به‌طورطبیعی، ساختار دیواره رگ‌ها و مویرگ‌ها و ضربان‌قلب، باعث جریان مناسب خون می‌شود اما وقتی به دلایل مختلف، حرکت خون از دیواره رگ‌ها و مویرگ‌ها با مشکل روبه‌رو شده و خون به‌سختی در آنها جریان پیدا می‌کند، فشارخون بالا یا Hypertension ایجاد می‌شود. هرچه خونی که قلب پمپاژ می‌کند با سختی بیشتری از دیواره رگ‌ها عبور کند، به همان نسبت، فشارخون بالا می‌رود. فشارخون با واحد میلی‌متر جیوه اندازه‌گیری می‌شود. میزان فشارخون در افراد مختلف متفاوت است اما حد متوسطی را برای آن در نظر می‌گیرند. براساس نظر انجمن قلب آمریکا، فشارخون 12روی 8 (یعنی فشار سیستولی کمی کمتر از 12 تا 12 و فشار دیاستولی کمی کمتر از 8 تا 8) عادی است. از این مقدار بالاتر، باید به فشارخون بالا فکر کرد. 

با نشانه و بی‌نشانه می‌آید
ممکن است دچار فشارخون بالا باشید اما هیچ نشانه‌ای مبنی بر وجود این بیماری دیده نشود. بر‌عکس ممکن است فشارخون بالا با نشانه‌هایی مانند سردرد، تنگی‌نفس، احساس خفگی، درد در ناحیه پشت‌ سر، خستگی یا گیجی، مشکلات دید، درد در ناحیه قفسه سینه، تپش قلب و وجود خون در ادرار دیده شود. در این میان خبر خوب این است که فشارخون بالا با رعایت نکته‌های بهداشتی و مصرف داروهای تجویزشده از سوی پزشک، کنترل‌شدنی است. 
فشارخون بالا از این نظر خطرناک است و باید به‌سرعت کنترل شود که زمینه‌ساز ایجاد سکته قلبی و مغزی می‌شود. علاوه‌براین‌که می‌تواند بر عملکرد کلیه‌ها تاثیر منفی بگذارد.
وسواس نگیرید و هر ساعت فشارخون خود و اهل منزل را کنترل کنید  اما بدانید از 18سالگی، هر دو سال یک‌بار باید میزان فشار خون را بسنجید. از 40سالگی به بعد یا اگر سن شما بین 18 تا 39سال است و سابقه ابتلا به فشارخون بالا در خانواده شما وجود دارد، بهتر است سالی یک‌بار، وضعیت فشارخون خود را کنترل کنید. 

کدام فشارخون را دارید؟
بدن، به دو علت دچار فشارخون بالا می‌شود:
فشارخون اولیه: در بیشتر بزرگسالان، فشارخون بالا از این نوع است. با بالارفتن سن، دیواره رگ‌ها سخت شده یا چربی در آنها تجمع یافته و فشارخون افزایش می‌یابد. 
فشارخون اکتسابی: این نوع معمولا ناگهانی ظاهر شده و معمولا میزان بالابودن فشارخون در این حالت، بیش از عدد فشارخون بالا در ابتلا به فشارخون اولیه است. آپنه انسدادی خواب، بیماری‌های کلیوی، تومورهای غده فوق‌کلیه، مشکلات تیروئید، اختلال ژنتیکی در رگ‌های خونی، مصرف بعضی از داروها مانند داروهای ضدبارداری، داروهای سرماخوردگی، مصرف بیش از اندازه مسکن، بعضی از داروهایی که پزشک برای درمان برخی بیماری‌ها تجویز می‌کند و بارداری باعث افزایش فشارخون می‌شود.

وقتی به خود رحم نمی‌کنید
بالا رفتن سن، نژاد (شایع در نژاد آفریقایی‌) و زمینه ژنتیکی از علل ناخواسته ابتلا به فشارخون بالاست اما بعضی کارها هم مهم‌اند:
فریاد از پس فریاد: اگر زود عصبانی شده یا دچار استرس و اضطراب مداوم هستید، زمینه ابتلا به فشارخون بالا را دارید.
سیگار پشت سیگار: مصرف دخانیات باعث آسیب به دیوار رگ‌ها می‌شود. با تنگ‌شدن مسیر مویرگ‌ها، فشارخون بالا می‌رود. 
فقط می‌نشینید: کم‌تحرکی که معمولا با اضافه‌وزن همراه است از دیگر زمینه‌های ابتلا به فشارخون بالاست. کم‌تحرکی و اضافه‌وزن باعث افزایش ضربان و تلاش بیشتر قلب برای گردش خون شده و این تغییر در ضربان قلب، به دیواره‌ رگ‌ها فشار وارد کرده و باعث افزایش فشارخون می‌شود. 
نبود تعادل در سدیم و پتاسیم: مصرف بیش از اندازه منابع غذایی حاوی سدیم (به‌ویژه نمک) و نقص در مصرف موادغذایی حاوی پتاسیم باعث افزایش فشارخون می‌شود.
 اعصابی که آرام نیست: هر نوع نوسان خلقی ــ عصبی می‌تواند روی بدن تاثیر منفی داشته و باعث افزایش فشارخون شود.
چربی‌ای که نمی‌سوزانید: با تجمع چربی در رگ‌ها در اثر مصرف موادغذایی چرب، عبور خون مشکل شده و فشارخون  بالا می‌رود. 

منبع: mayoclinic.org
مهتاب خسروشاهی - گروه  دانش و سلامت