انتشار لحظه به لحظه اخبار منفی در فضای مجازی، سبک زندگی افراد خانواده را نشانه گرفته است
آوار خبرهای بد
« نمیشود منکر خوبیهایش شد؛ خوبیهای انتشار اخبار و واقعیتهای ناخوشایندی که به دلیل دست به دست شدن در بین کاربران فضای مجازی و درخواست رسیدگی به موضوع، زودتر از حد معمول به گوش مسوولان میرسد و حداقل برای آرام کردن افکار عمومی، فکری به حالش میکنند. از برخورد و جریمه با خاطی تا دلجویی از افراد رنجدیدهای که گاهی تصاویرشان و بیان رنجی که در زندگی تحمل میکنند، دل هر کاربری را به درد میآورد. اما در میان این پیامدهای کارآمدی که طبیعتا انتشار لحظه به لحظه اخبار در فضای مجازی برایمان به ارمغان آورده، نمیتوان از تبعات ناگوار آن بر سبک زندگی و به خطر انداختن سلامت اجتماعی و خانوادگی آن بهسادگی عبور کرد.
به نظر میرسد توازنی میان انتشار اخبار خوب و بد وجود ندارد و سنگینی ترازوی اخباری که ما را به دل اخبار تلخ و غمانگیزی فرومیبرد، سنگینی میکند. اخباری که تعدد آن میتواند آرامش و سلامت زندگی هرکسی را نشانه بگیرد. نیاز به واکاوی عمیق و پردردسری هم ندارد؛ چراکه با یک بررسی سرانگشتی هم میتوانیم متوجه شویم اخبار مثبتی که امروز در فضای مجازی دست به دست میشود و به مخاطب میرسد، در برابر انبوهی از خبرهای تلخ و منفی، بسیار ناچیز به حساب میآید. آنقدر که اغراق نیست اگر بگوییم که ما ناآگاهانه خودمان را در معرض بمبارانی از اخبار تلخ و غمانگیز قرار میدهیم و بعد هم انتظار داریم حالمان خوب باشد.
پس واقعیت چه میشود؟
این همه واقعیت نیست؛ این تنها بخشی از واقعیت است که منفی، تلخ و آزاردهنده است. هرچند به موازات همین تلخیها، طبیعتا در همه دنیا اتفاقات خوشایندی هم رخ میدهد که کمتر از دیگر اخبار به معرض نمایش گذاشته میشوند؛ چنان که گاهی بدخلقی و بدرفتاری یک معلم با دانشآموزی بسیار بیشتر از فداکاری صدها معلم در سراسر کشور دست به دست میشود. بدیهی است که گفتن واقعیتها، بد نیست اما فراموش نکنیم که گاهی این واقعیتها به صورت گلچینشده و مغرضانه به خورد مخاطب داده میشود و مخاطب هم بعد از مدتی به خودش میآید و میبیند که این روزها بهجز خبرهایی که کلافه و ناامیدش کنند، موضوع دیگری برای دنبال کردن نداشته است.
تعادل برقرار کنیم
شاید بهتر است به برقراری نوعی توازن خبری در فضای مجازی بیندیشیم که آرامش موجود سبک زندگیمان را نشانه گرفته است؛ این را سهیل تقوی، تحلیلگر فضای مجازی به جامجم میگوید که معتقد است چیزی که امروز به عنوان محتوا در فضای مجازی به مخاطب داده میشود، توهم مطالعه و دانستن در آنها ایجاد میکند، در صورتی که چنین نیست: «یعنی همه فکر میکنند که چقدر نسبت به مسائل آگاهی دارند، در صورتی که این توهمی بیش نیست. درواقع فضای مجازی آنها را به مطالبی مختصر، بدون منبع و بدون اعتبار که اصطلاحا به آن مطالب ساندویچی میگویند عادت میدهد و باعث کاهش عمق فکریشان میشود. آنوقت اگر همین مطالب، عمدتا اخبار منفی جامعه باشد، مردم چطور میتوانند با این نگرش سطحی از کنار آن بگذرند تا سبک زندگی آرامشان را خدشهدار نکند؟ و به این فکر کنند که این تنها بخشی از اخبار است؛ نه همه آن؟ درواقع فضای مجازی این قدرت را از آنها میگیرد.» چه باید کرد؟ تقوی به عنوان کارشناس و تحلیلگر فضای مجازی معتقد است که در بسیاری از کشورهای دنیا، دسترسی مردم به این اخبار کنترل میشود: «اما در کشور ما ممکن نیست؛ چراکه از آنجایی که پیامرسانهای داخلی، طرفداری ندارند، طبیعتا کنترلی هم وجود ندارد. شبکههای اجتماعی ما عمدتا در دست کشورهای غربی است و نمیتوان بر محتوای ارائهشده به طور مستقیم نظارت کرد.» نظارتی که محدودیت ایجاد نکند و واقعیت را نیز کتمان نکند، در عین حال اجازه ندهد که حال بد در جامعه تسری پیدا کند.
