زمین در محاصره ماشین
پنج سال پیش، ایلان ماسک اعلام کرد شرکت تونلسازی او به نام «بورینگ» برنامهای برای ساخت یک هایپرلوپ دارد که مسیر واشنگتن به نیویورک را که اکنون سه ساعت طول میکشد، فقط در ۲۹دقیقه با این وسیله نقلیه میتوان پیمود. همان زمان با این ایده، شرکت دیگری با نام «نورثایست مَگلِو» مدعی شد با فناوری پیشرفته تر، این مسیر را به یک ساعت کاهش خواهد داد. این شرکت پنج میلیارد دلار سرمایه هم از بخش خصوصی جذب کرد و رایزنی های اولیه را با راهآهن فدرال آمریکا به پایان رساند. تمام این اتفاقات در شرایطی رخ می دهد که برخی از پژوهشگران حوزه محیط زیست، مردم جهان را در دوگانگی اخلاقی مهمی قرار داده اند و از آنها پرسیده اند که به نظر شما داشتن خودروی شخصی، شریک شدن در نابودی زمین به حساب می آید یا خیر؟ عده ای معتقدند حتی پرسیدن این سوال مساوی است با تعرض به حقوق شخصی افراد و ایجاد عذاب وجدان برای مسأله ای که جزو بدیهی ترین آزادی های اجتماعی است. در سوی دیگر، مخالفان معتقدند وقتی همه ما به داشتن خودروی شخصی علاقه مند باشیم طبیعتا باید جاده ها و بزرگراه های بیشتری ساخته شود و این به معنای نابودی هرچه بیشتر زمین های بکر، قطع درختان و نابودی جنگل ها، خشک شدن دریاچه ها و رودخانه ها و در نهایت از بین رفتن بسیاری از گونه های گیاهی و جانوری است و همه اینها ساختارهای طبیعی سیاره ما را نابود کرده و از آن زمینی پر از آسفالت و پل و زیرگذر خواهد ساخت.
خودروی شخصی مساوی با آزادی است؟
جورج ویل، روزنامهنگار مشهور و باسابقه آمریکایی در این باره می گوید: «خودروی شخصی هروقت و هرجا که رانندهاش بخواهد میرود و برخلاف حملونقل عمومی، مقید به جدول زمانی نیست. خودروی شخصی باعث میشود فرد تصور کند که سرنوشتش در دست خودش است و به او حس شایستگی و کفایت میبخشد و در نتیجه، راننده را در برابر اطاعت دولت و کارشناسانش مقاوم میکند که مدعیاند میدانند مردم باید چه انتخابی بکنند و چه چیزی برای آنها خوب است.» متیو بیکرافورد در کتاب چرا رانندگی میکنیم؟ میگوید: «رانندگی تمرین مهارت آزادی است.» همه این علت ها در کنار هم باعث علاقه عمومی به استفاده از خودروی شخصی شده است.
شهرهایی که برای خودروسواران طراحی شده اند
طراحی شهرها به شکلی که برای رانندگان مناسب باشد از دلایل مخالفت عده ای از افراد با خودروی شخصی است. آنها معتقدند شکلی که شهرهای امروز پیدا کرده اند فقط برای کسانی که خودرو دارند مناسب است و یک عابر پیاده یا دوچرخه سوار نمی تواند بهراحتی در چنین ساختارهایی حرکت کند و احتمالا دچار سانحه خواهد شد. این مسأله را بهخوبی در تهران هم می شود احساس کرد؛ شهری که بیشتر برای خودروهای شخصی توسعه پیدا کرده است تا برای عابر پیاده، دوچرخه یا حتی موتورسوار. هدف از ساخت خودروهای شخصی چیست؟ این که مسافت های طولانی سریعتر و سادهتر طی شوند؟ این درست است اما واقعیت این است که خودروهای شخصی هستند که باعث بهوجود آمدن مسافت های طولانی شده اند و ترافیک های سنگین را ساخته اند. این که خودروی شخصی می تواند وسیله ای برای داشتن آزادی بیشتر باشد واضح است اما درک آنکه همین وسیله چطور می تواند پشتیبان کارخانه های سازنده خودرو و در کل، الگوهای کلان صنعتی که براساس آن بنا شده اند، باشد، خیلی ساده نیست. باید بپذیریم که چیزی بیش از آسایش و سرعت در حملونقل برای سرمایهگذاران و سازندگان خودروها اهمیت دارد.
