استان خوزستان، مرد میدان می‌خواهد

کارشناسان سیاسی، اقتصادی و اجتماعی معتقدند یکی از مهم‌ترین بحران‌های خوزستان، خلأ مدیران با‌ کفایت، مقتدر و انقلابی در این خطه است

استان خوزستان، مرد میدان می‌خواهد

مساله آب؛ حساس‌ترین بحرانی كه حتی اخبار تلفات پاندمی بیماری كشنده كرونا را هم در شهرهای گرم و جنوبی به حاشیه برده و به صدر دغدغه‌های اصلی مردم خوزستان تبدیل كرده است. همین چند روز پیش بود كه استاندار خوزستان یكی از بغرنج‌ترین معضلات این استان را صریحا مطرح كرد. او كه نشست مدیریت بحران خوزستان را تشكیل داده بود، گفت در خوزستان برای تامین آب شرب مشكل داریم، البته مشكلات تأمین آب استان خوزستان تازگی ندارد، آن هم استانی كه ۳۰ درصد آب‌های جاری كشور در آن جریان دارد اما از ابتدای دهه 80 با وقوع خشكسالی دچار بحران شد، بحرانی چندوجهی كه شامل تغییرات اقلیمی و بروز خشكسالی، استفاده نادرست آب در بخش كشاورزی و صنعت، بروز حاشیه‌نشینی و افزایش مصارف غیرمجاز و در نهایت استفاده‌ نادرست از آب تصفیه‌شده بود.

