تاکید داشتم هرچند درنهایت، در آنها از نمونه‌های دیگر ایده گرفتیم اما در هوش‌برتر صفر تا صد، هم از لحاظ ساختار و هم محتوا، هم به لحاظ شکل‌دهی به فضا و هم ساخت سخت‌افزار و نرم‌افزار، همه و همه توسط مهندسان ایرانی انجام شده است و به گمان من، اراده‌ای که برای انجام این کار وجود داشت، مشکلات را دانه‌دانه از پیش پای ما برداشت. مشکلاتی که موجب می‌شود اکثر دوستان تمایلی به ساخت چنین مسابقاتی نداشته باشند اما درمجموع مشکلاتی قابل‌حل هستند.
می‌توانید به مواردی از این مشکلات اشاره کنید؟
بزرگ‌ترین مسأله، طراحی ایده مسابقات است چراکه برای انجام همان مسابقه که در جمعی خانوادگی می‌تواند موجب ایجاد شور و شعف شود، در تلویزیون هم باید به جلب‌نظر طیف وسیعی از مخاطبان فکر کرد و هم به جلب‌نظر مدیران سازمان صداوسیما و در این میان تنها تجربه است که به کمک‌تان می‌آید و یاری‌تان می‌دهد تا بتوانید نظر هر دو سوی ماجرا را تامین کنید. نکته دیگر که می‌خواهم توجه‌تان را به آن جلب کنم، آکسسوار صحنه در مسابقات داخلی و مقایسه آنها با آکسسوار مسابقات خارجی است که ما برای نزدیک‌کردن سطح کیفی‌شان به یکدیگر اقدام به مهندسی معکوس کردیم.
در کنار کپی‌نبودن، آنچه در تولید برنامه هوش‌برتر بیش از همه برایتان اهمیت دارد چیست؟
به نظر ما آنچه اهمیت دارد این است که آورده‌مان برای بیننده چیست؟ و آن خروجی، آن اتفاقی که قرار است برای بیننده رخ دهد به ثمر می‌رسد یا نه؟ درواقع آن چه پس از تولید و روی‌آنتن‌رفتن رخ می‌دهد، برای ما از اهمیت بسیار برخوردار است. همان‌طور که می‌دانید یکی از قوی‌ترین متدهای آموزشی در دنیا، آموزش مبتنی بر بازی است، بازی‌ای که چه بهتر که در قالب مسابقه باشد و آنچه در این میان اهمیت دارد سهم بیننده از این اتفاق است.
آورده یا سهم بیننده از هوش‌برتر از نظر شما چیست؟
اجازه دهید مثالی بزنم. همان‌طور که می‌دانید «این خانواده» مسابقه‌ای در فضایی مفرح بود و نشان‌برتر بر مبنای قدرت‌بدنی. فاز بعدی برای من، تولید مسابقه‌ای بر مبنای اطلاعات عمومی بود اما چون تا آنجا که به جست‌وجو پرداختم، چه در میان نمونه‌های خارجی و چه داخلی، با تکرار مواجه شدم با طی‌کردن یک پله دیگر به سمت تولید مسابقه‌ای برای ارزیابی هوش رفتم که حاصل آن، هوش‌برتر شد و برای فاز بعدی در فکر مسابقه‌ای معمایی - پلیسی هستم. این مسابقات هرکدام یک مضمون مستقل را دنبال می‌کنند و درخصوص هوش‌برتر که با قصد محک اطلاعات عمومی شکل گرفت اما به سمت سنجش هوش رفت، علاوه‌بر سنجش هوش، زمینه‌هایی برای تقویت آن با به‌کارگیری‌اش در مسابقه نیز فراهم می‌آید. در مسابقه‌ای چون این‌خانواده هدف، فراهم‌آوردن فضایی مفرح بود، در نشان‌برتر تقویت روحیه پهلوانی و قهرمانی و در مسابقه هوش‌برتر، خواه‌ناخواه، به فکر فرو می‌روید و احتمالا به این می‌اندیشید که هر انسانی از توانایی‌ای برخوردار است و آن‌طور که گفته می‌شود یکی از جوانب هوش‌های هشت‌گانه؛ موسیقی - ریتمیک، بصری - فضایی، کلامی - زبانی، منطقی - ریاضی، اندامی - جنبشی، درون‌فردی- میان‌فردی و طبیعت‌گرایانه در درونش یافت خواهد شد درحالی‌که بسیاری می‌اندیشند فقط کسی که محاسبات ریاضی را به‌درستی و باسرعت انجام می‌دهد باهوش است که اصلا درست نیست و بسیار محتمل است با کسی روبه‌رو شوید که از هوش موسیقی - ریتمیک یا هوش بصری - فضایی بالایی برخوردار باشد اما نتواند یک محاسبه منطقی - ریاضی ساده را انجام دهد. این‌که آدم‌ها به این باور برسند که در یکی از هشت زمینه ذکرشده، حتی نه باهوش اما مستعد به نظر می‌رسند و به‌دنبال تقویت آن بروند موجب می‌شود همبستگی میان هوش‌ها نیز به کمک‌شان بیاید.
و شعارتان همچنان این است: «هوش و استعداد مثل ماهیچه قابل پرورش است»؟
بله، این نکته‌ای است که ما در برنامه هوش‌برتر به آن رسیده و اثباتش کرده‌ایم. شما همان‌طور که به باشگاه می‌روید و شروع به بدنسازی می‌کنید، همان‌طور هم می‌توانید روی تک‌تک زمینه‌های هوشی هشت‌گانه‌تان کار کنید و توان آن را افزایش دهید و از این اتفاق به‌خصوص در رده سنی سه تا هشت‌سال که زمان طلایی رشد نامیده می‌شود به بهترین شکل بهره بگیرید. کما‌این‌که ما نیز حداقل میانگین سنی شرکت‌کنندگان را به 11 سال کاهش داده‌ایم و شدیدا به این معتقدیم که هوش و استعداد واقعا قابل پرورش است و این‌که بینندگان‌مان به فکر تقویت آن بیفتند نکته‌ای است که ما در پی آن هستیم.
آدم بی‌هوش نداریم
پیمان پورمقیمی، تهیه‌کننده مسابقه هوش‌برتر در جواب این سؤال که آیا می‌توان امیدواری نسبت به این‌که یکی از موارد هشت‌گانه هوش ممکن است در من نوعی هم وجود داشته باشد را هدف از تولید این برنامه دانست، به جام‌جم چنین می‌گوید: «بله، دقیقا. ما به‌هیچ‌عنوان، آدم بی‌هوش نداریم و هرکسی باید در میان توانایی‌های خود جست‌وجو و آنچه را باید پیدا کند و این تنها با تمرین است که اتفاق می‌افتد.»
نرگس کیانی - گروه رسانه
