آغاز زودهنگام اختلافات در ائتلاف سه‌گانه عراق
شکست قابل پیش‌بینی
همان طور که از ابتدای شکل‌گیری ائتلاف سه‌گانه در عراق (موسوم به «انقاذ الوطن» ) پیش‌بینی می‌شد این ائتلاف توفیقی در تشکیل دولت نداشت و اکنون خبرها حکایت از بروز اختلافات شدید و آغاز روند فروپاشی ائتلاف حکایت دارد. ائتلاف سه‌جانبه از حزب دموکرات کردستان عراق (مسعود بارزانی)، جریان صدر (مقتدی الصدر) و السیاده (الحلبوسی - خمیس‌الخنجر) شکل گرفته و درصدد انحصار تمامی پست‌های کلان کشور از جمله ریاست جمهوری، نخست‌وزیری و تشکیل کابینه بود هرچند پیش از این نیز به ریاست پارلمان دست یافت. اما در روزهای گذشته منابع سیاسی و خبری در عراق از بروز اختلاف شدید میان محمد‌الحلبوسی، رئیس پارلمان این کشور و حاکم الزاملی، نایب رئیس اول پارلمان که عضو جریان صدر است، خبر می‌دهند.
اختلافات به‌ظاهر ساده
برخی منابع خبری می‌گویند که الحلبوسی و الزاملی (رئیس و نایب رئیس پارلمان) بر سر موضوع اختیارات ریاست پارلمان با یکدیگر به اختلاف خورده‌اند و اختلاف میان رئیس مجلس و معاون اول او تا جایی بالا گرفته که الحلبوسی با صدور دستورالعملی خطاب به دبیر مجلس تاکید کرده که صدور دستورات از سوی مجلس تنها با امضای وی باید صورت بگیرد و هیچ فرد دیگری حق این کار را ندارد.
موافقان الحلبوسی ادعا می‌کنند الزاملی طوری رفتار می‌کند که گویا در ریاست پارلمان همه‌کاره است. به دنبال این اختلافات، دیروز برخی رسانه‌های عراقی اعلام کردند رئیس پارلمان عراق قصد دارد در دیدار با مقتدی‌الصدر موضوع خروج ائتلاف السیاده (اهل سنت) از ائتلاف سه‌گانه (جریان صدر، حزب دموکرات کردستان و ائتلاف السیاده) را طرح کند. «مرتضی الساعدی» عضو ائتلاف الفتح در پارلمان عراق، در خصوص جزئیات دیدار قریب‌الوقوع الحلبوسی با الصدر در نجف اشرف گفت: «ائتلاف سه‌جانبه به دنبال انحلال و تضعیف نیروهای شیعی است و اختلافات درون آن بر سر منافع شخصی است و در صورت تداوم وجود ائتلاف سه‌جانبه، جایگاه شیعه ضعیف خواهد شد». وی افزود: «اختلافات میان الحلبوسی و الزاملی بدون تنش نیست و این نشان می‌دهد که ائتلاف سه‌جانبه موقتی بوده و مشکلات درون این ائتلاف به دلیل اختلاف بر سر منافع است.»
الساعدی گفت که الحلبوسی به دنبال دیدار با مقتدی الصدر برای تغییر نایب‌رئیس اول پارلمان است و شکاف میان هیات رئیسه پارلمان به پرونده‌های دیگر هم کشیده خواهد شد و بیت شیعی باید در این میان موضع مشخصی اتخاذ کند.
