زنگ خطر ابربحران سالمندی به صدا درآمده؛ نقشه راه کجاست؟
«جمعیت کشور دچار ابربحران سالمندی میشود.» رئیس انجمن علمی طب سالمندان میگوید: «آمار سالمندی در ایران تا ۲۰ سال آینده دو برابر میشود» و استاد دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی گوشزد میکند: «میزان افزایش سالمندان کشور سه برابر رشد جمعیت است.» اینها از مهمترین عناوین خبری این روزهاست. تلاش دولت فعلا بر جوانسازی جمعیت متمرکز شده است. بستههای تشویقی ارائه میشود، از برنامههای پاداشی در حال تدوین گفته میشود تا فرزندآوری افزایش یابد اما در این میان، نکته مهمی، فراموش شده است؛ اینکه چرا جمعیت سالمند و بهطور کلی «سالمندی» نادیده گرفته میشود؟
سالمندی، گریزناپذیر است و نمیتوان آن را کتمان کرد. هر فرد سالمند در طول زندگی، فرد موثر و کارآمدی بوده است. چرا در سالمندی، کنار گذاشته شده و نادیده گرفته میشود؟ اینها در حالی است که میتوان از سالمندان، بهترین بهره را برد. میتوان از استعداد و تواناییشان استفاده کرد. میان سالمندان افرادی هستند که میتوانند به رشد جامعه کنند. معلمی که بازنشسته شده است با کولهباری از تجربه، باید همراه نسل جوان باشد تا بهترین بازدهی به دست آید. آنکه در صنعت، صاحب تخصص است میتواند بعد از بازنشستگی هم مفید باشد ولی افسوس که در جامعه ما، بازنشستگی معنای جالبی ندارد. در این زمینه چقدر فرهنگسازی شده است که سالمندی یعنی دوره رسیدن به آرزوها و کارهای معوقه؟ کارهایی که همیشه دوست داشتهاند انجام بدهند اما وقت نشده است. چرا وقتی که از کار فارغ شدهاند، سراغ آنها نروند؟ با توجه به افزایش جمعیت سالمندی، از الان باید به فکر بود، از حالا باید برنامهریزی کرد، راهکارهای علمی مدیریت جمعیت سالمند را مرور کرد زیرا زمانی که با بحران سالمندی روبهرو شویم، برای برنامهریزی و فرهنگسازی بسیار دیر شده است. پایههای این تغییر نگاه باید از اکنون پیریزی شود تا در آینده با اطمینان گام برداریم. از حالا باید شهر، ساختمانهای اداری، بانکها، پلهای عابرپیاده، پیادهروها برای بخش بزرگی از جمعیت که خوا ناخواه سالمند است و دورهای از حیات انسانی خود را میگذرانند، مناسب سازی شوند. این نکته مهمی است که مغفول مانده است.
در این زمینه میتوان از کشورهایی که جمعیت سالمندان در آنها بخش بزرگی از جامعه را تشکیل داده الگوبرداری کرد. باید مراکز مخصوص سالمندان تاسیس شود تا در آنجا با همسنهای خودشان وقت بگذرانند، آموزش بدهند و آموزش ببینند. سالمندان آینده با سالمندان امروز متفاوت خواهند بود، زیرا علم کمک کرده است آدمی بیشتر عمر کند و سالمندی سختی نداشته باشد. پس چه خوب میشود اگر از ظرفیت این گروه سنی استفاده کنیم. برنامه برای کودکان و جوانان همیشه ریخته شده... امروز باید برای جمعیت سالمند برنامهریزی مدون و دقیقی داشته باشیم تا فردا که طبق پیشبینیها جمعیت سالمند کشور بخش بزرگی از جامعه را تشکیل خواهد داد با بهمن مشکلات مبتلا به این قشر روبهرو نشویم.
لیلا کامرانی - کارشناس ارشد روانشناسی
در این زمینه میتوان از کشورهایی که جمعیت سالمندان در آنها بخش بزرگی از جامعه را تشکیل داده الگوبرداری کرد. باید مراکز مخصوص سالمندان تاسیس شود تا در آنجا با همسنهای خودشان وقت بگذرانند، آموزش بدهند و آموزش ببینند. سالمندان آینده با سالمندان امروز متفاوت خواهند بود، زیرا علم کمک کرده است آدمی بیشتر عمر کند و سالمندی سختی نداشته باشد. پس چه خوب میشود اگر از ظرفیت این گروه سنی استفاده کنیم. برنامه برای کودکان و جوانان همیشه ریخته شده... امروز باید برای جمعیت سالمند برنامهریزی مدون و دقیقی داشته باشیم تا فردا که طبق پیشبینیها جمعیت سالمند کشور بخش بزرگی از جامعه را تشکیل خواهد داد با بهمن مشکلات مبتلا به این قشر روبهرو نشویم.
لیلا کامرانی - کارشناس ارشد روانشناسی