چرا امارات و عربستان در ماجرای اوکراین با آمریکا همراه نیستند؟
فاصلهگیری محتاطانه از شریک قدیمی
این روزها در حالی گمانهزنیهایی درباره سفر قریبالوقوع جو بایدن رئیسجمهور آمریکا به ریاض منتشر شده است که از زمان شروع جنگ اوکراین و حتی چند هفته قبل از آن، عربستان و برخی دیگر از متحدان آمریکا در خلیج فارس که همواره سیاستهای خود را وابسته به نظر واشنگتن تنظیم میکردند بر سر دوراهی گیر کردهاند و به نوعی سردرگمی دچار شدهاند که میان آمریکا و روسیه، کدام طرف را انتخاب کنند.
در این میان، خبرهایی که منتشر شده حاکی از است که این کشورها ـــ که قبلا مجری بیچون وچرای دستورات آمریکا بودهاند ـــ در این ایام فرصتی یافتهاند تا در مقابل خدمات خود خواستههایی را نیز مطرح کنند.رفتار متفاوت کشورهایی چون عربستان و امارات تا جایی پیش رفت که حتی چندی قبل وال استریت ژورنال، از امتناع رهبران دو کشور عربی برای برقراری ارتباط تلفنی با رئیسجمهور آمریکا درباره تحولات اوکراین و احتمال افزایش تولید نفت خبر داد.
این روزنامه آمریکایی به نقل از مقامهای خاورمیانه و ایالات متحده نوشت کاخ سفید برای تماس تلفنی بین بایدن و رهبران عربستان سعودی و امارات تلاش کرد اما بیهوده بود، حال آنکه آمریکا برای ایجاد حمایت بینالمللی از اوکراین و مهار افزایش قیمت نفت به دنبال کسب حمایت بینالمللی است.
این منابع گفتند محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان و محمد بن زاید آل نهیان، که به تازگی به ریاست امارات متحده عربی رسیده در هفتههای اخیر درخواستهای آمریکا را برای صحبت با بایدن رد کردهاند و مقامهای سعودی و اماراتی در هفتههای اخیر انتقادهای خود را از سیاستهای آمریکا در خلیج فارس با صراحت بیشتری بیان کردهاند.یک مقام آمریکایی با اشاره به اینکه انتظاراتی برای این تماس تلفنی وجود داشت اما عملی نشد، گفت موضوع این تماسها نفت بوده است.این روزنامه آمریکایی گزارش کرده است این دو پادشاهی میگویند تا زمانی که واشنگتن از آنها در یمن یا مناطق دیگر حمایت نکند، به کاهش قیمت نفت کمکی نمیکنند.
رأی ممتنع امارات در شورای امنیت
این اخبار در حالی منتشر میشود که در همان اوایل بحران اوکراین و در جلسه شورای امنیت که برای رأیگیری قطعنامه آمریکا در محکومیت تهاجم روسیه به اوکراین برگزار شد، امارات به این قطعنامه رأی ممتنع داد.
یک روز قبل از رأیگیری شورای امنیت سازمان ملل متحد در مورد این قطعنامه، واشنگتن با مقامات امارات که یکی از مهمترین شرکای عرب آمریکاست، تماس گرفت تا حمایت آنها را علیه پوتین، رئیس جمهور روسیه جلب کند.
امارات متحده عربی در حال حاضر یکی از اعضای غیردائم شورای امنیت است و آنتونی بلینکن، وزیر خارجه ایالات متحده با همتای اماراتی خود، شیخ عبدا... بن زاید آل نهیان تماس گرفت تا بر اهمیت ایجاد یک پاسخ بینالمللی قوی برای حمایت از حاکمیت اوکراین تاکید کند.اما هنگامی که نوبت به رأیگیری در جلسه شورای امنیت رسید، امارات متحده عربی درخواستهای واشنگتن را نادیده گرفت و در عوض به چین و هند پیوست تا با دادن رأی ممتنع به قطعنامه آمریکا، نشان دهد از سیاستهای ایالات متحده ناامید شده است.
