اعزام نیروهای روسی به لوهانسک و دونتسک و به رسمیت شناختن استقلال این مناطق از سوی پوتین، بحران در اوکراین را وارد مرحله جدیدی کرده است
اوکراین گرفتار میان ابرقدرتها
ولادیمیر پوتین، رئیسجمهور روسیه رسما استقلال جداییطلبان در شرق اوکراین را به رسمیت شناخت و با آنها توافقنامه دوستی و کمک متقابل امضا کرد. او در یک پیام تلویزیونی گفت که دولت اوکراین حقوق مردم شرق را که میخواهند به زبان خود صحبت کنند و فرهنگ خود را داشته باشند، نادیده گرفتهاست. وی دولت اوکراین را برخاسته از کودتای ۲۰۱۴ دانست. این اقدام پوتین واکنشهای متعددی را در نظام بینالملل برانگیخته است. دولت اوکراین اقدام دولت روسیه را مترادف با اعلان جنگ علیه خود قلمداد کرده است. با این حال ساکنان مناطق شرقی اوکراین (لوهانسک و دونتسک) پس از سخنان پوتین به خیابانها ریختند و جشن استقلال برگزار کردند.
طی 24 ساعت اخیر، وزرای خارجه و دولتمردان غربی هر یک با صدور بیانیههای مشترک یا جداگانه، اقدام روسیه در به رسمیت شناختن استقلال لوهانسک و دونتسک را محکوم کردهاند اما چنانچه اکثر رسانههای غربی نیز اذعان کردهاند، قدرت مانور چندانی در برابر استقلال لوهانسک و دونتسک ندارند.
جو بایدن، رئیسجمهور آمریکا در گفتوگوی تلفنی با ولودیمیر زلنسکی گفت که ایالات متحده خود را متعهد به حفظ تمامیت ارضی اوکراین میداند. رهبران آلمان، فرانسه و آمریکا در یک گفتوگوی تلفنی ضمن محکوم کردن تصمیم ولادیمیر پوتین اعلام کردند که این اقدام بدون پاسخ نخواهد ماند. بهگفته سخنگوی دولت آلمان، رهبران سه کشور متفقالقول بر این باورند که اقدام یکجانبه روسیه، نقض آشکار پیمان مینسک است. آنتونی بلینکن، وزیر خارجه آمریکا در واکنش به اقدام مسکو در به رسمیت شناختن جمهوریهای خودخوانده لوهانسک و دونتسک گفت که باید بهسرعت و با شدت به روسیه واکنش نشان داد.
فرمان دوم پوتین
رئیسجمهور روسیه پس از به رسمیت شناختن لوهانسک و دونتسک بهعنوان جمهوریهای خودمختار، دومین گام را نیز علیه سیاستهای مداخلهگرایانه غرب برداشت و دستور اعزام نیروهای روسی به مناطق شرقی اوکراین را صادر کرد. براساس فرمانی که ولادیمیر پوتین، رئیسجمهور روسیه امضا کرد نیروهای روسی بهعنوان صلحبان در لوهانسک و دونتسک حاضر خواهند شد. قدرتهای غربی ابراز نگرانی کرده بودند که این تصمیم ممکن است راه را برای ورود نیروهای ارتش روسیه به مناطق شرقی اوکراین هموار کند. قدرتهای غربی میگویند تصمیم روسیه برای اعزام نیرو عملا به مذاکرات صلح با اوکراین هم پایان میدهد. توافقنامه مینسک بین اوکراین و روسیه برنامهای را برای پایان دادن به درگیری بین نیروهای جداییطلب اوکراینی تحت حمایت روسیه در منطقه دونباس اوکراین مشخص کردهاست. این منطقهای است که لوهانسک و دونتسک در آن قرار دارند. در مقابل، مقامات روسی معتقدند که غربیها با مداخله مستقیم در امور داخلی اوکراین و از همه مهمتر، اصرار بر گسترش ناتو به شرق، جایی برای تکیه بر پیمان مینسک باقی نگذاشته است.
