بایدن با بنسلمان دیدار میکند
پایان نمایش حقوقبشری کاخ سفید
سرانجام همانگونه که پیشبینی میشد، مواضع ظاهری دولت بایدن و دموکراتهای کاخسفید در مخالفت با قتل جمال خاشقچی و استمرار جنگ در یمن، چندان دوام نیاورد و اکنوون دیپلماتهای آمریکایی در حال چینش میز مذاکره بایدن و بنسلمان هستند. بدون شک این اقدام، نشاندهنده سوءاستفاده انتخاباتی بایدن در سال 2020 از احساسات ضدسعودی رایدهندگان آمریکایی محسوب میشود و برای دموکراتها بدون هزینه نخواهدبود. جو بایدن، رئیسجمهوری ایالات متحده، و شاهزاده محمد بنسلمان، ولیعهد عربستانسعودی، ممکن است ماه ژوئن برای نخستینبار با یکدیگر دیدار کنند. این دیدار احتمالی پس از ماهها سردی روابط میان دو کشور برگزار خواهدشد و نشاندهنده یک چرخش اساسی در رویکرد رئیسجمهور آمریکاست که از زمان ورودش به کاخسفید تاکنون، طی ۱۶ماه گذشته، حتی یک گفتوگوی تلفنی با ولیعهد سعودی نداشته البته با ملک سلمان، پادشاه سعودی بهویژه درمورد جنگ یمن، تلفنی گفتوگو کردهاست.سیانان پنجشنبه، ۲۹ اردیبهشت، بهنقل از مقامهای فعلی و پیشین آمریکا نوشت مقامهایی در دولت بایدن درحال مذاکره با سعودیها برای ترتیبدادن یک ملاقات حضوری میان بایدن و شاهزاده سعودیاند.
براساس گزارش رادیو فرانسه، رئیسجمهوری آمریکا قرار است ماه ژوئن پس از رایزنی در اروپا، سفری به سرزمینهای اشغالی و منطقه غرب آسیا داشتهباشد و دیدار احتمالی او با محمد بنسلمان نیز طی همین سفر در ماه آینده میلادی انجام خواهدشد. وبسایت خبری اکسیوس نیز روز سهشنبه در گزارشی نوشت آمریکا در تلاش است پیش از سفر آتی جو بایدن به خاورمیانه در اواخر ماه ژوئن، روابطش با عربستانسعودی را بهبود و توسعه بخشد.
پای نفت در میان است
خبرها درباره تلاش بایدن برای نزدیک شدن به عربستانسعودی، بزرگترین صادرکننده نفت خام جهان، درحالی مطرح میشود که بهدنبال حمله روسیه به اوکراین و تحریمهای اعمالشده بر آن کشور، افزایش قیمت بنزین در ایالات متحده و جهان همچنان ادامه دارد.
برت مکگورک، مدیرکل امور خاورمیانه و شمال آفریقا در شورای امنیت ملی آمریکا، و آموس هوخشتاین، مشاور ارشد وزارت خارجه در امور امنیت جهانی انرژی، ازجمله مقامهای آمریکاییاند که در پشت صحنه برای ترمیم روابط با عربستانسعودی کار میکنند. یکی از مقامهای بلندپایه آمریکایی به سیانان گفتهاست این دو نفر از دسامبر گذشته (آذرماه ۱۴۰۰) تاکنون چهار بار به عربستانسعودی سفر و ماه فوریه در ریاض بهطور مستقیم با شاهزاده محمد بنسلمان دیدار کردهاند. به گفته او، هدف این دیدار، تلاش برای اعتمادسازی دیپلماتیک و فراهمکردن زمینه برای ملاقات احتمالی بین بایدن و ولیعهد سعودی بودهاست. رادیو فرانسه در گزارش اخیر خود در خصوص انگیزههای دولت آمریکا برای ایجاد ارتباط با بنسلمان مینویسد:«طی دوماه گذشته، مذاکرات برای بهبود روابط با عربستانسعودی، فوریت بیشتری پیدا کردهاست؛ زیرا در پی حمله روسیه به اوکراین، ایالاتمتحده تلاش کردهاست مسکو را در سراسر جهان منزوی کند، که این مساله به تلاطم بازارهای جهانی انرژی، افزایش بهای نفت و بالا رفتن قیمتها و تورم در آمریکا منجر شدهاست. غرب در این وضعیت، ناچار است به منابع نفتی دیگر تکیه کند و این مساله، بحثها را در دولت آمریکا درباره اهمیت حفظ روابط مثبت با عربستانسعودی تشدید کردهاست.»
