جشنواره فیلم کن به محل اعتراض به خشونت فراگیر علیه زنان در فرانسه تبدیل شد
عنکبوت نقابدار در محاصره زنان بینقاب
هفتادوپنجمین جشنواره فیلم کن از فیلم «عنکبوت مقدس» میزبانی میکند؛ اثری که توانسته به بخش مسابقه اصلی این جشنواره راه یابد. این فیلم بیش از آنکه در سطح جهانی مورد توجه اهالی سینما قرار گیرد، توجه ایرانیان را به خود جلب کردهاست. ابتدا از این جهت که بسیاری از عوامل تولید آن ایرانی هستند. علی عباسی، کارگردان فیلم عنکبوت مقدس یک ایرانی مقیم دانمارک است همراه با بازیگران ایرانی. هیچکدام از این افراد در سطح جهانی شناخته شده نیستند و مخاطب ایرانی نیز در میان آنها شاید زهرا امیرابراهیمی( بازیگری با سوابق غیراخلاقی) و آرش آشتیانی را تا حدی بشناسد. آشتیانی مدتی مجری یکی از تلویزیونهای ماهوارهای فارسیزبان مقیم لندن بود و در کنار همکاران خود، برای سرگرم کردن بینندگان از شایعات عامهپسندی که درباره بازیگران هالیوودی مطرح بود، داد سخن میداد. اما نکته قابلتوجه در مورد عنکبوت مقدس نه به پیشینه و آینده عوامل تولید آن، که به محتوای جعلی و مراسم فرش قرمز این فیلم در جشنواره کن مربوط میشود.
برپایی تجمع اعتراضی مذکور، حضور عوامل تولید فیلم پرتحریف عنکبوت مقدس را روی فرش قرمز هفتادوپنجمین جشنواره فیلم کن برای دقایقی به تاخیر انداخت. در ابتدا این ابهام برای برخی ناظران جشنواره به وجود آمد که شاید عوامل تولید این فیلم برای بازارگرمی و جلبتوجه، اقدام به انجام چنین تجمعی کردهاند اما در نهایت مشخص شد هدف اصلی تجمعکنندگان، اعتراض به ضایعشدن حق ۱۲۹ زن مقتول فرانسوی است. در واقع 12زنی که این تجمع اعتراضی را برگزار کردند با عوامل تولید فیلم مستند «پاسخ فمینیستی» که در همین دوره از جشنواره فیلم کن اکران شد، در ارتباط بودند. موضوع فیلم مستند مذکور به مواردی نظیر قتل زنان فرانسوی و تجاوز به آنها اشاره دارد و تقابل گروهی از فعالان زن با این پدیدههای تلخ و ناخوشایند را به تصویر میکشد. در واقع این فیلم برخلاف عنکبوت مقدس، تصویری مستند از حقایق پنهان در زیر پوست جامعه فرانسه را به عنوان کشور نخست فهرست خشونت علیه زنان در جهان، ارائه داده و برای تاثیرگذاری بیشتر بر مخاطب به بزرگنمایی یا خلق برخی شخصیتهای خیالی (خبرنگار حاضر در فیلم) رو نیاوردهاست.