روابطی که تحت تاثیر قرار میگیرد
البته مریم افضلی، روانشناس و مشاور خانواده هم قرار گرفتن در معرض این حجم از اخبار را که عمدتا نشانهای از امید و دلخوشی در آنها وجود ندارد یکی از اصلیترین عوامل برهم خوردن نظم و آرامش خانواده میداند و به جامجم میگوید: «بر کسی پوشیده نیست که هجمه خبرهای ناراحتکننده، میتواند افراد را به آشفتگی، ترس و نگرانی برساند؛ احساساتی که باعث میشود تمایلی به صحبت با اعضای خانواده نداشته باشند و فاصله احساسی بین آنها، زیادتر شود اما موضوع جالب این است که هیچکس به این فکر نمیکند که علت این حال بد را که نشأتگرفته از همان فضای مجازی است در سبک زندگیاش، کم و کمتر کند. چراکه این نوع از اخبار منفی، گاهی نادرست و گاهی بر پایه شایعه و دروغ است اما کاربران فضای مجازی، در همین اخبار غیرواقعی غرق میشوند و سلامت و سبک زندگیشان، دستخوش تغییرات جبرانناپذیری میشود. درنتیجه راهکاری بهجز دوری از آنها و انتخاب گزیده و آگاهانه نداریم.»
نرگس خانعلیزاده - گروه جامعه
پس واقعیت چه میشود؟
این همه واقعیت نیست؛ این تنها بخشی از واقعیت است که منفی، تلخ و آزاردهنده است. هرچند به موازات همین تلخیها، طبیعتا در همه دنیا اتفاقات خوشایندی هم رخ میدهد که کمتر از دیگر اخبار به معرض نمایش گذاشته میشوند؛ چنان که گاهی بدخلقی و بدرفتاری یک معلم با دانشآموزی بسیار بیشتر از فداکاری صدها معلم در سراسر کشور دست به دست میشود. بدیهی است که گفتن واقعیتها، بد نیست اما فراموش نکنیم که گاهی این واقعیتها به صورت گلچینشده و مغرضانه به خورد مخاطب داده میشود و مخاطب هم بعد از مدتی به خودش میآید و میبیند که این روزها بهجز خبرهایی که کلافه و ناامیدش کنند، موضوع دیگری برای دنبال کردن نداشته است.
تعادل برقرار کنیم
شاید بهتر است به برقراری نوعی توازن خبری در فضای مجازی بیندیشیم که آرامش موجود سبک زندگیمان را نشانه گرفته است؛ این را سهیل تقوی، تحلیلگر فضای مجازی به جامجم میگوید که معتقد است چیزی که امروز به عنوان محتوا در فضای مجازی به مخاطب داده میشود، توهم مطالعه و دانستن در آنها ایجاد میکند، در صورتی که چنین نیست: «یعنی همه فکر میکنند که چقدر نسبت به مسائل آگاهی دارند، در صورتی که این توهمی بیش نیست. درواقع فضای مجازی آنها را به مطالبی مختصر، بدون منبع و بدون اعتبار که اصطلاحا به آن مطالب ساندویچی میگویند عادت میدهد و باعث کاهش عمق فکریشان میشود. آنوقت اگر همین مطالب، عمدتا اخبار منفی جامعه باشد، مردم چطور میتوانند با این نگرش سطحی از کنار آن بگذرند تا سبک زندگی آرامشان را خدشهدار نکند؟ و به این فکر کنند که این تنها بخشی از اخبار است؛ نه همه آن؟ درواقع فضای مجازی این قدرت را از آنها میگیرد.» چه باید کرد؟ تقوی به عنوان کارشناس و تحلیلگر فضای مجازی معتقد است که در بسیاری از کشورهای دنیا، دسترسی مردم به این اخبار کنترل میشود: «اما در کشور ما ممکن نیست؛ چراکه از آنجایی که پیامرسانهای داخلی، طرفداری ندارند، طبیعتا کنترلی هم وجود ندارد. شبکههای اجتماعی ما عمدتا در دست کشورهای غربی است و نمیتوان بر محتوای ارائهشده به طور مستقیم نظارت کرد.» نظارتی که محدودیت ایجاد نکند و واقعیت را نیز کتمان نکند، در عین حال اجازه ندهد که حال بد در جامعه تسری پیدا کند.
روابطی که تحت تاثیر قرار میگیرد
البته مریم افضلی، روانشناس و مشاور خانواده هم قرار گرفتن در معرض این حجم از اخبار را که عمدتا نشانهای از امید و دلخوشی در آنها وجود ندارد یکی از اصلیترین عوامل برهم خوردن نظم و آرامش خانواده میداند و به جامجم میگوید: «بر کسی پوشیده نیست که هجمه خبرهای ناراحتکننده، میتواند افراد را به آشفتگی، ترس و نگرانی برساند؛ احساساتی که باعث میشود تمایلی به صحبت با اعضای خانواده نداشته باشند و فاصله احساسی بین آنها، زیادتر شود اما موضوع جالب این است که هیچکس به این فکر نمیکند که علت این حال بد را که نشأتگرفته از همان فضای مجازی است در سبک زندگیاش، کم و کمتر کند. چراکه این نوع از اخبار منفی، گاهی نادرست و گاهی بر پایه شایعه و دروغ است اما کاربران فضای مجازی، در همین اخبار غیرواقعی غرق میشوند و سلامت و سبک زندگیشان، دستخوش تغییرات جبرانناپذیری میشود. درنتیجه راهکاری بهجز دوری از آنها و انتخاب گزیده و آگاهانه نداریم.»
نرگس خانعلیزاده - گروه جامعه