شکست مشترک آمریکا و عربستان در جنگ یمن
دولت بایدن در دوران رقابتهای انتخابات ریاستجمهوری سال 2020 بارها از رویکرد حقوق بشری بنسلمان انتقاد کرد. حتی بایدن بدون توجه به آنکه دولت متبوع وی و اوباما در سال 2014 میلادی به سعودیها در خصوص تجاوز به یمن چراغ سبز نشان دادهاست، نسبت به استمرار جنگ و خونریزی در یمن انتقاد کرد. همین شعارهای انتخاباتی، منجر به هدایت آرای بسیاری از منتقدان جنگ یمن به سبد رای دموکراتها شد. با این حال اکنون مشخص شدهاست اصلیترین هدف بایدن، جلوگیری از پیوند بن سلمان و جمهوریخواهان( مخصوصا ترامپ) و فراتر از آن، استفاده از برگ انرژی ریاض است.
واشنگتن و اتحادیهاروپا طی هشت سال اخیر بیشترین حمایت تسلیحاتی، تبلیغاتی و سیاسی را از نسل کشی سعودیها در یمن کرده و کودککشی بنسلمان و همراهانش در صنعا، عدن و مأرب را مصداق عینی «دفاع مشروع سعودیها »تلقی کردند. اکنون جنگ یمن به نقطهای رسیدهاست که در آن رژیم سعودی چارهای جز اعتراف به شکست ندارد. محصول هشت سال بمباران مردم بیدفاع یمن و انهدام زیرساختهای حیاتی این کشور توسط جنگندههای سعودی و اماراتی، چیزی جز شکست و ناکامی برای ارتجاع عرب نبودهاست.
درست در چنین شرایطی، سازمان ملل متحد و سازمانهای ظاهرا مستقل بینالمللی که در زمان قحطی و جنگ شش ساله اخیر در یمن با سکوت خود، پروسه نابودی یمن را تکمیل میکردند به یکباره بر لزوم رسیدن به «راهکار سیاسی» در این کشور تأکید کردهاند تا بلکه کالبد بیجان رژیم سعودی را با تنفسی مصنوعی سرپا نگاه دارند. واقعیت امر این است که جنگ یمن به نقطهای تعیین کننده رسیده و ترسیم مختصات این نقطه، آن هم بر مبنای اصالت و قدرت مقاومت یمن رویای دشمنان منطقه را به کابوسی سخت تبدیل کردهاست. در چنین شرایطی کلید واژگان «آتشبس» و «راهکار سیاسی»، حکم ابزارهایی برای نجات آل سعود از شکست نهایی در یمن را خواهدداشت.
منهای حقوق بشر
در این معادله، بار دیگر شاهد استفاده ابزاری کاخسفید از مفهومی به نام حقوق بشر هستیم. البته از ابتدا مشخص بود ژست حقوقبشری بایدن در انتقاد از بن سلمان چیزی جز نوعی عوامفریبی آشکار نیست. بهتر است به سال ۲۰۱۴ میلادی باز گردیم؛ زمانی که بنسلمان وزیر دفاع وقت سعودیها و ولیعهد فعلی آنها، به دولت اوباما وعده داد که در یک سلسله عملیات کوتاه و ضربتی، یمن را به تسخیر خود درآورده و آن را به حیاطخلوت مشترک ریاض و واشنگتن در منطقه تبدیل خواهندکرد. این وعده سعودیها برق از سر اوباما و بایدن پراند. آنها به رژیمسعودی در خصوص تسخیر یمن و جلوگیری از تبلور گفتمان و قدرت مقاومت در این کشور چراغ سبز نشان دادند. بان کیمون، دبیر کل وقت سازمان ملل متحد نیز بهمانند آنتونیو گوترش دبیرکل فعلی این سازمان بهاصطلاح بینالمللی تعهد داد تا چشمان خود را بر جنازههای انباشتهشده نوزادان و کودکان یمنی ببندد تا مبادا تمرکز خلبانان جنگندههای سعودی در هدف قرار دادن مردم بیگناه از بین برود.
محمد علیزاده - گروه بینالملل