به جای افزایش پزشک هزینه‌ها را کاهش دهیم

دبیر شورای دندانپزشکی معاونت آموزشی وزارت بهداشت در گفت‌وگو با «جام‌جم» مطرح کرد

به جای افزایش پزشک هزینه‌ها را کاهش دهیم

سال گذشته بود که موضوع افزایش ظرفیت پذیرش دانشجوی پزشکی در شورای عالی انقلاب فرهنگی تصویب شد. حالا اما بعد از گذشت یک سال، مساله افزایش ظرفیت پذیرش دانشجوی دندانپزشکی هم مطرح شده و قرار است 20درصد به این میزان پذیرش اضافه شود. این موضوع اما مورد تایید همه اعضای جامعه پزشکی و دندانپزشکی نیست. یکی از مخالفان اصلی این پیشنهاد، وزارت بهداشت و درمان است. مهدی کدخدازاده، دبیر شورای دندانپزشکی معاونت آموزش این وزارتخانه در گفت‌وگو با ما درباره دلایل مخالفت با افزایش ظرفیت‌ها توضیح می‌دهد: اتفاقا نسبت سرانه دندانپزشکان به جمعیت کشور، خوب و حدود 5.1دندانپزشک است؛ پس با افزایش پذیرش نه تنها سلامت و درمان در حوزه دندانپزشکی تغییر نمی‌کند که حتی به خطر می‌افتد.

