معرکه پیری!
در همان کتاب‌های درسی سال‌های ابتدایی همواره عنوان می‌شد سن معمول انسان‌ها 100سال است. به این معنا که کودکان در برابر این پرسش بدیهی که انسان‌ها چقدر عمر می‌کنند، پاسخ می‌دادند: 100سال. اما این رویه در دهه‌های اخیر به واسطه تغییر سبک زندگی انسان‌ها، رواج غذاهای فست‌فودی و البته تغییرات اقلیمی دچار تحولاتی شده است. این‌که دیگر نباید به طور معمول انتظار داشته باشیم ما 100سال عمر می‌کنیم. شاید همین موضوع بوده که در تعریف سالمندی دولت‌ها «افراد بالای 65 سال» سالمند محسوب می‌شوند. اما دوران سالمندی همواره یکی از چالش‌های مهم دولت‌ها محسوب می‌شود، فارغ از زیرساخت‌های لازم برای زیست شرافتمندانه این افراد، بالارفتن سن جمعیت بیشتری از کشور، به معنای کاهش نیروی‌کار و البته افزایش هزینه‌های دوران بازنشستگی است. همین موضوعات است که بسیاری از کارشناسان حوزه جمعیت در ایران را نگران از روند سالمندی جمعیت ایران می‌کند. اما در حال حاضر ایران در فهرست 20 کشور سالمند جهان قرار ندارد؛ درحالی که همین دیروز وزارت بهداشت ژاپن اعلام کرده جمعیت سالمندان ۱۰۰سال به بالا در این کشور از ۹۰هزار نفر گذشت.
چین در تازه‌ترین سرشماری‌ها با داشتن بیشتر از 173میلیون فرد بالای 65سال پیرترین کشور جهان است. تا سال‌های سال این کشور سیاست تک‌فرزندی را اعمال کرده بود و حالا نتایج نادرست چنین سیاستی باعث شده در آن تغییر ایجاد کند و مشوق‌هایی برای فرزندآوری تعیین کند. رئیس‌جمهور چین اخیرا اعلام کرده کشورش تصمیم به حمایت «از زوج‌هایی که تمایل دارند فرزند سوم داشته باشند» گرفته است. سیاست جدید با هدف بهبود ساختار جمعیتی چین، مقابله موثر با مشکل سالخوردگی جمعیت و حفظ مزیت منابع انسانی کشور انجام شده است. این تصمیم به معنای بازگشت به پیش از سیاست تک فرزندی است که توسط دولت پکن در سال 1980 و با هدف کنترل رشد‌جمعیت اتخاذ شده بود.
هند- 93391163 نفر سالمند
هند به عنوان دومین کشور پرجمعیت جهان از سال‌ها پیش سیاست‌های کنترل جمعیت را به‌طور جدی دنبال کرده تا جایی که حالا صاحب دومین کشور سالمند جهان است. افراط در اجرای سیاست‌های کنترل جمعیت موجب شده است نرخ باروری در دومین کشور پرجمعیت جهان به کمتر از 1.6 برسد و ساختار جمعیتی این کشور نیز با عدم تعادل مواجه شود. هیچ دولتی در هند نتوانسته است با موفقیت سیاست‌های جمعیتی کشور را مدیریت کند، از این رو، نرخ باروری هند در دهه ۱۹۷۰، 2.3درصد بوده و اکنون در سال ۲۰۱۹ به 1.6درصد و کمتر از حد جانشینی رسیده است. این در حالی است که این کشور هم اکنون پس از چین، دومین کشور پرجمعیت جهان است. این مسأله حاکی از رشد بحران جمعیتی در دومین کشور پرجمعیت جهان است.
آمریکا -55974651 نفر سالمند
رویه آمریکا هم در رابطه با سیاست‌های جمعیتی تقریبا همانی است که در رابطه با کشورهای چین و هند بود. در نیمه دوم دهه 60 کنگره آمریکا برای پاسخ به عطش سیاست‌های ضدبشری کنترل جمعیت وارد معرکه شد و برای کاهش جمعیت در داخل و خارج از کشور بودجه‌های فدرال را تصویب کرد. اما خیلی زود آنها نه تنها این رویه را تغییر دادند، بلکه به دنبال اجرای این سیاست در کشورهای دیگر بودند. باور آنها این بود که با افزایش سن در کشورهای دیگر قدرت آنها افزایش خواهد یافت. همین بود که مسئولان آمریکایی به دنبال افزایش جمعیت این کشور از طریق سیاستهایی چون تخفیفهای مالیاتی به والدینی که در خانه می‌مانند و از فرزندان نگهداری می‌کنند به دنبال ترویج راه‌حل‌های جدید خانواده‌محور هستند.
ژاپن-36016189 نفر سالمند
ژاپن هم در شیب تند سراشیبی سالمندی است. همین دیروز خبر آمده وزارت بهداشت ژاپن اعلام کرده جمعیت سالمندان ۱۰۰سال به بالا در این کشور از ۹۰هزار نفر گذشت. افت شدید جمعیت ژاپن در سال 2004 سرعت گرفت و در حال حاضر سریع‌تر از هر کشور دیگری در جهان به سمت پیری می‌رود. بیش از 22درصد از ژاپنی‌ها در حال حاضر 65ساله یا مسن‌ترهستند و این گزارش و گزارش‌های دولتی تصریح می‌کنند تا سال 2060 تقریبا 40درصد ژاپنی‌ها 65ساله یا مسن‌تر خواهند بود. دولت ژاپن در این خصوص به سیاست مهاجرپذیری نیز فکر می‌کند تا حدود 200هزارنفر از جمعیت کاری ژاپن با مهاجران خارجی جبران شود؛ البته این یک ریسک بزرگ محسوب می‌شود. مسئولان این کشور معتقدند نرخ رشد جمعیت از 1.39کنونی باید به حدود 2درصد برسد و این نیازمند یک بازسازی جدی در اعتقادات اجتماعی مردم این کشور است.