جدال در شورای امنیت
در پی این تحولات جدید، شورای امنیت سازمان ملل متحد اواخر روز دوشنبه به وقت محلی در نیویورک، جلسهای اضطراری تشکیل داد. براساس گزارشی بیبیسی، در این نشست واسیلی نبنزیا، سفیر روسیه در سازمان ملل، اوکراین را به تجاوز متهم کرد و گفت مسکو همچنان برای راهحل دیپلماتیک آماده است. او با دفاع از تصمیم روسیه گفت کشور نمیتوانست اجازه دهد که یک حمام خون جدید در دونباس به راه بیفتد. اوکراین ادعاها درباره تشدید درگیریهای خونین در این مناطق را رد میکند.
در سخنانی دیگر در نشست ویژه شورای امنیت، ژانگ جون، سفیر چین خواستار خویشتنداری طرفین شد و اعلام کرد چین از تلاشها برای ارائه یک راهحل دیپلماتیک استقبال میکند. در ادامه اما لیندا توماس گرینفیلد، سفیر آمریکا در سازمان ملل تصمیم روسیه را برای به رسمیت شناختن دو منطقه تحت کنترل جداییطلبان شرق اوکراین محکوم کرد. او استقرار نیروهای موسوم به صلحبان در شرق اوکراین را بیهوده خواند و گفت ما میدانیم که آنها واقعا چه هستند.
سفیر آمریکا در سازمان ملل گفت به رسمیت شناختن استقلال لوهانسک و دونتسک بخشی از تلاش روسیه جهت زمینهسازی برای حمله بیشتر به اوکراین است. اظهارات سفیر آمریکا در سازمان ملل به اقدامات روسیه در سال ۲۰۱۴ اشاره دارد، زمانی که این کشور کریمه را تصرف و از جداییطلبان در منطقه دونباس حمایت کرد.
آشفتگی در اردوگاه غرب
باوجود بیانیههای به ظاهر مشترک و مشابهی که غربیها در خصوص مواضع اخیر پوتین و به رسمیت شناختن استقلال لوهانسک و دونتسک منتشر میکنند در پشت پرده میان آنها بر سر آنچه اخیرا در اوکراین رخ داده، اختلاف نظرهای مشخصی وجود دارد. همزمان آمریکا تحریمهایی را علیه مناطق شرقی اوکراین اعمال کرد. این کشور شهروندان خود را از هرگونه سرمایهگذاری، تجارت یا تامین مالی در لوهانسک و دونتسک منع کرد. در تحولی دیگر بوریس جانسون، نخستوزیر انگلیس، کمیته اضطراری دولت (کبرا) را فراخواند. گروه کبرا که ویژه تصمیمگیری درباره وضعیت فوقالعاده در بریتانیاست، قرار است بر سر تحریمها علیه روسیه تصمیمگیری کند. پیشتر کاخ سفید اعلام کرد رئیس جمهور آمریکا با رئیسجمهور فرانسه و اولاف شولتز، صدراعظم آلمان تلفنی صحبت کرده است و این رهبران، اقدام روسیه را به شدت محکوم کردند و در مورد چگونگی ادامه هماهنگی گامهای بعدی خود بحث کردند. مقامات آلمانی بارها رویکرد سلبی و تند آمریکا را در قبال بحران اوکراین مورد انتقاد قرار داده و خواستار مدیریت منازعه میان مسکو و ناتو شده بودند. با این حال در نهایت اصرار آمریکا بر تشدید تنشها در اوکراین به بدترین نحو علیه مواضع غرب نتیجه داد.
آیا روسیه جلوتر خواهد رفت؟
پس از ناآرامیهای سال ۲۰۱۴، دو جمهوری خودخوانده با نام دونتسک و لوهانسک در شرق اوکراین پدید آمد که تا کنون از سوی هیچ کدام از کشورها و سازمانهای بینالمللی و حتی خود روسیه به رسمیت شناخته نشده بود اما این اتفاق پس از سخنرانی پوتین رخ داد. این دو جمهوری بخش نسبتا کوچکی از خاک اوکراین (حدود ۲۰هزار کیلومتر مربع) را به خود اختصاص داده و به صورت کامل از دسترس و کنترل ارتش اوکراین خارج شده است. اکنون روسیه، استقلال لوهانسک و دونتسک را به رسمیت شناخته اما هنوز گام دوم، یعنی ضمیمه شرق اوکراین به خاک خود را اجرایی نکرده و رخدادی مشابه آنچه در شبهجزیره کریمه به وقوع پیوست، هنوز در قبال مناطق شرقی اوکراین به وقوع نپیوسته است. سناریوی بعدی میتواند از این نیز سخت تر باشد. در صورت وقوع جنگ، ممکن است نیروهای روسی وارد خاک اوکراین شده و تا رودخانه اصلی این کشور (دنیپر) پیش روند و اوکراین به دو قسمت شرق رود دنیپر و غرب آن تقسیم میشود. در این صورت، اوکراین رسما دو تکه خواهد شد.