ریشه‌های اصلی اختلافات
اگرچه اختلافات میان رئیس و نایب رئیس پارلمان، به‌ظاهر ساده و پیش پاافتاده است اما کارشناسان معتقدند این تنش‌ها ریشه‌هایی عمیق طایفه‌ای و مذهبی دارند. به عنوان مثال «مثنی السامرائی» رئیس ائتلاف سنی «عزم» می‌گوید «اهل سنت مطلقا اصطلاح هیات رئیسه پارلمان را نمی‌پذیرند، زیرا پارلمان را رئیس آن اداره می‌کند.» السامرایی، این اختلافات را از دیدگاه تقسیم‌بندی‌های مذهبی نگاه می‌کند و می‌گوید: «آیا حتی این منصب را هم می‌خواهند از ما (اهل سنت) بگیرند؟»
پیش‌بینی فروپاشی ائتلاف
از سوی دیگر، «کریم الخیکانی» تحلیلگر سیاسی عراقی با اشاره به فقدان راهبرد و توافق لازم میان ارکان ائتلاف سه‌جانبه پیش‌بینی می‌کند که تنش ایجاد‌شده میان الحلبوسی و الزاملی به فروپاشی این ائتلاف منجر شود. وی در گفت‌وگو با پایگاه خبری «المعلومه» تصریح کرد: تنش میان الحلبوسی و الزاملی موید عدم تفاهم بین جریان صدر و ائتلاف السیاده است، زیرا ائتلاف سه‌جانبه تنها به منظور پیشبرد و تصویب برخی پست‌ها برای برخی طرف‌ها در پارلمان تشکیل شد. آنچه امروز در خصوص کشمکش‌ها و تبادل بیانیه‌ها بین دو طرف در این ائتلاف سه‌جانبه در حال رخ دادن است، در نهایت منجر به انحلال این ائتلاف و پیوستن طرف‌های مختلف در آن به سایر احزاب خواهد شد. این تحلیلگر عراقی توضیح داد: «مفاهیم هر یک از احزاب در ائتلاف سه‌جانبه با یکدیگر متفاوت است؛ دیر یا زود آنها به اختلاف می‌خورند به‌ویژه به دلیل نبود استراتژی و برنامه دولتی برای سال‌های آتی. لذا احتمال فروپاشی این ائتلاف وجود دارد.» البته برخی دیگر از کارشناسان از جمله «حیدر سلمان» تحلیلگر و روزنامه‌نگار عراقی بر این باورند که «صدر آماده است الزاملی را هزار بار کنار بگذارد اما الحلبوسی را به عنوان همپیمان قربانی نخواهد کرد»؛ بر اساس اینگونه تحلیل‌ها جریان صدر قادر است در سیاست با تاکتیک‌های مختلفی عمل کند و همچنان به ائتلاف سه‌گانه پایبند خواهد بود.
(اهل تسنن) و «حزب دموکرات کردستان عراق» (کردها) ائتلاف «انقاذ الوطن» (نجات میهن) را تشکیل دادند و این ائتلاف «ریبر احمد» را به عنوان نامزد ریاست جمهوری و «جعفر الصدر» را نیز به عنوان نامزد نخست وزیری معرفی کرده است. رویکرد ائتلاف سه‌جانبه به خصوص به دلیل معرفی نامزد حزب دموکرات کردستان عراق برای تصدی پست ریاست جمهوری عراق به دلیل اتهام نامزد آن برای ریاست جمهوری (ریبر احمد بارزانی) به ارتباط با رژیم‌صهیونیستی و برگزاری و حمایت از همه‌پرسی جدایی کردستان از عراق در سال ۲۰۱۷، به شدت با مخالفت‌های داخلی مواجه شد. ائتلاف چارچوب هماهنگی، متشکل از جریان‌های سیاسی عمده شیعه (به استثنای جریان صدر) به علاوه دیگر گروه‌های سیاسی متحد با آن در برابر این رویکرد ایستاد و طی دو جلسه پارلمان با از حد نصاب‌انداختن نشست‌های پارلمانی، اجازه برگزاری جلسه و انتخاب رئیس جمهور منتسب به ائتلاف سه‌جانبه را ندادند. شیخ قیس الخزعلی، دبیرکل گروه «عصائب اهل‌الحق» یکی از ارکان ائتلاف «چارچوب هماهنگی» در اظهاراتی گفته است که ارتباط این رکن اساسی در ائتلاف سه‌جانبه با رژیم صهیونیستی بر هیچ کس پوشیده نیست و تنها ما نیستیم که این حرف را می‌زنیم بلکه برخی سران کشورها و خبرگزاری‌ها بر آن صحه گذاشته‌اند. این رهبر سیاسی و مقاومتی عراق تاکید کرد: سخن ما این است که عادی‌سازی با رژیم صهیونیستی ممنوع است و باید در برابر آن ایستاد.