این در حالی است که طی چند دهه گذشته، امارات و عربستان سعودی همواره مجری دستورات آمریکا بودهاند اما تحولات اخیر نشان میدهد آنها چگونه از سیاستهای آمریکا ناامید شدهاند.
خیلی دیگر از کشورهای حاشیه خلیج فارس نیز که برای دههها آمریکا را ضامن امنیت خود میدانستند در خصوص بحران اوکراین سکوت کرده و از موضعگیری شفاف در حمایت یا محکومیت طرفین درگیری خودداری کردهاند. این موضع بیطرفی، نشاندهنده این است که این کشورها به حفظ همکاری با مسکو در زمینه مسائل ژئوپلتیک و انرژی میاندیشند.
تلاش کشورهای عربی برای نزدیک شدن به مسکو
با توجه به برخی اختلافات میان رهبران سعودی و آمریکا، ریاض سرمایهگذاری زیادی برای ایجاد روابط با مسکو انجام داده است و اوپک پلاس را به عنوان یک رابطه استراتژیک حیاتی در خصوص نفت که رگ حیاتی برای اقتصاد عربستان سعودی است میداند.
بهویژه اینکه روسیه ثابت کرده برخلاف سیاستمداران غربی که حافظه کوتاه مدتی دارند، دوستان و دشمنان خود را فراموش نمیکند و بر همین اساس، رهبران عربستان بهشدت به توافق اوپک پلاس پایبند هستند. مسکو نیز در سالهای اخیر حضور خود را در خاورمیانه عمیقتر کرده است.روسیه با مداخله نظامی در سال2015 برای حمایت از حکومت اسد در تحولات سوریه نقشآفرینی کرد. همچنین اعضای گروه واگنر که گروهی وابسته به کرملین است به لیبی اعزام شدند تا در کنار نیروهای مورد حمایت امارات متحده عربی بجنگند. مسکو همچنین پیوندهای سیاسی خود را با قدرتهای منطقهای از جمله ایران تقویت کرده است.روسیه مانند چین و دیگران در تلاش است تا خلأ ناشی از آمریکا را پر کند و روسیه در موقعیت مناسبی برای ایفای نقش بزرگتر است.
اعتماد از دست رفته
حاشیههای ناشی از مسائل مرتبط با پرونده جمالخاشقچی، روزنامهنگاری که سال2018 توسط عوامل سعودی کشته شد همچنان در روابط آمریکا و عربستان دیده میشود. بایدن در همین ارتباط با انتقاد از نقض حقوق بشر از گفتوگو با ولیعهد محمد بن سلمان که عملا حکومت عربستان را در اختیار دارد، امتناع کرده و این موضوع ریاض را آزار داده است.
عربستان سعودی که بیانیهای درباره حمله روسیه به اوکراین صادر نکرده ، همچنین منافع مشترک انرژی با مسکو دارد، زیرا آنها بازیگران اصلی اوپک پلاس هستند که روسیه در سال 2016 به آن پیوست. بهرغم افزایش قیمت نفت به بالای 100دلار در هر بشکه، ریاض در برابر فشار آمریکا برای پمپاژ بیشتر نفت مقاومت کرده و تحلیلگران معتقدند افزایش عرضه تفاوت چندانی ایجاد نخواهد کرد.
بر اساس بیانیه اخیر عربستان، محمد بن سلمان در تماس تلفنی با مکرون، رئیس جمهور فرانسه گفته پادشاهی عربستان به اوپک پلاس متعهد است.
علی شهابی، تحلیلگر سعودی میگوید در سالهای گذشته سیگنالها و اقدامات متعددی از سوی آمریکا ارسال شده که نشان میدهد اتحادش با پادشاهی عربستان، دیگر آن رابطهای نیست که ریاض بتواند به آن تکیه کند.