استفاده بیدلیل از خشونت
فیلم عنکبوت مقدس از وجود تعدادی شخصیت خیالی بهره میبرد و ماجرای واقعی قتل زنان خیابانی مشهد به دست سعید حنایی را بهانه روایتی جعلی از جامعه ایرانی قرار دادهاست. خشونت اغراقآمیز این اثر نه تنها نتوانسته بر مخاطبان جشنواره فیلم کن تاثیر بگذارد، که واکنش منفی برخی منتقدان را به همراه داشتهاست. به عنوان مثال کاسپار سالمون، منتقد سینمایی رسانه عامهپسند دیلی بیست، ضمن یاد کردن از خشونت این فیلم، با عباراتی نظیر «خشونت بادخورده» و «خشونت شرورانه دلپیچهآور» استراتژی این فیلم برای استفاده از خشونت را با این جمله مورد نکوهش قرار دادهاست: «این مغایر با وجدان است که فیلم عنکبوت مقدس همان خشونتهایی را شادمانه مورد استفاده و اجرا قرار داده که قصد تقبیح آنها را دارد.» منتقد سینمایی رسانه دیلی بیست همچنین فیلم عنکبوت مقدس را دارای عناصر زنستیزانه میداند. از دید این منتقد سینمایی فیلم عنکبوت مقدس بیننده خود را به مسیری رهنمون میسازد که انتظار داشتهباشد آرزو رحیمی (شخصیت خیالی خبرنگاری که در پی یافتن قاتل زنان خیابانی است) در پایان زنده بماند و طعمه قاتل نشود؛ چرا که او زیبا، جسور و تحصیلکرده است اما زنان خیابانی به دلیل آلودگی، اعتیاد و بیماری شانس این را ندارند از مخمصه، جان سالم به در ببرند. شاید این منتقد سینمایی انگلیسی کاملا از این حقیقت بیخبر باشد که واقعیت ماجرا نیز دقیقا همینگونه بوده و راز سعید حنایی در نهایت توسط یکی از طعمههای او نزد پلیس برملا شد. با این اوصاف، به نظر میرسد عنکبوت مقدس با وجود بهکارگیری عناصر و ویژگیهای عامهپسند رایج در آثار دلهرهآور برای جذب مخاطب، چندان در این امر موفق نبوده و استراتژی متظاهرانهای که در پیش گرفته، به سادگی از پرده بیرون آمدهاست. برخی منتقدان سینمای بینالملل، این فیلم را با تریلرهای دهه 90 میلادی مقایسه کردهاند و با وجود این، خشونت موجود در آن را بیش از اندازه و فراتر از حد نیاز دانستهاند.
ایستاده در قعر
علاوه بر رسانههای عامهپسند جهانی، برخی رسانههای جدیتر و حرفهایتر نیز در مجموع نظر چندان مثبتی به فیلم عنکبوت مقدس نداشتند و کیفیت این فیلم را حداکثر متوسط ارزیابی کردند. رسانه جهانی اسکرین با همراهی 10 رسانه دیگر مانند تلگراف انگلستان، لسآنجلس تایمز آمریکا، لوموند فرانسه و پیپر چین گروهی را برای بررسی و امتیازدهی به فیلمهای حاضر در بخش مسابقه جشنواره فیلم کن تشکیل داده که با نام اسکرین شناخته میشود. میانگین امتیازات فیلم عنکبوت مقدس در اسکرین ۲ بوده که امتیاز بالایی نیست. در لحظه نوشتهشدن این مطلب، تنها فیلم «همیشه جوان» اثر والریا برونی تدسکی با کسب 1.8امتیاز در جایگاهی پایینتر نسبت به این فیلم قرار دارد و بیشتر آثار به نمایش درآمده در جشنواره فیلم کن امتیازات بالاتری دریافت کردهاند. سه فیلم هشت کوه، برادر و خواهر و ستارهها در ظهر نیز مانند این فیلم امتیاز مشابه ۲ را دریافت کردهاند.
رضا حسینی - نویسنده و منتقد
-
ایران عزادار آبادان
-
دروغگوهای کمحافظه در جشنواره کن
-
دروغگوهای کمحافظه در جشنواره کن
-
ارتش سری پهپادها
-
دوئل خونین با کودکان تگزاسی
-
رسانه ملی پیگیر مقصر فاجعه آبادان
-
عنکبوت نقابدار در محاصره زنان بینقاب
-
مضحکه شبهسلبریتیهای وطنی
-
دنکیشوتهای ایرانی
-
همراهسراها در آیسییو
-
تیمملی قربانی فدراسیون فوتبال!
-
پشت پرده مردان بیوتی بلاگر
-
لیست سیاه قاتل مسلح
-
وقتی متهم شاکی میشود