دو کشور ایران و تاجیکستان، از اشتراکات زیادی در حوزه‌های مختلف فرهنگی و تمدنی برخوردارند و حتی می‌توان این اشتراکات را به‌واسطه زبان، فرهنگ، تاریخ، منافع، دوستان و دشمنان مشترک و ده‌ها حوزه دیگر به یگانگی تعبیر کرد. 
جمهوری اسلامی ایران همواره از برقراری ارتباط بیشتر با تاجیکستان استقبال کرده و اولین کشوری بود که تاجیکستان را به رسمیت شناخته است. موضوع برقراری امنیت و آرامش در تاجیکستان هم ازجمله موضوعاتی بوده که همواره از سوی ایران موردتوجه بود و حتی در مقطعی که جنگ شهروندی در این کشور پیش آمد، ایران برای ایجاد صلح و ثبات این کشور تلاش‌های جدی داشت. این جنگ از 1992 آغاز و درنهایت  در ژوئن 1977 با میانجیگری برخی کشورها به‌ویژه با تلاش‌های ایران با امضای صلح به پایان رسید. 
در حوزه دفاعی و امنیتی هم همکاری‌های قابل‌توجهی بین دو کشور برقرار بود. محورهای این همکاری‌ها و تفاهمات عمدتا مربوط به موضوعاتی مثل موادمخدر، مبارزه با افراط‌گرایی و افراط‌گرایان و مقابله طالبانیسم در منطقه بود. تحولات منطقه حاکی از آن است که گروه‌های تروریستی که در منطقه غرب آسیا فعال بودند و  تحرکات ضدامنیتی زیادی را انجام می‌دهند به این ارزیابی برسند که برای بسط حوزه میدان عمل خود، جغرافیای فعالیت خود را گسترش دهند و این تحرکات به منطقه آسیای مرکزی هم کشیده شد. در روزگاری که من سفیر ایران در تاجیکستان بودم آقای احمد وحیدی، وزیر کنونی کشور که آن زمان وزیر دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح بود، به این کشور آمد و صحبت‌های مفصلی میان وزیران دفاع دو کشور انجام شد و درنهایت سندهای همکاری به امضا رسید. در پایان این سفر آقای امامعلی رحمان در دیدار با آقای وحیدی بر توسعه این نوع مناسبات تاکید کرد. به‌رغم این‌که مسیر خوبی برای بسط روابط میان دو کشور فراهم بود اما در مقطعی حوادثی پیش آمد که برخی از حوزه‌های ارتباطی میان ایران و تاجیکستان را دچار اختلال کرد. در این زمینه نقش تخریبی برخی کشورها که همگامی و همراهی تهران و دوشنبه را برنمی‌تابیدند، مؤثر بود. من فکر می‌کنم در شرایط کنونی با آمدن دولت جدید و نگرشی که برای گسترش مناسبات با کشورهای همسایه وجود دارد، بستر مناسبی فراهم‌شده تا دوباره پیوندهای ایران با تاجیکستان در عرصه‌های مختلف مستحکم‌تر شود و این دو کشور بتوانند با همراهی هم برخی از مشکلاتی که فراروی این ارتباط است و مشکلات تصنعی را  که دشمنان دو کشور ایجاد می‌کنند، از بین ببرند. امیدوارم سفر سردار سرلشکر باقری، رئیس‌کل ستاد نیروهای مسلح به کشور تاجیکستان مقدمه توسعه مناسبات بین دو کشور در ابعاد مختلف ازجمله موضوعات نظامی، دفاعی و امنیتی باشد.

 علی‌اصغر شعر دوست  -  سفیر پیشین ایران در تاجیکستان