پاسخ روسیه به غرب
بدون شک آنچه در اوکراین رخ داده، معلول رویکرد مداخله گرایانه غرب (خصوصا دو کشور آمریکا و انگلیس) در قبال تحولات این کشور بوده است. از سال2014 تاکنون، اوکراین به متغیری وابسته به کاخسفید تبدیل شده است. مقامات روسی بارها طی ماهها و سالهای گذشته، خطوط قرمز راهبردی خود را در قبال دو کشور اوکراین و گرجستان مشخص کردهاند. برگزاری مانور نظامی اخیر هزاران نیروی ارتش روسیه در مرزهای اوکراین نیز نشاندهنده عزم مسکو برای پاسخدهی به ماجراجوییهای کییف و اصلیترین حامی آن یعنی واشنگتن بود. ولادیمیر پوتین، بارها اعلام کرده قدرتهای غربی از متحدان خود برای محاصره روسیه استفاده میکنند. او خواهان آن است که ناتو فعالیتهای نظامی خود را در اروپای شرقی متوقف کند. او همچنین بارها استدلال کرده آمریکا در سال ۱۹۹۰ تضمین داده ناتو به سمت شرق گسترش نیابد اما به گفته پوتین این قول شکسته شده است. ناتو ادعاهای روسیه را رد میکند و میگوید فقط تعداد کمی از اعضایش با روسیه مرز مشترک دارند و ناتو یک ائتلاف برای دفاع است. بسیاری باور دارند تجمع فعلی نیروهای نظامی روسیه در مرز اوکراین و فراتر از آن، شناسایی استقلال لوهانسک و دونتسک، ممکن است تلاشی برای واداشتن غرب به جدی گرفتن درخواستهای امنیتی روسیه باشد.
ایستادگی روسیه مقابل ناتو
جو بایدن گفته با رهبران اروپایی بر سر اوکراین اتفاق نظر کامل وجود دارد اما در میزان حمایتی که کشورهای مختلف نشان دادهاند، تفاوتهایی وجود دارد. آمریکا میگوید ۹۰تن تسلیحات و مهمات به مدافعان خط مقدم اوکراین فرستاده است. محمولهای که آن را کمک مهلک نامیده است. بریتانیا هم به اوکراین موشکهای ضدتانک با برد کوتاه میدهد. بعضی اعضای ناتو از جمله دانمارک، اسپانیا، فرانسه و هلند برای تقویت قوای دفاعی کشورهای اروپای شرق جنگنده و ناو فرستاده یا خواهند فرستاد اما وارد معرکه نبرد نخواهند شد. آلمان نیز درخواست اوکراین برای تسلیحات دفاعی را رد و تاکید کرده است که ارسال سلاح خلاف سیاست این کشور بوده که به مناطق درگیری تسلیحات مرگبار نمیفرستد. آلمان گفته در عوض، کمک پزشکی ارسال خواهد کرد. امانوئل مکرون، رئیسجمهور فرانسه، در این میان خواهان گفتوگو با روسیه شده تا از تنشها بکاهد اما عدم ارائه تضمین از سوی ناتو منجر به بحرانیتر شدن اوضاع شده است.
