دورشدن اروپا از سوخت‌های‌فسیلی

دورشدن اروپا از سوخت‌های‌فسیلی

در سواحل بادگیر فلامنویل، شهری صنعتی در شمال‌غربی فرانسه، رو به آب‌های متلاطم کانال مانش، گنبد بتنی سر به فلک کشیده‌ای است که یکی از بزرگ‌ترین و قوی‌ترین رآکتورهای هسته‌ای جهان با 1600 مگاوات ظرفیت را در خود جای داده‌است اما این‌که چه زمانی این غول عظیم‌الجثه شروع به تولید برق و تحویل آن به شبکه برق فرانسه خواهد کرد، مشخص نشده‌ است.

ساخت‌ این نیروگاه اتمی یک دهه از برنامه زمان‌بندی پیش‌بینی شده عقب است و مبلغی حدود 12میلیارد یورو، بیش از بودجه اولیه هزینه شده و همچنان تا آغاز بهره‌برداری زمان زیادی باقی ‌مانده‌است. فعالیت‌های برنامه‌ریزی شده برای شروع عملیات بهره‌برداری در سال جاری بار دیگر به تعویق افتاده و به سال2024 موکول شده و از سوی دیگر، مشکلات موجود تنها منحصر به این نیروگاه (Flamanville-3) نیست؛ برای مثال، جدیدترین نیروگاه هسته‌ای فنلاند که ماه سوم سال 2022 شروع به کار کرد نیز قرار بود 10 سال پیش تکمیل شود.
بر این اساس، در حالی که جنگ در اوکراین، اروپا را وادار کرده به هر نحوی وابستگی خود را به گاز طبیعی و نفت روسیه قطع کند، توجه به انرژی هسته‌ای در حال افزایش است و تا حدودی نویدبخش تأمین انرژی قابل اعتماد در قاره اروپاست.
طرفداران انرژی هسته‌ای در اروپا تاکید دارند، این انرژی پاک می‌تواند به حل بحران انرژی در اروپا کمک کند و مکمل اصلی برای استفاده از انرژی‌های خورشیدی، بادی و سایر فناوری‌های تجدیدپذیر در دستیابی به اهداف بلندپروازانه تغییرات اقلیمی باشد.بر همین اساس فاتح بیرول، مدیر آژانس بین‌المللی انرژی می‌گوید: «تهاجم روسیه سبب شد، ملاحظات امنیت انرژی در اروپا بازتعریف شود.»
وی در این‌باره افزود: «انتظار می‌رود در نتیجه فقدان تأمین امنیت انرژی، تمایل به انرژی هسته‌ای در اروپا و سایر مناطق جهان یک گام به جلوتر برود اما احیای مجدد انرژی هسته‌ای در واقعیت مملو از مشکلات بسیاری است.»
تلاش برای یافتن جایگزین‌های مطمئن برای منابع انرژی روسیه، شکاف سیاسی بین کشورهای اروپا را در موضوع انرژی هسته‌ای تشدید کرده‌است؛ زیرا تعدادی از کشورهای دارای نیروگاه‌های هسته‌ای به رهبری فرانسه، بزرگ‌ترین تولیدکننده برق اتمی اروپا، برای افزایش ظرفیت این نوع نیروگاه‌ها تلاش می‌کنند در حالی که آلمان و دیگر کشورهای همفکر با آن مخالف هستند.
بر اساس آمار، یک‌چهارم کل برق مصرفی اتحادیه‌اروپا از نیروگاه‌های هسته‌ای تولید می‌شود. 12کشور از انواع قدیمی که عمده آنها در دهه 1980 ساخته شده‌اند، استفاده می‌کنند. در این رابطه، فرانسه با 56رآکتور در حال بهره‌برداری بیش از نیمی از کل رآکتورهای این قاره را در اختیار دارد.
بیش از یک دهه گذشته، اتحادیه‌اروپا انتقال به اشکال سبزتر انرژی را آغاز کرد اما ملاحظات اقتصادی و ژئوپلیتیک تلاش‌های در دست انجام را پیچیده می‌کند. جولای سال گذشته که اروپا از طرحی برای دور شدن از سوخت‌های فسیلی طی 9سال آینده رونمایی کرد، لحظه مهمی بود؛ زیرا اطلاق سرمایه‌گذاری‌های پایدار به نیروگاه‌های هسته‌ای و گاز طبیعی سبب شد، بسیاری انتقاد و آن را اقدامی ضد اهداف سبز عنوان کنند.
بر این اساس، عملیات نظامی روسیه در اوکراین باعث افزایش قیمت انرژی و تغییر سیاست‌های اروپا به سمت منابع سبزتر شده‌است. بر اساس آخرین آمار، 13رآکتور هسته‌ای نسل جدید که در فرانسه با طراحی متفاوت از رآکتور فلامنویل برنامه‌ریزی شده‌اند، دست‌کم تا سال 2035 آماده نمی‌شوند.
به نظر می‌رسد برای ایجاد تغییر در بحران فعلی انرژی بسیار دیر باشد. ازطرفی، بریتانیا به‌تازگی جاه‌طلبی‌های خود را برای احداث هشت نیروگاه هسته‌ای جدید اعلام کرده‌است. واقعیت اما بسیار نگران‌کننده‌تر است؛ زیرا انتظار می‌رود پنج رآکتور از شش دستگاه در حال بهره‌برداری بریتانیا طی یک دهه آتی به دلیل قدیمی شدن متوقف و از مدار تولید خارج شوند.