 «تشنه‌ایم و آب می‌خواهیم»
اما این بار ماجرای اعتراضات خوزستان و اهواز دقیقا از كجا آغاز شد؟ «تشنه‌ایم و آب می‌خواهیم»، كلیدی‌ترین اعتراض مردم در شهرهای مختلف خوزستان برای اعلام نارضایتی از وضعیت آب شرب است، البته قبل از آن، مشكل بی‌برقی و خیلی قبل از آن هم معضل خشكی هورالعظیم در این استان خبرساز شده بود، كما این‌كه انتشار تصاویر و ویدئوهای زیادی درباره خشك شدن تالاب هورالعظیم و حیات وحش در حال مرگ آنجا، نشان داد ماجرای هورالعظیم دیگر تبدیل به یك كلاف سردرگم شده، طوری كه فعالان محیط زیستی معتقدند هرچه زودتر باید حقابه هورالعظیم توسط سازمان آب و برق داده شود و كشاورزان نیز برنج‌كاری نداشته باشند.
اتفاق مهم دیگر، برجسته شدن یكی از مطالبات اصلی مردم خوزستان بود؛ لغو مجوز فعالیت طرح انتقال آب از سرشاخه‌های كارون آن‌طور كه نماینده مردم آبادان در مجلس گفته، در روزهای اخیر همزمان با خشكی تالاب هورالعظیم و كاهش ورودی رودخانه‌های استان خوزستان، مجوز فعالیت كارگاه انتقال آب بهشت‌آباد به صورت محرمانه صادر شده است؛ البته مردم این استان اعتقاد دارند كه انتقال آب برای مصرف شرب مانعی ندارد اما این انتقال آب تنها برای شرب نیست و سوال اصلی این است كه چرا فقط محدودیت‌های كشاورزی باید شامل خوزستان شود.
 در گرماگرم این مطالبه‌گری، مسؤول حوزه‌های علمیه خوزستان هم اطلاعیه‌ داده و از مردم این استان خواسته كه مطالبه‌گری خود را به مساجد منتقل كنند. این اطلاعیه طلاب و روحانیون اهوازی را هم پای كار آورده و آنها اعلام كرده‌اند كه به‌زودی در حوزه علمیه در اعتراض به كم‌آبی خوزستان تجمع خواهند كرد.
متاسفانه در سال‌های اخیر تعهد و تخصص، دو عنصری است كه استان خوزستان از آن بهره چندانی نبرده و نبود مدیران باتقوا و متخصص در این استان، منجر به افزایش دامنه نارضایتی مردم در حوزه‌های مختلف شده است. آن هم در استانی كه به لحاظ منابع طبیعی و پیشینه تاریخی، یكی از پراهمیت‌ترین مناطق كشور است. استانی كه در مجلس شورای اسلامی ۱۸ نماینده دارد و به عنوان پنجمین استان پرجمعیت كشور سهم بسزایی در درآمد ملی و گردش چرخ صنعت كشور دارد اما همچنان فقر و بیكاری، مطالبات كارگری، آلودگی هوا و سیستم نامناسب فاضلاب شهری و به‌ویژه نبود آب شرب و كشاورزی، از جمله مهم‌ترین دغدغه‌ها و مطالباتی است كه طی شبانه‌روز گذشته مردم استان خوزستان را بیش از گذشته نسبت به دولت دوازدهم خشمگین‌تر كرده است.
 ماجرای اعتراضات در برخی شهر‌های خوزستان
خبر صدور مجوز پروژه‌های جدید انتقال آب كارون و همچنین خشك شدن رودخانه كرخه و هورالعظیم، باعث شد تا برخی از اهالی حمیدیه، شادگان، سوسنگرد و منطقه زرگان اهواز با اعلام نارضایتی از وضعیت موجود، نسبت به عدم تامین حقابه تالاب‌ها و رودخانه‌ها و همچنین پروژه‌های انتقال آب كارون ابراز نگرانی كنند. براساس آنچه تاكنون منتشر شده، معترضان با بیان برخی شعارهای معیشتی كه عمدتا در اعتراض به نبود آب شرب و كشاورزی بود، به دنبال لغو مجوز فعالیت طرح انتقال آب از سرشاخه‌های كارون رفتند و در برخی نقاط این اعتراض همراه با تنش و آشوب و حتی مسدودسازی مسیر‌های مهم اتصالی شهروندان شد كه البته با حضور نیروهای انتظامی، بدون هرگونه درگیری، اكنون ترافیك در همه جاده‌ها روان شده است.
با این وجود پیچیدگی بحران آب در خوزستان سبب شد حجت‌الاسلام اژه‌ای، رئیس دستگاه قضا برای پیگیری فوری حل مشكل آب در استان خوزستان، یك هیات ارشد قضایی و اجرایی را عازم خوزستان كند و با همین رویكرد هیاتی متشكل از نمایندگان ارشد وزارت نیرو و دادستان كل كشور، برای بررسی مشكلات پیش آمده و علل وضعیت موجود، صبح روز جمعه عازم استان خوزستان شد.
 تصاویر سوسنگرد و خرمشهر جعلی است
ناآرامی و مطالبه‌گری مردم جنوب، دوباره خوزستان و اهواز را در شبكه‌های اجتماعی وایرال كرده و به صدر اخبار رسانه‌های خارجی فارسی‌زبان هم آورده؛ البته این‌بار هم خبرسازی، جای روایتگری اخبار اعتراضات خوزستان را گرفته، طوری كه این بار استاندار خوزستان به مساله ورود كرده و گفته تصاویر و ویدئوهایی كه از شهر سوسنگرد و خرمشهر منتشر شده، غیرواقعی هستند؛ البته قاسم سلیمانی‌دشتكی، استاندار این استان در این آشفته‌بازار بی‌آبی و خبرسازی‌ها تاكید كرده كه برخی به دنبال تحریك مردم هستند و تصاویری جعلی از اعتراضات مردم در فضای مجازی منتشر می‌كنند. مثلا در شهر‌های خرمشهر و سوسنگرد اتفاق و اعتراضی رخ نداده اما كلیپ‌هایی مربوط به گذشته در فضای مجازی منتشر می‌شود، لذا مردم مراقب این شیطنت‌ها باشند.
اعزام هیات قضایی از تهران به خوزستان
با این وجود، به دلیل نابسامانی اوضاع در خوزستان مقرر شده كه هیات اعزام‌شده قضایی از تهران، پیگیر راهكار‌های فوری حل مشكل آب در استان خوزستان شود و نتیجه اقدامات و همچنین دلایل به وجود آمدن وضعیت موجود را به حجت‌الاسلام اژه‌ای، رئیس قوه قضاییه گزارش كند. در عین حال هیاتی از وزارتخانه‌های دولتی هم عازم خوزستان شده‌است، آن‌طور كه استاندار خوزستان خبر داده به دنبال انتقادات بحق مردم در این استان جنوبی، برخی مسؤولان در سطح ملی برای بررسی وضعیت كم‌آبی عازم خوزستان شده‌اند. البته ورود مسؤولان به بحران آب در اهواز و شهرهای مجاور، پس از اعلام كمك و درخواست استاندار خوزستان از معاون اول رئیس‌جمهور صورت گرفته، همین استمداد به دلیل وضعیت بی‌آبی، سبب شد جهانگیری به وزیر كشور و رئیس سازمان بحران كشور دستور دهد تا هیاتی مركب از وزارت نیرو، سازمان برنامه و بودجه، وزارت جهاد كشاورزی و سازمان مدیریت بحران به استان خوزستان سفر كنند و بعد از بررسی‌های لازم و تشكیل جلسه بحران، در زمینه خشكسالی و تنش آبی این استان تصمیم‌گیری شود.
 راه‌حل خوزستان  از جاده اهواز- آبادان می‌گذرد
سال ۱۳۸۹ كه مستند «ایران جنوب‌غربی» از رسانه ملی پخش شد، محور اصلی برنامه درباره آخرین ساكنان هورالعظیم بود و دقیقا چنین روزهایی را برای این استان پیش‌بینی می‌كرد، طوری كه بیش از ۹۰ درصد این بحران را به سازه‌های انسانی و فعالیت‌های آن مرتبط می‌دانست.  حالا یك دهه از هشدارها گذشته، اما نه‌تنها حجم محرومیت كم نشده كه حتی عدم توجه مستمر و پیگیر به این استان جنوبی بالاست، حال پس از این راه‌های رفته و آزمون و خطا كردن‌ها، راه‌حل بحران خوزستان كجاست؟ تقریبا می‌توان گفت هیچ‌كدام از بحران‌های ایجاد‌شده امروز در خوزستان، تازگی ندارد و مشكل اصلی این استان به حلقه مفقوده، یعنی ناكارآمدی مسؤولان منطقه بازمی‌گردد، همین مساله باعث شده یكی از مطالبات اصلی از دولت سیزدهم، استفاده از استانداران بومی و آشنا به مشكلات منطقه با قدرت حل و فصل معضلات و ارتباط‌گیری موثر با مركز باشد؛ یعنی نه‌تنها تشكیل كابینه قوی، بلكه تشكیل یك كابینه استانی متشكل از استانداران قوی در استان‌های كم‌برخوردار، می‌تواند دست مردم رنج‌كشیده در شهرهای جنوبی را بگیرد و یك‌بار برای همیشه این معضلات پرحاشیه را به پایان برساند، خواسته زیادی نیست اگر بگوییم این بار شخصی باید به عنوان استاندار خوزستان منصوب شود كه در سطح وزیر نفت یا حتی وزیر خارجه نقش‌آفرین و اثرگذار باشد.