آفت به زندگی

چرا آفت درختان بلوط یک مساله مهم معیشتی است؟

آفت به زندگی

 حدود چهار دهه پیش یعنی سال 1362 بود که گزارش شد آفتی در ایران مشاهده شده که میزبان آن فقط درخت بلوط است اما چند‌سالی می‌شود که در مورد هجوم پروانه‌های سفید و روزگار سیاه جنگل‌های بلوط هشدارهای زیادی داده می‌شود. ولی انگار نه گوش‌شنوایی پیدا می‌شود و نه سازمان و نهاد و مدیری که مسؤولیت حفاظت از این درختان را برعهده بگیرد.

از وسعت جنگل‌های بلوط زاگرس همین بس که بدانیم شش میلیون هکتار از شمال‌غربی تا جنوب‌غربی کشیده شده و جمعیتی حدود 10 میلیون نفر در محدوده این جنگل‌ها روزگار سپری می‌کنند. خانواده‌هایی که امرار معاش و ارتزاق‌شان به زنده بودن بلوط‌ها وابسته است و هر اتفاق ناگواری که برای این درختان بیفتد، تاثیر مستقیمی بر زندگی آنها دارد. وخامت جنگل‌های بلوط به جایی رسیده که در کنار سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری، ستاد بحران نیز هر روز تشکیل جلسه می‌دهد تا برای مقابله با آفت پروانه سفید برگ‌خوار چاره‌ای بیندیشند. اما چرا خروجی جلسات،‌ نشست‌ها و تصمیمات به نقطه مشخصی نرسیده و تاثیری در بهبود اوضاع ندارد را باید در میزان اطلاعات و عزم مدیران جست‌وجو کرد. وقتی در این شرایط سخت، سرپرست سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور از نامگذاری یک روز به نام «بلوط» سخن می‌گوید باید به مدیریت شعاری و بنری بیش از پیش پی برد. «روز بلوط» و «جشن بلوط»، برگزاری مراسم عروسی در قبرستان است. در روزگاری که بلوط‌ها در حال جان دادن هستند و 10‌میلیون نفر منتظر طرح و برنامه‌ای برای مقابله با آفت نابود‌کننده بلوط‌های زاگرس، چشم انتظار ورود مسؤولان نشسته‌اند، بحث روی روز بلوط نه «آب در هاون کوبیدن» که خلط کردن بحث و به گمراهی کشاندن نگاه‌هاست. پروانه جوانه‌خوار بلوط، یکی از مهم‌ترین آفات برگخوار در جنگل‌های زاگرس محسوب می‌شود. با تغذیه لاروها از جوانه‌ها و برگ‌های بلوط، هر ساله درختان زیادی با از دست دادن برگ‌هایشان به سمت زوال سوق داده می‌شوند. اتفاقات امروز محصول به‌هم خوردن اکوسیستم، دستکاری طبیعت، تغییر اقلیم، کمبود بارش‌ها و سرمای زمستان و یخبندان و از بین رفتن دشمنان طبیعی آفت‌ها طی دهه‌های اخیر است که موجب شده تا پروانه سفید و آفت جوانه‌خوار بلوط در جنگل‌های زاگرس طغیان کند. هجومی مرگبار که درختان بلوط را در معرض نابودی قرار داده است. اگر بحثی در ارتباط با حفاظت از جنگل‌های زاگرس مطرح است باید به مانند سایر حوزه‌های کشاورزی، صنعت، راه، سدسازی و برتر از نفت و پتروشیمی برای آن برنامه‌ریزی کرد و اقدامات اساسی را در دستور کار قرار داد.

محمدرضا هادیلو - دبیر گروه ایران