امارات متحده عربی و عربستان سعودی بر این باورند که دولتهای متوالی آمریکا در سالهای اخیر از خاورمیانه فاصله گرفتهاند. از زمانی که باراک اوباما، رئیسجمهور پیشین آمریکا در جریان خیزشهای مردمی سال 2011 و زمانی که توافق هستهای سال 2015 با ایران را امضا کرد به درخواستهای شرکای بلندمدت عرب خود توجهی نکرد آنها به طور خصوصی نارضایتی خود را از سیاستهای ایالات متحده ابراز کردند.اختلافات آمریکا و متحدانش در منطقه به همین مسائل محدود نیست. چند ماه قبل بود که امارات اعلام کرد مذاکرات با موضوع قرارداد ۲۳میلیارد دلاری خرید جنگندههای اف۳۵، پهپادهای ریپر و سایر تجهیزات نظامی پیشرفته ساخت آمریکا را به حالت تعلیق در آورده است.
منبع: www.ft.com
این روزنامه آمریکایی به نقل از مقامهای خاورمیانه و ایالات متحده نوشت کاخ سفید برای تماس تلفنی بین بایدن و رهبران عربستان سعودی و امارات تلاش کرد اما بیهوده بود، حال آنکه آمریکا برای ایجاد حمایت بینالمللی از اوکراین و مهار افزایش قیمت نفت به دنبال کسب حمایت بینالمللی است.
این منابع گفتند محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان و محمد بن زاید آل نهیان، که به تازگی به ریاست امارات متحده عربی رسیده در هفتههای اخیر درخواستهای آمریکا را برای صحبت با بایدن رد کردهاند و مقامهای سعودی و اماراتی در هفتههای اخیر انتقادهای خود را از سیاستهای آمریکا در خلیج فارس با صراحت بیشتری بیان کردهاند.یک مقام آمریکایی با اشاره به اینکه انتظاراتی برای این تماس تلفنی وجود داشت اما عملی نشد، گفت موضوع این تماسها نفت بوده است.این روزنامه آمریکایی گزارش کرده است این دو پادشاهی میگویند تا زمانی که واشنگتن از آنها در یمن یا مناطق دیگر حمایت نکند، به کاهش قیمت نفت کمکی نمیکنند.
رأی ممتنع امارات در شورای امنیت
این اخبار در حالی منتشر میشود که در همان اوایل بحران اوکراین و در جلسه شورای امنیت که برای رأیگیری قطعنامه آمریکا در محکومیت تهاجم روسیه به اوکراین برگزار شد، امارات به این قطعنامه رأی ممتنع داد.
یک روز قبل از رأیگیری شورای امنیت سازمان ملل متحد در مورد این قطعنامه، واشنگتن با مقامات امارات که یکی از مهمترین شرکای عرب آمریکاست، تماس گرفت تا حمایت آنها را علیه پوتین، رئیس جمهور روسیه جلب کند.
امارات متحده عربی در حال حاضر یکی از اعضای غیردائم شورای امنیت است و آنتونی بلینکن، وزیر خارجه ایالات متحده با همتای اماراتی خود، شیخ عبدا... بن زاید آل نهیان تماس گرفت تا بر اهمیت ایجاد یک پاسخ بینالمللی قوی برای حمایت از حاکمیت اوکراین تاکید کند.اما هنگامی که نوبت به رأیگیری در جلسه شورای امنیت رسید، امارات متحده عربی درخواستهای واشنگتن را نادیده گرفت و در عوض به چین و هند پیوست تا با دادن رأی ممتنع به قطعنامه آمریکا، نشان دهد از سیاستهای ایالات متحده ناامید شده است.
این در حالی است که طی چند دهه گذشته، امارات و عربستان سعودی همواره مجری دستورات آمریکا بودهاند اما تحولات اخیر نشان میدهد آنها چگونه از سیاستهای آمریکا ناامید شدهاند.
خیلی دیگر از کشورهای حاشیه خلیج فارس نیز که برای دههها آمریکا را ضامن امنیت خود میدانستند در خصوص بحران اوکراین سکوت کرده و از موضعگیری شفاف در حمایت یا محکومیت طرفین درگیری خودداری کردهاند. این موضع بیطرفی، نشاندهنده این است که این کشورها به حفظ همکاری با مسکو در زمینه مسائل ژئوپلتیک و انرژی میاندیشند.
