شب‌مانی یا سکونت؟

شب‌مانی یا سکونت؟

مجوز ساخت خانه‌های 30مترمربعی در بافت فرسوده تهران صادر شد.

کمیسیون ماده‌5 تهران با تصویب «ضوابط خاص» برای بافت‌های فرسوده درصدد است خانه‌‌سازی در دامنه متراژی فوق‌العاده کوچک را تسهیل کند. خب، این ظاهر خبر است و احتمالا در راستای تسهیل در روند تولید مسکن صورت گرفته. هرچند این مصوبه با واکنش شورای عالی شهرسازی و معماری همراه بوده اما درصورتی‌که این مصوبه مهر تایید این شورا را دریافت کند، اجرای آن می‌‌تواند زمینه‌‌ساز ساخت حدود 25هزار واحد مسکونی 30مترمربعی در مناطق نیمه‌جنوبی شهر شود. در این که چالش مسکن به نقطه جوش خود رسیده شکی نیست. در این‌که این وقوع چالش در افق بلندمدت قابل پیش‌بینی بوده و کاری صورت نگرفته  هم شکی نیست! هرچه بوده و شده وضعیت مسکن به گونه‌ای رقم خورده که ما را در شرایط کنونی و در این وضعیت قرار داده است اما آیا راهکار آن ساخت 30متر خانه برای پایین‌دست است؟! مسکن حالا سال‌هاست که یکی از معضلات لاینحل جامعه شهرنشین ایرانی است. این‌که کرامت انسانی با زندگی در خانه‌های 30متری چه می‌شود بماند. این‌که سیاست‌های کلانی همچون لزوم فرزندآوری و ایران ۲۰۰میلیونی راهکارش ساخت مسکن 30متری نیست هم همین‌طور.
​​​​​​​اصلا این پیشنهاد چقدر به مشکل مسکن در پایتخت کمک می‌کند؟ شهری که همین حالا و به گفته خود مسؤولان 500هزار واحد آپارتمان خالی در آن وجود دارد. پس پیوست‌های فرهنگی و اجتماعی این مصوبه چه می‌شود؟ برآورد آسیب‌های اجتماعی که از پس زندگی در خانه‌های 30متری شکل می‌گیرد چقدر است؟ تکلیف آیین‌ و رسوم و فرهنگ زندگی ایرانی‌ها که گره خورده به همنشینی و شب‌نشینی چیست؟ مهرداد مال‌عزیزی این تصمیم را از اساس اشتباه می‌داند. هر‌چند او کارشناس حوزه شهری است اما نقد اولیه او ارتباطی به این حوزه ندارد و باور دارد که چنین ایده‌ای در خوشبینانه‌ترین حالت به تخریب فرهنگ ایرانی می‌انجامد. چکیده حرف‌هایش در این حوزه هم شنیدنی است.‌ به اعتقاد او این تصمیم اشتباه است چون «قرار است یک مشکلی را در کوتاه‌مدت با ایجاد ده‌ها مشکل دیگر حل کند!» از نگاه شهرسازی و مشکلات سکونت در شهری مثل تهران که بگذریم به نظر می‌رسد اجرایی‌شدن چنین ایده‌ای تبعات اجتماعی فراوانی هم خواهد داشت. از کرامت گمشده انسانی به‌واسطه زندگی در چنین فضایی که بگذریم برخی از روان‌شناسان معتقدند مساوی‌گرفتن سکونت در یک فضا با شب‌مانی اشتباه غیرقابل‌جبرانی است. فلسفه ساخت چنین فضایی برای یک شب ماندن یا یک هفته ماندن شاید توجیه داشته باشد اما برای زندگی، 30متر فضا حتما که تبعات اجتماعی بسیاری خواهد داشت.