چه کسانی جلوی توسعه حملونقل عمومی می ایستند؟
امروز که دغدغه استفاده از وسایل نقلیهعمومی هر لحظه بیش از قبل می شود، حتی در کشورهای پیشرو در این حوزه هم دیگر خبری از پروژههای توسعهدهنده حملونقل عمومی نیست زیرا رواج این فناوریها جلوی سود بسیاری از شرکتهای خودروسازی را می گیرد. بلومبرگنیوز در فروردین 1400/ آوریل 2021 خبر داد شرکت بورینگ این پروژه را از وبگاهش حذف کرده است. در همان زمان خبر مخالفت مقامات مسؤول آمریکا با طرح نورثایست مگلِو به گوش رسید. ادیسون دل ماسترو، نویسنده و کارشناس ارشد سیاست محیطزیست می گوید: «چه کسی ممکن است با چنین چیزی مخالف باشد؟ کسانیکه هر روز این مسیر را میروند یا کسانی که میان این شهرها تجارت میکنند یا گردشگران آخر هفته که همگی باید مشتاق این طرح باشند.»
شلاق های باران و گرما بر زمین
آنچه از اگزوز خودروها بیرون میآید سم خالصی است که میتواند در مقادیر زیاد، خطرات هولناکی برای ما و بقیه موجودات ساکن سیاره زمین ایجاد کند. اینکه هرکدام از ما تمایل داریم خودرویی برای خودمان و حتی مستقل از اعضای خانواده داشته باشیم یعنی سموم بیشتری از اگزوزها خارج شود، گازهای گلخانه ای مثل منوکسیدکربن، دیاکسید نیتروژن، دی اکسید گوگرد و هیدروکربن ها در جو زمین بیشتر شوند، حرارت سیاره افزایش یابد و در نهایت تغییرات اقلیمی مثل جابه جایی فصلها، بارندگی سیلآسا در برخی نقاط، خشکسالی های شدید در نقاطی دیگر و باران های اسیدی بهطور فزایندهای زیاد شود. بارانهای اسیدی به استحکام ساختمان ها، بافت گیاهان و بدن جانوران و خاک آسیب می زند و درنهایت در سلامت محصولات کشاورزی که از خاک برداشت می کنیم و می خوریم هم تاثیر می گذارد.
80 تا 90 درصد آلایندگی خودروها به علت انتشار گازهای مضر است که با پیشرفت علم و استفاده از خودروهای هیبریدی یا شارژی و حمایت دولت ها برای استفاده از آن در کشورها با قیمت پایین می شود تا حد خوبی جلوی آن را گرفت.
بیماریهایی که بلای جان میشود
موتورهای دیزلی، سطوح بالایی از ذرات معلق را منتشر میکنند که مملو از دوده و فلز است. وقتی نفس می کشیم بخشی از این ذرات به آرامی به عمق ریه های ما نفوذ می کند و خطر بیماری های تنفسی و سرطان ها را افزایش می دهد. منوکسید کربن از خطرناکترین گازهای خارج شده از اگزوز خودروست بهویژه برای نوزادان و افرادی که از بیماری قلبی رنج می برند زیرا در توانایی خون برای انتقال اکسیژن اختلال ایجاد می کند. پژوهشهای حوزه اقلیم بهوضوح نشان می دهد سوزاندن مقادیر بیش از حد سوختهای فسیلی مانند بنزین و گازوئیل باعث افزایش 0.6درجه سانتیگرادی دمای جهان نسبت به دوران پیش از صنعتیشدن شده است. این افزایش در دهههای آینده ادامه خواهد داشت. گرمای کره زمین بر کشاورزی، حیاتوحش، سطح دریاها و مناظر طبیعی تأثیر میگذارد و همزمان بیماریها را در انسان و گونههای دیگر افزایش میدهد.
منابع: thenewatlantis و sciencing و theworldcounts
مریم ملی - گروه دانش