تلاش کشورهای عربی برای نزدیک شدن به مسکو
با توجه به برخی اختلافات میان رهبران سعودی و آمریکا، ریاض سرمایهگذاری زیادی برای ایجاد روابط با مسکو انجام داده است و اوپک پلاس را به عنوان یک رابطه استراتژیک حیاتی در خصوص نفت که رگ حیاتی برای اقتصاد عربستان سعودی است میداند.
بهویژه اینکه روسیه ثابت کرده برخلاف سیاستمداران غربی که حافظه کوتاه مدتی دارند، دوستان و دشمنان خود را فراموش نمیکند و بر همین اساس، رهبران عربستان بهشدت به توافق اوپک پلاس پایبند هستند. مسکو نیز در سالهای اخیر حضور خود را در خاورمیانه عمیقتر کرده است.روسیه با مداخله نظامی در سال2015 برای حمایت از حکومت اسد در تحولات سوریه نقشآفرینی کرد. همچنین اعضای گروه واگنر که گروهی وابسته به کرملین است به لیبی اعزام شدند تا در کنار نیروهای مورد حمایت امارات متحده عربی بجنگند. مسکو همچنین پیوندهای سیاسی خود را با قدرتهای منطقهای از جمله ایران تقویت کرده است.روسیه مانند چین و دیگران در تلاش است تا خلأ ناشی از آمریکا را پر کند و روسیه در موقعیت مناسبی برای ایفای نقش بزرگتر است.
اعتماد از دست رفته
حاشیههای ناشی از مسائل مرتبط با پرونده جمالخاشقچی، روزنامهنگاری که سال2018 توسط عوامل سعودی کشته شد همچنان در روابط آمریکا و عربستان دیده میشود. بایدن در همین ارتباط با انتقاد از نقض حقوق بشر از گفتوگو با ولیعهد محمد بن سلمان که عملا حکومت عربستان را در اختیار دارد، امتناع کرده و این موضوع ریاض را آزار داده است.
عربستان سعودی که بیانیهای درباره حمله روسیه به اوکراین صادر نکرده ، همچنین منافع مشترک انرژی با مسکو دارد، زیرا آنها بازیگران اصلی اوپک پلاس هستند که روسیه در سال 2016 به آن پیوست. بهرغم افزایش قیمت نفت به بالای 100دلار در هر بشکه، ریاض در برابر فشار آمریکا برای پمپاژ بیشتر نفت مقاومت کرده و تحلیلگران معتقدند افزایش عرضه تفاوت چندانی ایجاد نخواهد کرد.
بر اساس بیانیه اخیر عربستان، محمد بن سلمان در تماس تلفنی با مکرون، رئیس جمهور فرانسه گفته پادشاهی عربستان به اوپک پلاس متعهد است.
علی شهابی، تحلیلگر سعودی میگوید در سالهای گذشته سیگنالها و اقدامات متعددی از سوی آمریکا ارسال شده که نشان میدهد اتحادش با پادشاهی عربستان، دیگر آن رابطهای نیست که ریاض بتواند به آن تکیه کند.
امارات متحده عربی و عربستان سعودی بر این باورند که دولتهای متوالی آمریکا در سالهای اخیر از خاورمیانه فاصله گرفتهاند. از زمانی که باراک اوباما، رئیسجمهور پیشین آمریکا در جریان خیزشهای مردمی سال 2011 و زمانی که توافق هستهای سال 2015 با ایران را امضا کرد به درخواستهای شرکای بلندمدت عرب خود توجهی نکرد آنها به طور خصوصی نارضایتی خود را از سیاستهای ایالات متحده ابراز کردند.اختلافات آمریکا و متحدانش در منطقه به همین مسائل محدود نیست. چند ماه قبل بود که امارات اعلام کرد مذاکرات با موضوع قرارداد ۲۳میلیارد دلاری خرید جنگندههای اف۳۵، پهپادهای ریپر و سایر تجهیزات نظامی پیشرفته ساخت آمریکا را به حالت تعلیق در آورده است.
منبع: www.ft.com