حمایت ناتمام غرب از اوکراین
اکنون دولت زلانسکی در اوکراین بهخوبی میداند میزان حمایتهای آمریکا و اتحادیه اروپا از این کشور (در جریان تحولات جدید)، در حد صدور بیانیه یا در نهایت، ارسال برخی کمکهای نظامی خواهد بود. این یعنی قربانی شدن اوکراین در بازی خودخواهانه واشنگتن و اعضای اروپایی ناتو. جو بایدن تاکید کرده حتی
در صورت درگیری نظامی، حاضر به اعزام نیروی نظامی به اوکراین (در نبرد با روسیه) نیست. بایدن در حالی آب پاکی را بر دستان ولودیمیر زلنسکی، رئیسجمهور غربگرای اوکراین و دیگر مقامات این کشور ریخته است که کییف از سال 2014، پس از سرنگونی دولت یانوکویچ توسط غربگرایان، به صورت مطلق به یکی از مهرههای بازی ناتو علیه مسکو تبدیل شده است.
تکرار ماجرای گرجستان
میان آنچه اخیرا در اوکراین رخ داده است(به رسمیت شناختن استقلال لوهانسک و دونتسک توسط روسیه) و آنچه سال 2008 میلادی در گرجستان به وقوع پیوست، انطباق زیادی وجود دارد. در آن زمان میخائیل ساکاشویلی، رئیسجمهور وقت گرجستان با تصور اینکه از حمایت مطلق غرب و ناتو در منازعه با مسکو برخوردار است، به تصرف مناطق خودمختار (طرفدار روسیه) در کشورش دست زد. در مواجهه با این موضوع، روسها وارد نبرد مستقیم با گرجستان شدند و این کشور را به صورت کامل محاصره کردند. با این حال در نهایت، با عقبنشینی کامل دولت ساکاشویلی، این جنگ کوتاه به اتمام رسید. پس از رسیدن به صلحی ناپایدار و پایان درگیریها، دیمیتری مدودف، رئیسجمهور وقت روسیه در نطقی تلویزیونی، استقلال جمهوریهای اوستیایجنوبی و آبخازیا را اعلام کرد و دومای روسیه نیز رأی به استقلال این دو منطقه داد. در مقابل، اعضای اتحادیه اروپایی و ناتو، بهویژه دولت آمریکا که محرک گرجیها در تقابل با مسکو بودند، جملگی به صدور بیانیههای شدیداللحن اکتفا کرده و صرفا از پذیرش رسمی استقلال آبخازیا و اوستیای جنوبی امتناع کردند. اکنون همین سناریو در اوکراین رخ داده است. بر همگان مسجل است حتی در صورت وقوع جنگ رسمی و مستقیم میان نیروهای روسی و اوکراینی، نظامیان غربی مستقیم به میدان نبرد ورود پیدا نخواهند کرد.
پرده آخر زلانسکی
زلانسکی، اکنون بیش از هر زمان دیگری در قبال واقعیات وعدههای غرب نسبت به کشورش آگاه شده است. شاید اگر دولت اوکراین مروری بر ماجرای نبرد اوستیای جنوبی و آبخازیا در سال 2008 میکرد، هرگز همان بازی ساکاشویلی، رئیسجمهور اسبق گرجستان را تکرار نمیکرد. آنچه امروز در دونتسک و دیگر مناطق شرق و جنوب شرق اوکراین میگذرد، بهوضوح بیانگر تکرار یک خطای استراتژیک از سوی ناتو و مهره بازی این مجموعه یعنی کییف است. میان سرنوشت گرجستان و اوکراین در دو دهه ابتدایی هزاره سوم تفاوت چندانی وجود ندارد. هر دوی این کشورها قربانی وعدههای واشنگتن، بیانیههای دروغین بازیگران اروپایی ناتو و توهم قدرت شدند و نتیجه این نگاه، چیزی جز آشفتگی اردوگاه غربگرایان در تفلیس و کییف نبود.
-
دولت متعهد به تامین اینترنت باکیفیت و پرسرعت برای مردم ا ست
-
پایان یک دهه توقف در روابط با همسایگان
-
اوکراین گرفتار میان ابرقدرتها
-
تحول معرفتی و نرمافزاری
-
حواشی بیپایان طرح صیانت
-
ساعتهای بیقرار
-
مظفر در نقش ناصر
-
دولت متعهد به تامین اینترنت باکیفیت و پرسرعت برای مردم ا ست
-
پوتین علاقهمند به جنگ نیست