به تازگی شورای عالی انقلاب فرهنگی، افزایش 20درصدی ظرفیت رشته دندانپزشکی را مطرح کرده‌ است. موضع وزارت بهداشت دراین باره چیست؟
متاسفانه در دو دهه گذشته، تصمیمات غیرکارشناسان‌ه‎ای برای افزایش ظرفیت پذیرش دانشجوی دندانپزشکی گرفته شد. این در حالی است که با افزایش ظرفیت، چالش کاهش کیفیت آموزش اتفاق می‌افتد. در دانشکده‌‎های تازه‌تاسیس باید به زیرساخت‎‌ها، تجهیزات مناسب و نیروی انسانی از جمله هیات‌علمی توجه شود. ما در دانشگاه‌‎ها با چالش جذب هیات علمی و ماندگاری آنها در دانشگاه مواجه هستیم؛ بنابراین حمایت از هیات‌علمی دانشگاه‌‏ها و ایجاد انگیزه برای ماندگاری آنها در دانشکده‌‏های دورافتاده، مهم‌‎تر از افزایش ظرفیت است.
 در حال حاضر سرانه دندانپزشک در کشورمان چقدر است؟
در ایالت متحده به ازای هر 10هزار نفر حدود 6.1دندانپزشک وجود دارد. در ایران هم در 10سال گذشته این سرانه افزایش پیدا کرده‌است. سرانه ما حدود 5 تا 5.1 دندانپزشک به ازای هر10هزار نفر است. 
 با افزایش پذیرش اما این سرانه بیشتر می‌‏شود.
پیش‌‎بینی ما این است که اگر ظرفیت پذیرش دانشجو افزایش هم پیدا نکند، در سال 1408 به استاندارد 6.1دندانپزشک به ازای 10هزار نفر می‌رسیم. 
 این افزایش ظرفیت تا چه میزان بر کاهش سرانه بی‌‏ام‌‎اس که در ایران حدود 2.40 است تاثیر می‌گذارد؟
مطالعات و تحقیقات علمی نشان می‌‏دهد افزایش تعداد دندانپزشکان باعث کاهش بی‌ام‌اس می‎شود. (بی‌‎ام‌اس شاخص تعداد دندان‌‎های پوسیده یا کشیده است) اما در کشورهای اسکاندیناوی که تعداد دندانپزشکان آنها زیاد نیست، بی‌ام‌‎اس نزدیک به صفر است. در آن کشورها نه افزایش دندانپزشک، که مساله پیشگیری و درمان مطرح است. در سال 1359، حدود 1200 دندانپزشک در تهران و حدود 400 دندانپزشک هم در کل کشور داشتیم که آن زمان هم با وجود تعداد اندک دندانپزشک، سرانه بی‌‎ام‌‏اس ما در تهران پایین بود.
 در کشور ما بالا بودن سرانه بی‌‎ام‌‎اس به خاطر هزینه‎‌های گران دندانپزشکی است. درست است؟
مشکل ما این است که بسیاری از مردم توان پرداخت خدمات دندانپزشکی را ندارند. در بیمارستان‌های دولتی، مراجعان باید سه هزینه را از جمله مواد مصرفی، حرفه‌ای و استفاده از تجهیزات پرداخت کنند. ما حتی گفتیم فقط هزینه‌های مواد مصرفی از مراجعان دریافت شود که بسیاری از مردم توان پرداخت این را هم ندارند. درصورتی که ظرفیت پذیرش دندانپزشکی افزایش یابد، سلامت مردم به خطر می‌افتد؛ چراکه درمان‌های القایی افزایش پیدا می‎کند. از سوی دیگر، با همین تعداد پذیرش دانشجو، کیفیت آموزشی مطلوبی نداریم. حالا اگر ظرفیت هم افزایش پیدا کند، با بحرانی جدی روبه‌‎رو خواهیم‌ بود. 
 این مشکل به این دلیل است که پوشش بیمه‌‎ای در خدمات دندانپزشکی، حداقلی است. 
بله،‌ مشکل این است که مردم مجبورند هزینه خدمات دندانپزشکی را از جیب پرداخت کنند و بیمه‌های پایه حاضر به پوشش این خدمات نیستند. بیمه‌ها، بسیاری از خدمات درمان را پوشش نمی‎‌دهند، هزینه‎ها هم بالاست. با این شرایط می‎خواهند ظرفیت دندانپزشکی را افزایش دهند. ما حرفمان این است که شما نه ظرفیت پذیرش دانشجوی دندانپزشکی که امکانات و زیرساخت‌های دانشگاه‎ها را افزایش دهید. دانشکده‌های دندانپزشکی در خرم‌‎آباد و بوشهر هیات علمی ندارند. ما حتی یونیت به تعداد کافی برای آموزش دانشجو در دانشگاه‌ها  نداریم.
 شما چرا اینها را به شورای عالی انقلاب فرهنگی نمی‎گویید؟
این چالش‎ها به شورا اعلام شده، مشکل این است که نگاه کارشناسانه و دقیقی در این حوزه وجود ندارد. با اضافه شدن ظرفیت پذیرش دانشجو تنها پول بیت‏‌المال را هدر می‏‌دهیم، شش سال دانشجو تربیت می‎کنیم که که خیلی‌هایشان مهاجرت می‌کنند.
 همین حالا هم بعضی از پزشکان و دندانپزشکان مهاجرت کرده‌اند. 
بعد از افزایش ظرفیت پذیرش دانشجو، این تعداد بیشتر هم می‌‎شود. موضوع این است باید کارشناسانی که دلسوز حوزه سلامت دهان و دندان هستند، درباره افزایش ظرفیت پذیرش دانشجوی دندانپزشکی نظر بدهند و البته به صحبت‏‌های آنها توجه شود. قبلا هم به وزارت بهداشت تحمیل شد تعداد دانشکده‌های دندانپزشکی را افزایش دهد و وزارتخانه هم مجبور شد این کار را انجام دهد. حالا هم مجبوریم افزایش 20درصدی را قبول کنیم ولی مشکلات افزایش ظرفیت مانند افزایش تعداد دانشکده، دامن سلامت را می‎گیرد.
 شما از سلامت دهان و دندان می‎گویید اما بسیاری از شهرهای کشور، دندانپزشک ندارند.
من قبول دارم تناسبی در تعداد دندانپزشک در شهرها نداریم. باید موضوع بومی‏‌گزینی را جدی دنبال کنیم. در یکی از استان‌‎ها تعداد دندانپزشکان را تا سه برابر بیشتر کردیم اما باز هم در شهرستان‌های کم‌برخوردار این استان با کمبود دندانپزشک مواجه بودیم. پس موضوع مهم حل معضل بومی‌‎گزینی است که وزارتخانه برای آن برنامه دارد و قرار است کارشناسی شود. 

لیلا شوقی - گروه جامعه