برخی منابع خبری می‌گویند که الحلبوسی و الزاملی (رئیس و نایب رئیس پارلمان) بر سر موضوع اختیارات ریاست پارلمان با یکدیگر به اختلاف خورده‌اند و اختلاف میان رئیس مجلس و معاون اول او تا جایی بالا گرفته که الحلبوسی با صدور دستورالعملی خطاب به دبیر مجلس تاکید کرده که صدور دستورات از سوی مجلس تنها با امضای وی باید صورت بگیرد و هیچ فرد دیگری حق این کار را ندارد.
موافقان الحلبوسی ادعا می‌کنند الزاملی طوری رفتار می‌کند که گویا در ریاست پارلمان همه‌کاره است. به دنبال این اختلافات، دیروز برخی رسانه‌های عراقی اعلام کردند رئیس پارلمان عراق قصد دارد در دیدار با مقتدی‌الصدر موضوع خروج ائتلاف السیاده (اهل سنت) از ائتلاف سه‌گانه (جریان صدر، حزب دموکرات کردستان و ائتلاف السیاده) را طرح کند. «مرتضی الساعدی» عضو ائتلاف الفتح در پارلمان عراق، در خصوص جزئیات دیدار قریب‌الوقوع الحلبوسی با الصدر در نجف اشرف گفت: «ائتلاف سه‌جانبه به دنبال انحلال و تضعیف نیروهای شیعی است و اختلافات درون آن بر سر منافع شخصی است و در صورت تداوم وجود ائتلاف سه‌جانبه، جایگاه شیعه ضعیف خواهد شد». وی افزود: «اختلافات میان الحلبوسی و الزاملی بدون تنش نیست و این نشان می‌دهد که ائتلاف سه‌جانبه موقتی بوده و مشکلات درون این ائتلاف به دلیل اختلاف بر سر منافع است.»
الساعدی گفت که الحلبوسی به دنبال دیدار با مقتدی الصدر برای تغییر نایب‌رئیس اول پارلمان است و شکاف میان هیات رئیسه پارلمان به پرونده‌های دیگر هم کشیده خواهد شد و بیت شیعی باید در این میان موضع مشخصی اتخاذ کند.
