رضا مهدوی از موسیقی ولایت عشق میگوید
تلفیق نوای ایرانی و عربی در دستان بیات
«بنگر که از هفتآسمان جایی فراسوی زمان، نوری هبوط میکند در غربت این لامکان!» این صدای محمد اصفهانی است که با خواندن این بیت، در ذهنتان پلی میشود و به دنبال خود زنجیروار نام آهنگساز فقید آن زندهیاد بابک بیات و «ولایتعشق» و کارگردانش، مهدی فخیمزاده و سوژه این سریال، امامرضا(ع) را به یادتان میآورد. سریالی که نخستینبار سال ۱۳۷۹ از شبکه یک سیما روی آنتن رفت و این روزها در حال بازپخش است. سریالی که آهنگسازیاش توسط بابک بیات و خوانندگی آن با اجرای محمد اصفهانی براساس شعری از دعبل خزایی انجام شد و نسخه اصلی آلبومش شامل ۱۵قطعه بود که چهار قطعه از آن با صدای محمد اصفهانی به ضبط رسید.
رضا مهدوی، پژوهشگر موسیقی، نوازنده سنتور، منتقد و برنامهساز رادیو و تلویزیون در پاسخ به این سوال که راز ماندگاری موسیقی ساختهشده توسط بابک بیات برای سریال ولایتعشق را در چه میبیند به جامجم توضیح میدهد: «زندهیاد استاد بابک بیات موسیقی ایرانی را بهطور کامل میشناخت و بعد پا به عرصه موسیقی مردمی ایرانی گذاشت که قبل از انقلاب بهعنوان موسیقی جز معروف بود و بعد از انقلاب بهعنوان موسیقی پاپ. شرایط به گونهای شد که آهنگسازان قبل از انقلاب، به عرصه موسیقی فیلم در سینما و همینطور سریال روی آوردند و کارگردانان و تهیهکنندگان برحسب شناختشان از آنها براساس آهنگهایی که قبلا ساخته بودند، نمونه کارهایی را به آنها سفارش دادند.»
این کارشناس موسیقی میافزاید: «وقتی موسیقی فیلم ملی و مذهبی امامرضا(ع) به آقای بابک بیات سفارش داده میشود او به واسطه شاکله تعهدیاش و اینکه اصطلاحا از کف خیابان برآمده و از خانوادهای متعهد که علقهاش امامرضا(ع) است، به بررسی تاریخی اصوات و نمونههایی که در گذشتهها بوده است میپردازد؛ هرچند که این نمونهها بهصورت صوتی موجود نبود اما در جهان عرب و در ایران نمونهها و بارقههایی از آن به لحاظ علمی و تجربی قابل دستیابی بود. پس ایشان تلاششان را میکنند و نوع سازبندی و ارکستربندیشان را؛ ارنجمان را به گونهای میچینند که فضای ایرانی و عربی توامان با هم باشد. چرا؟ چون که حضرت امامرضا(ع) از جهان عرب وارد ایران میشوند و در ایران سکنی میگزینند و در ایران به شهادت میرسند. پس دو طیف موسیقایی ایرانی و عربی لازم است تا احساسی منطبق بر دیالوگها و لوکیشنها به شنونده منتقل شود و ویژگیهای این دو فضای ایرانی و عربی بهصورت توامان به گوش و چشم مخاطب برسد تا احساس بیگانگی نکند.»
مهدوی در پایان میگوید: «زندهیاد بابک بیات در موسیقی نخبه بود و هرآنچه ساخته بود، از زمان جوانی، بیانگر آگاهی، شعور و درک بالای او در وهله اول از موسیقی کشور خودش بود و در وهله دوم، چه طبق سفارش و چه براساس خواسته خودش، اگر بنا بر این بود که از موسیقی دیگر اقوام و ملیتها بهره ببرد، این دانش را بهراحتی کسب میکرد و بهصورتی کنار یکدیگر میچید که شنونده و بیننده را ضمن مبهوت کردن به عمق قضیه میبرد و یادآوری میکرد که این آهنگساز در نوع خود منحصربهفرد است و برجستگیهایی دارد که میتواند در گذر زمان و در ساحتهای گوناگون ملودیآفرینیهایی کند که همه شنوندگان در سطوح مختلف بتوانند از آن بهرهمند شوند.»
نرگس کیانی - گروه رسانه
این کارشناس موسیقی میافزاید: «وقتی موسیقی فیلم ملی و مذهبی امامرضا(ع) به آقای بابک بیات سفارش داده میشود او به واسطه شاکله تعهدیاش و اینکه اصطلاحا از کف خیابان برآمده و از خانوادهای متعهد که علقهاش امامرضا(ع) است، به بررسی تاریخی اصوات و نمونههایی که در گذشتهها بوده است میپردازد؛ هرچند که این نمونهها بهصورت صوتی موجود نبود اما در جهان عرب و در ایران نمونهها و بارقههایی از آن به لحاظ علمی و تجربی قابل دستیابی بود. پس ایشان تلاششان را میکنند و نوع سازبندی و ارکستربندیشان را؛ ارنجمان را به گونهای میچینند که فضای ایرانی و عربی توامان با هم باشد. چرا؟ چون که حضرت امامرضا(ع) از جهان عرب وارد ایران میشوند و در ایران سکنی میگزینند و در ایران به شهادت میرسند. پس دو طیف موسیقایی ایرانی و عربی لازم است تا احساسی منطبق بر دیالوگها و لوکیشنها به شنونده منتقل شود و ویژگیهای این دو فضای ایرانی و عربی بهصورت توامان به گوش و چشم مخاطب برسد تا احساس بیگانگی نکند.»
مهدوی در پایان میگوید: «زندهیاد بابک بیات در موسیقی نخبه بود و هرآنچه ساخته بود، از زمان جوانی، بیانگر آگاهی، شعور و درک بالای او در وهله اول از موسیقی کشور خودش بود و در وهله دوم، چه طبق سفارش و چه براساس خواسته خودش، اگر بنا بر این بود که از موسیقی دیگر اقوام و ملیتها بهره ببرد، این دانش را بهراحتی کسب میکرد و بهصورتی کنار یکدیگر میچید که شنونده و بیننده را ضمن مبهوت کردن به عمق قضیه میبرد و یادآوری میکرد که این آهنگساز در نوع خود منحصربهفرد است و برجستگیهایی دارد که میتواند در گذر زمان و در ساحتهای گوناگون ملودیآفرینیهایی کند که همه شنوندگان در سطوح مختلف بتوانند از آن بهرهمند شوند.»
نرگس کیانی - گروه رسانه
تیتر خبرها