ریشه‌های اصلی اختلافات
اگرچه اختلافات میان رئیس و نایب رئیس پارلمان، به‌ظاهر ساده و پیش پاافتاده است اما کارشناسان معتقدند این تنش‌ها ریشه‌هایی عمیق طایفه‌ای و مذهبی دارند. به عنوان مثال «مثنی السامرائی» رئیس ائتلاف سنی «عزم» می‌گوید «اهل سنت مطلقا اصطلاح هیات رئیسه پارلمان را نمی‌پذیرند، زیرا پارلمان را رئیس آن اداره می‌کند.» السامرایی، این اختلافات را از دیدگاه تقسیم‌بندی‌های مذهبی نگاه می‌کند و می‌گوید: «آیا حتی این منصب را هم می‌خواهند از ما (اهل سنت) بگیرند؟»
پیش‌بینی فروپاشی ائتلاف
از سوی دیگر، «کریم الخیکانی» تحلیلگر سیاسی عراقی با اشاره به فقدان راهبرد و توافق لازم میان ارکان ائتلاف سه‌جانبه پیش‌بینی می‌کند که تنش ایجاد‌شده میان الحلبوسی و الزاملی به فروپاشی این ائتلاف منجر شود. وی در گفت‌وگو با پایگاه خبری «المعلومه» تصریح کرد: تنش میان الحلبوسی و الزاملی موید عدم تفاهم بین جریان صدر و ائتلاف السیاده است، زیرا ائتلاف سه‌جانبه تنها به منظور پیشبرد و تصویب برخی پست‌ها برای برخی طرف‌ها در پارلمان تشکیل شد. آنچه امروز در خصوص کشمکش‌ها و تبادل بیانیه‌ها بین دو طرف در این ائتلاف سه‌جانبه در حال رخ دادن است، در نهایت منجر به انحلال این ائتلاف و پیوستن طرف‌های مختلف در آن به سایر احزاب خواهد شد. این تحلیلگر عراقی توضیح داد: «مفاهیم هر یک از احزاب در ائتلاف سه‌جانبه با یکدیگر متفاوت است؛ دیر یا زود آنها به اختلاف می‌خورند به‌ویژه به دلیل نبود استراتژی و برنامه دولتی برای سال‌های آتی. لذا احتمال فروپاشی این ائتلاف وجود دارد.» البته برخی دیگر از کارشناسان از جمله «حیدر سلمان» تحلیلگر و روزنامه‌نگار عراقی بر این باورند که «صدر آماده است الزاملی را هزار بار کنار بگذارد اما الحلبوسی را به عنوان همپیمان قربانی نخواهد کرد»؛ بر اساس اینگونه تحلیل‌ها جریان صدر قادر است در سیاست با تاکتیک‌های مختلفی عمل کند و همچنان به ائتلاف سه‌گانه پایبند خواهد بود.
ردپای رژیم صهیونیستی در ائتلاف سه‌گانه
اخیرا جریان صدر به رهبری مقتدی الصدر، ائتلاف «السیاده»(اهل تسنن) و «حزب دموکرات کردستان عراق» (کردها) ائتلاف «انقاذ الوطن» (نجات میهن) را تشکیل دادند و این ائتلاف «ریبر احمد» را به عنوان نامزد ریاست جمهوری و «جعفر الصدر» را نیز به عنوان نامزد نخست وزیری معرفی کرده است. رویکرد ائتلاف سه‌جانبه به خصوص به دلیل معرفی نامزد حزب دموکرات کردستان عراق برای تصدی پست ریاست جمهوری عراق به دلیل اتهام نامزد آن برای ریاست جمهوری (ریبر احمد بارزانی) به ارتباط با رژیم‌صهیونیستی و برگزاری و حمایت از همه‌پرسی جدایی کردستان از عراق در سال ۲۰۱۷، به شدت با مخالفت‌های داخلی مواجه شد. ائتلاف چارچوب هماهنگی، متشکل از جریان‌های سیاسی عمده شیعه (به استثنای جریان صدر) به علاوه دیگر گروه‌های سیاسی متحد با آن در برابر این رویکرد ایستاد و طی دو جلسه پارلمان با از حد نصاب‌انداختن نشست‌های پارلمانی، اجازه برگزاری جلسه و انتخاب رئیس جمهور منتسب به ائتلاف سه‌جانبه را ندادند. شیخ قیس الخزعلی، دبیرکل گروه «عصائب اهل‌الحق» یکی از ارکان ائتلاف «چارچوب هماهنگی» در اظهاراتی گفته است که ارتباط این رکن اساسی در ائتلاف سه‌جانبه با رژیم صهیونیستی بر هیچ کس پوشیده نیست و تنها ما نیستیم که این حرف را می‌زنیم بلکه برخی سران کشورها و خبرگزاری‌ها بر آن صحه گذاشته‌اند. این رهبر سیاسی و مقاومتی عراق تاکید کرد: سخن ما این است که عادی‌سازی با رژیم صهیونیستی ممنوع است و باید در برابر آن ایستاد.
